سیستم مغزی رفتاری

مغز علی رغم ظاهر نه چندان مهم خود پیچیده ترین عنصر در جهان میباشد به راستی در نگاه اول بسیار دشوار است بپذیریم مسئول کنترل و هماهنگی همه اعمال ما چنین چیزی میباشد مغز در برگیرنده ذهن ماست که حافظه، هیجان، فکر وآرزو، ناامیدی و… را داراست.  با نگاهی به تحقیقات گسترده نشان میدهد که در چند دهه اخیر تحقیقات گسترده‌ای در زمینه روانشناسی شامل تلاش‌های گسترده‌ای در ارتباط و نقش مبنای زیست شناختی و مغز در سلامت روان انسان و از جمله اعتیاد بوده است، و اگرچه پژوهش اندکی یافت شد که نشان از رابطه اعتیاد به اینترنت و سیستم فعالساز رفتاری داشت. ولی پژوهش‌هایی از جمله پژوهش ، نشان داد که بزهکاران به نحوی رفتارمیکنند که حساسیت فزاینده آنها به نشانه‌های پاداش، منجر به کاهش توجه به نشانه‌های تنبیه می‌شود، مشخصه‌ای که غلبه پاداش نامیده میشود و از آنجا که سیستم فعالساز رفتاری به محرک‌هایی نظیر پاداش و سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های همچون عدم پاداش و تنبیه حساس است می‌توان گفت ؛ نقش سیستم فعال ساز رفتاری و سیستم بازدارنده رفتاری، بر ایجاد گرایش دختران فراری به سمت تغییرات تقویتی مثبت هم چون، هیجان طلبی در اعمال بزهکارانه ومانند اعتیاد مورد توجه قرار میگیرد.همچنین در پژوهش فرانکن همکاران، سطوح سیستم فعالساز رفتاری که شرایط آسیب شناسی روانی را از طریق درگیری بیمار گونه در رفتارهای گرایشی همچون مصرف مواد یا الکل، مهیا میکند و به صورت کلینیکی مراجعه کرده بودند با نمرات گروه کنترل ؛ افراد سالم   مورد مقایسه قرار گرفت نتایج نشان داد گروهی که اعتیاد داشتند نمره بالاتری را در سیستم فعالساز رفتاری دریافت کردند .

با توجه به مطالب گفته شده به تعریفی از سیستم‌های مغزی رفتاری می‌پردازیم:

 تعریف سیستم‌های مغزی , رفتاری

سیستم فعالساز رفتاری به عنوان سیستم گرایشی زیربناي رفتار نزدیکی است که در پاسخ به نشانه هاي شرطی و غیرشرطی پاداش فعال می‌شود ،این سیستم شامل سه مؤلفه: پاسخ دهی به پاداش ، سائق  و، جستجوي سرگرمی  است. پاسخ دهی به پاداش مرتبط با پاسخ مثبت به رخداد و یا انتظارپاداش است. مؤلفه سائق مرتبط با پیگیري پایدار محرك هاي لذت بخش و در نهایت مؤلفه جستجوي سرگرمی مرتبط با جستجوي هیجان و میل به رویارویی با رویداد هاي جدید است . سیستم فعالساز رفتاری فرد را در جهت نوعی مقابله وتلاش دررفع موانع وجستجوی اهداف خوشایند نیز سوق میدهد. مؤلفه ؛ فعال ساز رفتاری؛ گرایش به پول، اعتیاد به مواد، شریک جنسی متعدد و رویداد‌های اجتماعی لذت بخش را میسنجد . حساسیت سیستم فعال ساز رفتاری نشان دهنده تکانشگری و زود انگیختگی  فرد می‌باشد. سیستم فعالساز رفتاری سامانه انگیزشی,  اشتیاقی  مغز قلمداد شده، نقش آن برانگیختن رفتار تمایلی و گرایشی در پاسخ به محركهاي اشتیاقی شرطی و غیرشرطی است .

 پایه عصب روانشناختی

 این سامانه دربرگیرنده مسیر مزولیمبیک به هسته (VTA) دوپامین  است که از منطقه تگمنتال بطنی  آکومبنس  جسم مخطط   و در نهایت به قشر پیش پیشانی  گسترده است این مسیر به مسیر پاداش  معروف است .سیستم فعال ساز رفتاری از لحاظ ساختاری شامل چندین مسیر دوپامینرژیک و مدارهای کورتیکو استریاتو- پالیدو تالامیک   است. پایه‌های نوروآناتومی این سیستم کورتکس پیشانی، بادامه و عق ده‌های پایه میباشد و توسط محرک‌های خوشایند مرتبط با پاداش یا حذف تنبیه فعال میشود. در نهايت احساسات مثبتي چون خوش بيني و شادي را به دنبال خواهد داشت اما فعاليت افراطي اين سيستم با برخي اختلالات تكانشي در ارتباط است. سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های شرطی تنبیه و فقدان پاداش ومحرک‌های ترس آور ذاتی پاسخ می‌دهد و فعالیت زیاد آن موجب فراخوانی حالت اضطراب، افزایش آمادگی برای عمل، بازداری رفتار جاری، افزایش توجه و برپایی می‌گردد و دو مؤلفه رفتاری آن اجتناب فعل پذیر  و خاموشی  است. سیستم بازداری رفتاری موجب بازداري یا اختلال در رفتار جاري فرد میشود و در مواجهه با اهداف متعارض؛ گرایشی- اجتنابی   فعال و منجر به بروز رفتارهاي اجتنابی و پاسخهاي رفتاري، شناختی و زیستی اضطراب میگردد :

سیستم بازداری رفتاری به محرک‌های شرطی تنبیه و فقدان پاداش ومحرک‌های ترس آور ذاتی پاسخ می‌دهد و فعالیت زیاد آن موجب فراخوانی حالت اضطراب، افزایش آمادگی برای عمل، افزایش توجه و برپایی می‌گردد ، این سیستم نقش تصميم گيرنده را در شرايطي كه عموما با اهداف متعارض رو به رو هستيم، برعهده دارد ؛ بین سیستم فعالساز گرایشی و جنگ و گریز اجتنابی. باتوجه به تعاریفی که گفته شد و وهمچنین نتایج پژوهش ، نشان داد که گرفتن نمره سیستم فعالساز رفتاری با خطر ابتلا به اعتیاد به اینترنت همبستگی داشت و همچنین مطالعه ،که نتایج پژوهش در این رابطه نشانگر بالا بودن سطح فعالیت سیستم فعالساز رفتاری پیرو آن برافراشتگی بالاتر در بعد شخصیتی سایق درافراد سیگاري نسبت به افراد سالم بود .

با توجه به اینکه در بسیاری از مطالعات به تاثیر هیجانات و سبک‌های ابراز هیجان وسیستم‌های مغزی رفتاری در اعتیاد را گزارش داده‌اند واینکه افراد وابسته به مواد روانگردان و وابسته به اینرنت اغلب دارای مشکلات و تعارضات هیجانی و درونی، ناتوانی در کنترل هیجانات گوناگون ؛ به ویژه هیجانات منفی تکانه‌های برون ریزی، مشکل در ابراز وجود، عزت نفس پایین، احساس بی کفایتی، ضعف روانی واخلاقی و خودمحوری، مهارت‌های مقابله‌ای پایین جهت چالش و حل مشکلات، عدم انطباق با موقعیت‌های زندگی و غفلت از موضوعات عملی وارتباط با مردم، هستند، همچنین این یافته‌ها با يافته­هاي پژوهشهاي پژوهش تمنايي فر و همکاران  وهاردی وییتی ، گامبور و اس ، همخواني دارد واز آنجا که یکی از اهداف این پژوهش بررسی رابطه کنترل هیجانی و نشانگان اعتیاد به اینترنت میباشد و از آنجا که ملاک‌های اعتیاد به اینترنت همپوشی بسیاری با اعتیاد دارد به نظر میرسد سیستم‌های مغزی رفتاری و سبک‌های ابراز هیجان با نشانگان اعتیاد به اینترنت میتوانند پیش بین مناسبی برای نشانگان اینترنت باشند فرضیات مختلفی در مورد عوامل مؤثرو دخیل در رفتارهای اعتیادی ودر نهایت صدمه روحی روانی نوجوانان بیان شده است، باشد تا با شناخت عوامل مؤثر در افزایش یا کاهش میزان مشکلات رفتاری در نوجوانان بتوانیم در جهت پیشگیري ازاعتیاد وسایر اختلالات روانی و در نهایت بهداشت روانی کشور گام برداریم. نتایج پژوهش‌های انجام شده در داخل و خارج از کشور و برروی گروه‌های سنی و جنسی و قومی متعدد، حاکی از آن است که اعتیاد اینترنتی دارای آثار و پیامدهای منفی و چندگانه جسمانی، روانی، اجتماعی و برای کاربران افراطی است.

منبع

رستمی،پریناز(1394)، رابطه ابرازگری هیجانی، کنترل هیجانی و سیستم­های مغزی/ رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشکده خوارزمی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید