پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی

سازمان ها برای دستیابی به کارائی و اثربخشی، مفهوم رفتار شهروندی سازمانی را رایج نموده و چنین رفتارهائی را در سازمان هائی دولتی و خصوصی گسترش داده اند بنابراین امروزه مطالعه رفتار شهروندی سازمانی به موضوعی اساسی در سازمان ها تبدیل شده است . رفتار شهروندی سازمانی برای هر سازمان مطلوب است چرا که با متغیرهای سازمانی مهمی چون؛ رضایت شغلی، نگهداری سیستم و بهره وری سازمانی ارتباط دارد. مدیران سازمان ها به کارکنانی که از خود رفتار شهروندی سازمانی نشان می دهند، ارج می نهند، زیرا وظیفه مدیریتی آنها را ساده تر می سازد. نتایج مطالعات نشان می دهد؛ مدیران می توانند رفتار شهروندی سازمانی را با ایجاد وبهبود محیط کاری مثبت پرورش دهند. در این فرایند لازم نیست آنان متوسل به زور و اجبار شوند بلکه می توانند به فرایندهای انتخاب، استخدام یا جامعه پذیری اتکا نموده تا این رفتارها را توسعه دهند .

در دهه های اخیر، مطالعات فراوانی این پدیده را بررسی و بر اهمیت آن در مطالعات مدیریت تأکید نموده اند. از لحاظ تئوریک، رفتارهای خودجوش افراد، نقشی کلیدی در افزایش اثربخشی، کارآمدی و جو مثبت سازمانی بازی می کنند. مدیران و سرپرستان برای افزایش اقدامات داوطلبانه، کارکنان خود را مورد تشویق قرار داده و بر اساس این فرض که چنین رفتاری، محیط کاری سالم تر به وجود می آورد و منجر به بهبود پیامدهای کاری و ارتقاء اهداف سازمانی به عنوان مجموعه ای منسجم می شود، آنها را مورد حمایت قرار می دهد .

پژوهش ها حاکی از آن است که تحقق ابعاد رفتار شهروندی سازمانی موجب، افزایش خود پنداره مثبت  ؛  ارتقاء روابط مثبت در میان کارکنان، فراهم کردن انعطاف لازم برای ابداع و نوآوری، کمک به استفاده اثربخشی از منابع کمیاب ، سهیم شدن در مسئولیت سنگین ناظران، بهبود خدمت به مشتری ، حفظ تعادل درونی سازمان ، بهبود بهره وری، عملکرد و اثربخشی سازمانی  خواهد شد.

پودساکف برخی از زمینه های اثر گذاری رفتار شهروندی سازمانی در راستای بهبود موفقیت سازمان را شامل موارد زیر دانسته است:

• افزایش بهره وری مدیریت و کارکنان
• آزاد شدن منابع سازمانی برای بهره گیری در مقاصد مولدتر
• کاهش اختصاص منابع کمیاب جهت وظایفی صرفاً نگهدارنده
• کمک به فعالیت های هماهنگ کنندگی هم در درون و هم در بیرون گروه های کاری
• تقویت توانائی سازمان برای جذب و نگهداری کارکنان کارآمد
• افزایش ثبات عملکرد سازمان
• توانمندسازی سازمان برای انطباق مؤثرتر با تغییرات محیطی

وجود رفتار شهروندی سازمانی در سازمان، پیامدهائی به دنبال خواهد داشت که مهم ترین آنها افزایش بهره وری، عملکرد اثربخش، ارتقاء روابط مثبت بین کارکنان، کارائی بیشتر در تخصیص منابع، کاهش هزینه های نگهداری، فراهم کردن انعطاف لازم برای ابداع و نوآوری، بهبود خدمت به مشتری و استفاده اثربخش از منابع کمیاب می باشد .

 رفتار شهروندی سازمانی و همبسته های آن در سازمان

طی دو دهه گذشته، تحقیقات متعددی به منظور دستیابی به عوامل زمینه ساز بروز و ظهور رفتار شهروندی سازمانی، انجام شده است. محققان در این مدت در تلاش برای نشان دادن عوامل تقویت کننده رفتار شهروندی سازمانی بوده اند. بسیاری از تحقیقات مذکور، بیش از آن که پاسخ های قطعی ارائه دهند به وسیله همبستگی های کم و نیز واریانس های کوچک به دست آمده، سؤال های عمده دیگری را نیز مطرح نموده اند .

پودساکف و همکاران،  معتقدند؛ بررسی عوامل پیش بینی کننده بروز رفتار شهروندی سازمانی از زمینه های مهم تحقیقاتی در عرصه رفتار سازمانی است. صاحبنظران این عرصه معتقدند که مجموعه ای از شرایط باید در سازمان و همچنین در کارکنان سازمان مهیا شوند تا امکان بروز این نوع رفتار از سوی کارکنان فراهم آید. شناخت عوامل زمینه ساز و همبسته رفتار شهروندی سازمانی از آن جهت اهمیت دارد که با مشخص شدن آن عوامل، سازمان می تواند در جهت تقویت آنها اقداماتی به عمل آورده و از این طریق، امکان بهره برداری بیشتر و بهتر از پیامدهای رفتار شهروندی سازمانی فراهم می شود .

از انجام اولین تحقیقات در زمینه شناسائی عوامل پیش بینی کننده رفتار شهروندی سازمانی تاکنون، تحقیقات وسیعی حول محور شناسائی عوامل مذکور صورت گرفته است. در این رابطه متغیرهای متعددی از جمله؛ رضایت شغلی، عدالت سازمانی، فرهنگ سازمانی، شخصیت، سبک رهبری، ادراک نقش، تعهد سازمانی، هویت سازمانی، انگیزش، ویژگی های شغلی، سیاست سازمانی، بوروکراسی، سن مدیران و کارکنان، جنس آنان و بسیاری از متغیرهای دیگر مورد بررسی قرار گرفته و سهم آنها در تبیین رفتار شهروندی سازمانی تا حدودی مشخص شده است .

منبع

قلندر،مجتبی(1391)، تأثیر ابعاد فرهنگی هافستد بر رفتار شهروندی سازمان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت دولتی، دانشكده مدیریت و حسابداری

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید