عملکرد بهداشت روانی

 عملکرد بهداشت روانی درسه زمینه ی«پیش گیری» ،«درمان » و «بازتوانی» صورت می گیرد . بهداشت روانی در زمینه ی پیش گیری از وقوع بیماریها و همچنین شناخت عوامل بیماری زا و دادن آگاهی لازم به مردم و اصلاح محیط زندگی آنان اقدام می کند چنان چه اختلالی به وجود آمده باشد . درصدد یافتن راه های جلوگیری از بازگشت مجدد اختلال برمی آید . کمک به افراد ،تا توانایی های از دست رفته ی خود را به دست آوردند و فرد مفید و موثری شوند .نیز از عملکرد بهداشت روانی است . حال به عملکرد «پیش گیری » ،«درمان» و «توان بخشی» در بهداشت روانی می پردازیم . پیش گیری انواع  آن:

• پیش گیری سطح اول (اولیه )
• پیش گیری سطح دوم (ثانویه )
• پیش گیری سطح سوم (ثالث)

 پیش گیری سطح اول( اولیه): هدف،انجام کلیه اقداماتی است که از پیدایش مشکلات روانی و رفتاری جلوگیری به عمل می آورد . به عبارت دیگر هدف پیش گیری اولیه این است که چه کنیم و چه راههایی را در پیش گیریم که مبتلا به بیماری و یا مشکل روانی نشویم.

پیش گیری سطح دوم (ثانویه ) :هدف این است که در صورت بروز اختلال،این اختلال باید فوری مشخص و شناخته شود تااقدامات لازم به عمل آید این مشکل وخیم تر نشود و یا شدت پیدا نکند. پس هدف پیش گیری سطح دوم،تشخیص و اقدام فوری و به موقع است تا عارضه ی ایجاد شده شدت نیابد.

پیش گیری سطح سوم (ثالث):هدف این است که اقداماتی به عمل آیدتا در ضمن آن ،نه تنها اختلال ،بازگشت نداشته باشد بلکه تمامی کمک ها به فرد داده شود تا او بتواند از توانایی های باقی مانده اش حداکثر استفاده را ببرد. به عبارت دیگر ،در پیش گیری سطح سوم ،تمام اقدامات کمک های لازم به فرد و خانواده اش می شود تا بتواند از توانای های بالقوه ی خود،در جهت استقلال فردی استفاده کند و برای خود، خانواده و اجتماعیش فرد مفید و موثری باشد .مثلا کودکی که در اثر یک بیماری عفونی و یا آسیب مغزی دچار عقب ماندگی ذهنی شده است ،باید برایش اقدامات لازم آموزشی به عمل آید تا از توانایی های ذهنی باقی مانده اش به خوبی استفاده کند.

درمان و انوع آن :

 بیماری روانی نیز، هم چون بیماری های جسمانی،انواع مختلف دارد و هر بیماری درمان خاصی را می طلبد و دارای سبب شناسی خاص خود است . هم چنین درمان ان ها براساس نوع بیماری و تحت ضوابط خاصی اجرا می گردد. انوع درمان بیماری های روانی عبارتنداز :

دارو درمانی: بعضی از بیماری های روانی ،که شدت وخامت بیشتری دارند یا نوع علامت بیماری آن ها به گونه ای که با روش های غیر دارویی بهبود نمی یابند ،باید از دارواستفاده نمایند . از جمله در درمان افسردگی های شدید و اضطراب مزمن ،از داروها استفاده کنند.

روان درمانی:بعضی ازبیماران را می توان با آموزش روش جدید زندگی کردن بهبود بخشید : در یکی از روش های روان درمانی می توان  با ارائه ی توصیه های مستقیم ،به بیمار آموخت که چگونه عادات غلط بیمار گونه ی خود را کنار بگذارد و عادات جدید را جانشین آن ها کند. به این روش درمانی «رفتار درمانی» می گویند . با این روش می توان انواع ترس های مرضی را از بین برد . رفتار درمانی انواع مختلف دارد . برای درمان هر بیماری با توجه به شناختی که روان درمانگر از شخصیت بیمار، ماهیت و وخامت بیماری دارد ،شاخه ای از رفتار درمانی را انتخاب و اعمال می کند. در روش روان کاوی ، که روش دیگری از روان درمانی است ، با پی بردن به ضمیر ناخودآگاه فرو و بازگرداندن او به دوران کودکی اش به علت بیماری پی می برد.

در این روش هدف این است که به بیمار در مورد علت بیماری اش بینش داده شود وسپس راه جدیدی در زندگی برای تطبیق و سازگاری بیشتر و موثر تر آموخته شود تا خود در اثر تجربه ،موثر بودن آن ها را لمس نماید . امروزه دیده شده است که روش های رفتار درمانی سریع تر و مقرون به صرفه تر است تا روش های  روان کاوی ،  یکی دیگر  از انواع  « روان درمانی » روشی است به اسم شناخت درمانی ، که بطور مثال  برای افراد  افسرده پیش نهاد میشود . به  عبارت  دیگر  ، چون درست فکر نکرده  اند  افسرده شده  اند  . براساس این اعتقاد باید طرز تفکر جدیدی  زا به  افراد افسرده اموخت ، چنانچه  این بیماران  بیاموزند که چگونه تفکر نمایند ( تفکر  منطقی – مثبت ) دچار افسردگی  نمی شوند . اگر خوب فکر  کنند افسردگی از بین  خواهد  رفت  در این  روش  ، نحوه ی تفکر منطقی وصحیح را به فرد افسرده می اموزند . در مورد  اهمیت  تفکر  ، حضرت  علی (ع) می فرمایند: «بهترین عبادت ، به کار انداختن  نیروی  تفکر وتعقل است.

 در زمینه ی درمان بیماری های روانی کودکان   می توان به  رایج ترین   نوع آن ، یعنی بازی درمانی  درمانی و گروه  درمانی  اشاره نمود :

بازی درمانی : گاهی اوقات ، بعضی ازکودکان مشکل دار نمیتوانند به راحتی احساسات وعقاید خود  رابیان  نمایند  در این روش  به کودک فرصتی  داده میشود که اولا  به صورت آزاد  به بازی  بپردازد  . ثانیا ، تضادهای عاطفی  خود را به راحتی  ضمن  بازی  عنوان نماید  برون ریزی عاطفی  در این  نوع  درمان ،  نقش مهمی  را بازی  می نماید کودکان  ضمن  بازی کردن ممکن است صبحت کنند واحساسات وعقاید خود را بروز دهند وبا این  که عکس  العمل  های رفتاری  خود را در درباره ی اسباب بازی  ها نشان دهند . آنان  هیجان های  مهار شده   مثل:  خشم ،ترس ، پرخاشگری ،  را هنگام بازی   با اسباب بازیهای نان میدهند مثلا ممکن است دختر کوچکی  که به تازگی دارای خواهر کوچکتر از خود شده است حالت خشم وعصبانیت خود را به صورت کندن موهای عروسک ویا جدا نمودن دست وپاهای  او نشان  دهد این روش بیش تر برای کودکان  پیش­دبستانی  مورد استفاده  قرار می­گیرد تا کودکان سنین بالاتر .-گروه درمانی : برخی از کودکان مشکلاتی  دارند که در جمع بهتر  قابل  حل است بعضی از رفتارهای نابهنجار  کودکان ، که دربین کودکان ابراز میشود واز طرف گروه مورد تایید قرار نمیگیرد ، در جمع اصلاح می­شود  بعضی از کودکان  مشکلاتی دارند که در جمع بهتر قابل حل است  بعضی از رفتارهای نابهنجار کودکان، که در بین کودکان ابراز می­شود  واز طرف گروه  مورد تایید  قرار نمی­گیرد درجمع اصلاح می­شود . بعضی از کودکان خجالتی در گروه همسالان خود فرصتی برای ابراز وجود پیدا می­کنند وگاهی احساسات وهیجانات  واپس زده شده ی در گروه ، به طرف فرد  خاصی جهت می­یابد  وابراز می­گردد  این برون ریزی عاطفی به یک تنش روانی ورفع اضطراب منتهی می­گردد.

 محیط درمانی: گاهی  برای درمان بیماری های روانی  لازم است فرد در محیط زندگی خود ،تغییراتی ایجاد کند . این در صورتی است محیط اودارای عناصر آزار دهنده  باشد وفرد با رفتن به محیط  های تازه ، دیدن مناظر  زیبا  وملاقات افراد جدید بتواند برخستگی روانی  خود فائق آید در بعضی از انواع  افسردگی ها ، اگر  از این  روش استفاده  شود ، فرد  سازگاری بیش تری با محیط پیدا می­کند همان طور  که قبلا ذکر شد ، برای رفع علامت های هر بیماری ، لازم است است درمانگر  ارزش یابی درستی از وضعیت شخصیتی  بیمار داشته  باشد  در درمان انواع بیماری ها روش های متفاوت اعمال می شود  از جمله در درمان  بعضی  افسردگی ها چنان چه شدید باشد  از دارودرمانی وروان درمانی توام استفاده میشود .پس بطورکلی میتوان گفت که به کمک دارودرمانی، روان درمانی ومحیط درمانی  می توان  به بیماران  روانی کمک نمود  وروش بهتر وتطبیق یافته تری را در زندگی به آن ها آموخت.

موارد زیر، ازشرایطی است که باعث تسهیل  درمان  بیماری های روانی می گردد :

•  مدت زیادی  از شروع بیماری  نگذشته باشد.­
•  شخصیت بیمار ، قبل  از ابتلا سالم بوده باشد.
•  انگیزه ی قوی برای بهبودی داشته باشد .
•  فعالیت فرد برای برطرف نمودن بیماری زیاد  باشد.
•  عوامل بیرونی در ایجاد بیماری تاثیر بیش تری داشته  باشد تا عوامل درونی.

 توان بخشی وانواع آن :

هدف اصلی توان بخشی آن است که فرد درمانگر ،ضمن اقدام در از بین بردن اختلالات روانی ، رفتاری وشخصیتی باید توجه  داشته  باشد که توانمدی های از دست رفته ی فرد را به وی بازگرداند  تا بیمار بتواند بطور مفید وموثر به زندگی فردی ،  احتماعی  وخانوادگی  خود ادامه دهد وبه محیط  اجتماعی وشغلی  خود بازگردد وحالت تطبیق یافته  تر از قبل ، داشته باشد در توان بخشی ،مسئله ی کارآموزی اهمیت خاصی دارد چنانچه فرد حرفه وشغلی ندارد باید حرفه ی مناسب با توان اورا به آموخت واورا وارد بازار کار واجتماع نمود  انسان ها با اجرای کار وحرفه ، احساس ارزشمندی ومفید بودن بیش تری می نمایند  واعتماد به نفس آن ها بیش ترمی شوند . افرادی که بیماری  آن ها منجر به معلولیت شده است ، این معلولیت ها – اعم از جسمانی ، روانی وذهنی – نیاز به بازتوانی  دارند .

در این زمینه باید ابتدا نیازهای افراد را شناسایی کرد وسپس بنا به امکانات ووضع موجود ، وضعیت  مطلوب را در این بیماران ایجاد نمود  در توان بخشی باید کلیه ی  اقدامات وکمک ها به فرد اعمال گردد  تا افراد  از توانمدی های  خود حداکثر استفاده را ببرند  لازم است از بعضی از بیمارن در ابعاد  حقوقی ، شغلی واجتماعی حمایت به عمل اید زیرا خود  آنها ممکن است فاقد  این توان باشند مراقبت  آموزش وحمایت  از خانواده ی فرد بیمار نیز اهمیت زیادی دارد مددکاران  اجتماعی نقش مهمی را در امر بازتوانی ایفا می نمایند  بطور مثال باید به خانه های این بیماران بروند واز نزدیک وضعیت وامکانات خانوادگی آنها را مشاهده کنند وارزش یابی درستی از کلیه ی نیازمندیهای خانواده به عمل آورند. هرگاه آموزش های درست وکمک های لازم را در اختیار خانواده های این افراد قرار گیرد بیمارن سریع تر بهبود می یابند وسازگاری بهتر وبیشتری  را درجامعه از خود نشان می دهند .

منبع

مرادی،ماریا(1394)، رابطه سلامت روان و پایگاههای هویت  و منبع­کنترل با اختلالات تغذیه ای در زنان،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید