سرمايه ­ي اجتماعي

پیرامون سطوح سرمایه­ی اجتماعی میان صاحبنظران اختلاف نظر وجود دارد. به عنوان نمونه از نظر گروهی از محققان، سرمايه­ي اجتماعي قابل تفکیک به سه سطح خرد، میانی و کلان می­باشد :

سطح خرد (فردي)

سرمايه­ي اجتماعي فردي بيانگر مجموعه­اي از منابع مي­باشد كه اعضاي شبكه‌ي فردي از طريق برقراري رابطه با ديگران بدان دست مي­يابند و قابل تفكيك به دو بُعد شناختي و ساختاري مي­باشد. در توضيح اين دو بُعد مي­توان گفت بر خلاف سرمايه اجتماعي ساختاري كه بسيار محسوس و قابل لمس است و به اشکال مختلف سازمان­های اجتماعی شامل: نقش­ها، قواعد و رویه­های معمول سازمانی می­پردازد؛ سرمايه­ي اجتماعي شناختي، مفهومي انتزاعی است كه بيانگر ابعاد غير ملموس،نگرشها وهنجارهاي رفتاري،ارزشها، اعتمادوتعاملات مي­باشد .علاوه بر تقسيم­بندي مذکور از سرمايه­ي اجتماعي فردي، از منظر فلنپ، نيز سرمايه­ي اجتماعي مشتمل بر سه بُعد به شرح ذيل مي­باشد:

1. حجم شبكه ؛تعداد افراد موجود در شبكه
2. منابع موجود در شبكه
3. ميزان دسترسي به اين منابع

سطح مياني (جمعي):بر خلاف سرمايه­ي اجتماعي فردي كه افراد به آن به عنوان ابزاري جهت نيل به خواسته­هاي خود نگاه مي­كنند، در سرمايه­ي اجتماعي جمعي، سرمايه به عنوان امري دانسته مي‌شود كه بطور جمعي توليد مي­شود و كل اجتماع از آن بهره­مند مي­شوند. به عبارتي از اين نظر سرمايه­ي اجتماعي داراي يك نفع جمعي است كه در قالب هنجارهايي مانند اعتماد تجلي مي­يابد. در اين رابطه پوتنام ، با تعيين دو بُعد ساختاري ؛شبكه­هاي اجتماعي و فرهنگي ؛هنجار اجتماعي، پيوندهاي بين افراد ؛شبكه هاي اجتماعي و هنجارهاي اعتماد و معامله به مثل را كه از اين پيوندها ناشي مي‌شود را سرمايه­ي اجتماعي مي­نامد.

سطح كلان (نهادي):مطابق با این سطح، یک شبکه­ی خاص سرمایه­ی اجتماعی در درون یک سیستم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کلان­تری قرار دارد كه ضمن شكل­دهي به ساختارهاي اجتماعي آن شبکه، توسعه­دهنده­ي هنجارهاي اجتماعي آن مي­باشند.توجه به آن در تحلیل و توسعه­ی سرمایه­ی اجتماعی یک سیستم حائزاهمیت است.

از منظر گروه ديگري از محققان سطوح سرمايه­ي اجتماعي قابل تفكيك به سطوح سه‏گانه­ای به شرح زير است:

سطح پيوندي (محكم­كننده):اين سطح از سرمايه­ي اجتماعي، به روابط بين گروه­هاي نسبتاً همگن  مانند: يك گروه مذهبي، قومي و …  اشاره دارد كه به­دليل عدم پيوستگي با ساير سازمان­ها و تقويت پيوندهاي اجتماعي درون­گروهي جنبه­ي انحصاري به خود مي­گيرد.

سطح پل­زننده: اين سطح از سرمايه­ي اجتماعي نيز به فعاليت­هاي فراگيري اشاره دارد كه مشتمل بر افراد متعددبا خاستگاه­هاي متفاوت ,گروه­هاي ناهمگن مي­باشدكه بخاطر يك هدف مشترك با يكديگركار مي­كنند.

سطح ارتباطی (پيونددهنده):در اين سطح از سرمايه­ي اجتماعي نيز به روابط افراد و گروه­ها به صورت افقي و عمودي اشاره مي­شود كه امكان دستيابي به شأن و قدرت اجتماعي را از طريق برقراري رابطه با گروه­هاي مختلف اجتماعي فراهم مي­آورد.

سرمایه­ی اجتماعی مفهومی چندبعدی و متشکل از ابعاد و عناصر متعددی است که هم بر پیوندها و ارتباطات میان اعضای یک شبکه به عنوان یک منبع با ارزش می­نگرد و هم از طریق ویژگی­هایی چون هنجار و اعتماد اجتماعی به تسهیل همکاری و هماهنگی دو جانبه بین افراد یاری می­رساند. بنابراین توسعه­ی سرمایه­ی اجتماعی علاوه بر اینکه به انسجام درونی سازمان­ها از جمله دانشگاه­ها کمک می­کند، به بهبود عملکرد اعضا و در نتیجه بهبود وجه­ی بیرونی دانشگاه نیز یاری خواهد رساند. لذا شایسته­ی توجه و توسعه است.

منبع

محترم،معصومه(1390)، رابطه­ي نوع ساختار سازمانی دانشگاه و سرمایه­ي اجتماعی بخش­ها  با رضایت تحصیلی دانشجویان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید