سلامت و تاثیر صنعت بر آن

سلامت از جمله واژه هایی است که بیشتر مردمان با آنکه اطمینان دارند معنای آن را می دانند تعریفش را دشوار می یابند واژه Health برگرفته از واژه انگلیسی Heal به معنای کامل است که نشان دهنده مقوله های تندرستی کامل فرد تمامیت و صحت و آسایش اوست. مطابق تعریف سازمان بهداشت جهانی، سلامت عبارت است از: وضعیت رفاه و آسایش کامل فیزیکی، روانی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و معنوی.

بهداشت و سلامت یک هدف اجتماعی و نتیجه مطلوب دامنه ای از مداخلات توسعه ای است و حصول به آن باید فعالانه و با استفاده از همه منابع و ابزار موجود پیگیری شود تجارب قبلی نشان داده است که سلامت تحت تاثیر مجموعه پیچیده ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی قرار دارد.

امروزه پیشرفت علم و فناوری، ارتقای سطح سواد، بهبود ارتباطات، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، تغییر در شیوه زندگی، توسعه شهرنشینی، سلامت را از نظر علت بیماری و مرگ در دنیا تغییر داده است و جوامع را با پدیده گذر سلامت روبرو ساخته است تارخچه سیر تعریف سلامت در متون علمی حاکی از تکامل آن از تاکید بر ابعاد چشمی، روانی، اجتماعی به ابعاد معنوی و روحانی سلامت است آنچه که در سالهای اخیر شاخص اندازه گیری سلامت را از نوع کمی آن به نوع کیفی نزدیک تر نموده است تغییر دیدگاه ماده گرایی حاکم بر این تعاریف و یافتن نقص شمول کامل آن بر تمام ابعاد سلامت انسان می باشد با مراجعه ای مختصر به مبانی دین اسلام مشخص می گردد که یان دین جهان شمول با ظرافت کامل موضوع حفظ سلامت و ارتقای آن را مطرح نموده و بر ارزیابی کیفی سلامت و وجود انسان تاکید می نماید.

سلامت مانند آموزش و پرورش از مهمترین شاخص های اجتماعی و اقتصادی محسوب می شود تامین بهداشت و سلامت در میان افراد و گروههای مختلف جامعه سبب افزایش امنیت و رشد اقتصادی می شود  و بالعکس همچنین میزان بهره مندی از امکانات آموزشی و خدمات سلامتی تا حدود زیادی به میزان بهره وری در سطح خانوار و رشد اقتصادی بستگی دارد.

در سند چشم انداز بیست ساله ایران، مشخصات جامعه سالم ایرانی چنین توصیف شده است: برخورداری از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تامین اجتماعی، فرصت های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحکم خانواده، به دور از فقر، فساد، تبعیض و بهره مندی از محیط زیست مطلوب .

برای دستیابی به سلامت همگانی تیمهای چند بخشی باید تلاشهای مشترک را با رهبری و هدایت بخش بهداشت آغاز کنند تا راهکارهای لازم برای ایجاد محیط های همایتی و تقویت بهداشت و سلامت طراحی شود. حضرت علی (ع) می فرمایند: دنیا خانه ایمنی و سلامتی است برای کسی که نسبت به آن اهل معرفت باشد…

سامت چه در بعد جسمی و چه روانی از مهمترین ابعاد زندگی انسان است. سرمایه گذاری در این بخش از وضایف اصلی دولت بشمار می آید اما پیشگیری از بروز مشکلات بهترین شیوه برای مبارزه با یک مشکل است. دولت می بایست با ارائه آموزش و تسهیلات لازم در راستای سلامت به مردم این بعد از ابعاد زندگی آنان را بهبود بخشد.

 نقش سلامت در کیفیت زندگی

در حدود پنجاه سال قبل برای اولین بار کیفیت زندگی در رابطه با وضعیت سلامت مطالعه و گزارش شد کیفیت زندگی هر فرد و جامعه با عوامل گوناگونی مرتبط است اما کیفیت زندگی وابسته به سلامت بخشی از کیفیت زندگی را شامل می شود که تحت تاثیر سلامت انسانها قرار می گیرد. کیفیت زندگی موضوعی چند بعدی است و دارای ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و روحی است این ویژگی با تعریفی که امروزه از سلامتی داریم منطبق است آنجا که سلامتی را رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی می دانیم.

پسیون ، اینگونه کیفیت زندگی را تعریف می کند: بطور کلی وضعیت محیطی که مردم در آن زندگی می کنند، مانند آلودگی و کیفیت مسکن و نیز رخی از صفات و ویژگیهای خود مردم مانند سلامت و دسترسی. سلامت را نمی توان صرفاً به نبود بیماری تقلیل داد کیفیت زندگی و امید به زندگی دو وجه کیفی و کمی سلامت را تشکیل می دهند که نهایتی برای آنها متصور نیست.

عوامل شخصیتی بطور غیر مستقیم از طریق تاثیر بر سلامت روان بر کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارد یکی از مشخصه های اصلی کیفیت زندگی چند بعدی بودن آن است از گذشته سه بعد اساسی کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی را ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی در نظر گرفته اند ولی با توجه به تاکید زیادی که روی بعد سلامت روان شده است امروزه اکثر متخصصان معتقدند که کیفیت زندگی چهار بعد دارد:

• بعد جسمانی: به دریافت فرد از توانایی هایش در انجام فعالیتهای روزانه که نیاز به مصرف انرژی دارد اشاره می کند که می تواند دربرگیرنده مقیاسهایی مانند: تحرک، توان، انرژی، درد و ناراحتی، خواب، استراحت و ظرفیت توان کار باشد.
• بعد روحی و روانی: جنبه های روحی و احساسی سلامت مانند افسردگی، ترس، عصبانیت، خوشحالی و آرامش.
• بعد اجتماعی: به توانایی فرد در برقراری ارتباط با اعضای خانواده، همسایگان، همکاران و سایر گروههای اجتماعی، وضعیت شغلی و شرایط اقتصادی کلی مربوط می شود.
• بعد معنوی: به چگونگی درک فرد از معنا و مفهوم و هدف زندگی دلالت دارد.
• کیفیت زندگی به انتظارات، احساسات، اعتقادات و پندارهای فرد بستگی دارد از این رو ارزیابی شخصی از سلامت یا خوب بودن و ناراحت بودن عامل کلیدی در مطالعات کیفیت زندگی می باشد بطور کلی می توان گفت عامل اصلی تعیین کننده کیفیت زندگی عبارت است از تفاوت درک شده بین آنچه هست و آنچه باید باشد و بعد ذهنی کیفیت زندگی همان احساس خوب داشتن و رضایت فردی است.

کوشش سالهای متمادی سازمانهای مرتبط با سلامت در جهت افزایش طول عمر متمرکز بوده است در سالهای اخیر پس از موفقیت بسیار در این زمینه در کنار افزایش طول عمر و یا افزایش کمی طول عمر، کیفیت زندگی مطرح شد اندازه گیری کیفیت زندگی و توجه به آن در کنار درمان و مراقبت های سلامت اهمیت جنبه های اجتماعی و روانی در کنار جنبه های جسمانی سلامت را مطرح کرده است برخی کیفیت زندگی را شادی، ارضای تمایلات، دستیابی به اهداف، مفید بودن در جامعه و توانایی فیزیکی و روانی مناسب می دانند برخی دیگر کیفیت زندگی را برداشت فردی از وضعیت سلامت و میزان رضایت از سلامتی ذکر می کنند.

سلامت با همه جوانب آن از جمله حقوق اولیه انسانی و شاخصهای عدالت در جامعه می باشد حق سلامتی به معنی برخورداری از یک زندگی سالم و مولد و باکیفیت توام با طول عمر قابل قبول و عاری از بیماری و ناتوانی است هدف اولیه نظام سلامت درهرکشور تامین، حفظ و ارتقاء سلامت و کیفیت زندگی آحاد جامعه می باشد.

ماهیت خدمات بهداشتی درمانی به گونه ای نیاز به آنها منحصر به گروه خاصی از مردم نمی شود و در واقع تمامی انسانها در تمامی سکونت گاه ها بدان نیازمند می باشند فقدان یا کمبود خدمات بهداشتی و درمانی بویژه در روستاها و شهرهای کوچک و مناطق محروم پیامدهای منفی زیادی را به همراه خواهد داشت که مهمترین آنها اثرات ناگواری است که متوجه زندگی انسانهاست.

سلامت یکی ازمهمترین پیش شرط های رفاه اجتماعیست به عبارتی دیگرسلامت خوب نشانه توسعه میباشد. بنا بر اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران برخورداری از یک زندگی سالم مولد و باکیفیت، توام با طول عمر قابل قبول و عاری از بیماری و ناتوانی حقی است همگانی که مسئولیت و تولیت بر عهده دولت هاست و پیش شرط توسعه پایدار است .

سلامت از مولفه های اصلی کیفیت زندگی به شمار می رود و دستیابی عمومی به آن از ملزومات هر جامعه در جهت رسیدن به توسعه است. کمبودها در این بخش می تواند سایر ابعاد اجتماع از جمله بعد اقتصادی آن را تحت تاثیر قرار دهد. همانگونه که گفته شد کیفیت زندگی هر فرد، احساسات و اعتقادات و پندارهای هر فرد راجع به زندگی خود است و کسی که از سلامتی برخوردار نیست این احساس رضایت در او وجود ندارد.

تاثیرتوسعه صنعتی بر وضعیت سلامت

سلامت یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار و بخش جدایی ناپذیر آن برای ارتقای کیفیت زندگی است، حفظ و ارتقای سطح سلامت جامعه، لازمه هر حرکت و اقدام در برنامه ریزی اجتماعی و اقتصادی محسوب می شود.

سلامت یکی از ملزومات اصلی رفاه و توسعه یافتگی هر جامعه به شمار می رود پیشنیاز بهبود شاخص های کلیدی سلامت، آگاهی از عواملی است که بر وضعیت شاخص های سلامت موثر می باشد در میان متغیرهای محتمل تاثیرگذار بر سلامت، سه متغیر درآمد، نهاده سلامت از قبیل:  مخارج بهداشتی، تعداد پزشکان و …. و سرمایه انسانی از عواملی هستند که مطالعات زیادی بر تاثیر آنها بر وضعیت سلامت کشورهای مختلف صحه گذاشته اند.

سلامت امری است که تنها وظیفه و هدف بخش سلامت نیست بلکه هدف تمامی بخشهای توسعه و محور همه تلاشها و برنامه ریزی های مختلف دولت است. می توان صنعتی شدن را نیز به عنوان یک متغیر بالقوه موثر بر وضعیت سلامت کشورها به حساب آورد بطور متوسط در کشورهای صنعتی وضعیت سلامت بهتر است با این وجود صنعتی شدن در بعضی از کشورها وضعیت سلامت را بدتر کرده است در واقع می توان گفت صنعتی شدن می تواند اثر توام مثبت و منفی در وضعیت سلامت داشته باشد از آشکارترین این آثار می توان به آلودگی آب و هوا در اثر کارخانجات صنعتی شده می تواند باشد و یا ممکن است سرمایه گذاران در بخش سلامت و آموزش و … برای کسب درآمد بیشتر به سرمایه گذار در بخش صنعت روی آورند و موجب افزایش درآمد و شغل و بهبود استاندارد های زندگی و بهبود سیستمهای فاضلاب و … و در کل توسعه اجتماعی شود.

با توسعه صنعتی یک منطقه و اختصاص منابع مالی لازم به بخش بهداشت و درمان آن منطقه میتوان تسهیلات درمانی بیشتری را در اختیار ساکنین قرار داد. همچنین با ارائه آموزشهای لازم در راستای حفظ سلامت به ساکنین و کارکنان صنعتی موجب بهبود وضعیت در جهت رسیدن به اهداف سلامت توسعه پایدار گردید.

منبع

طاهری،حسنیه(1393)، تاثـیر اسـتقرار منطـقه ویـژه اقتصـادی انـرژی پـارس بر کیـفیت زنـدگی مـردم، پایان نامه کارشناسی ارشد،تحقیقات آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید