پذیرش تکنولوژی اطلاعات

در طی سالیان اخیر شیوه استفاده از تیم های اطلاعاتی به عنوان یکی از برجسته ترین عناوین تحقیقات علمی مطرح شده است. بسیاری از مطالعات انجام گرفته در این زمینه سعی در ارائه مبانی نظری جامعی با استفاده از تفسیر عوامل تعیین کننده بر پذیرش آن توسط کاربران را داشته است.باور بسیاری از محققان بر این بوده است که فرآیند پذیرش استفاده موفق از تیم های اطلاعاتی را تحت تأثیر قرار می دهد. به این دلیل است که بررسی عوامل موثر بر پذیرش سیستم های اطلاعاتی در سازمان ها مد نظر دانشمندان قرار گرفته است. اکثر تحقیقات انجام شده در این زمینه در آمریکا ، استرالیا و اروپا به موضوع پذیرش فناوری از سوی کاربران پرداخته اند . نگاهی به تحقیقات انجام شده نشان می دهد نحوه نگرش کاربران به یک تیم اطلاعاتی یا به طور کلی بر یک سیستم جدید تاثیر حیاتی بر موفقیت آن داشته است. از این رو مدل های نظری مختلفی که دربرگیرنده فشار روان شناختی و اجتماعی پذیرش فناوری های نوین هستند در اختیار علاقه مندان این زمینه قرار گرفته است.

پذیرش تکنولوژی (سیستم های اطلاعاتی )

در صورت عدم پذیرش و به کارگیری فناوری جدید توسط کاربران ، سرمایه گذاری در حوزه مورد نظر بی نتیجه خواهد ماند . با توجه به اهمیت این موضوع پژوهش های زیادی در این مورد در بیشتر کشورها انجام شده است که دغدغه اصلی آنها پذیرش و به کارگیری فناوری جدید و از جمله مهم ترین آنها فناوری اطلاعات و ارتباطات و دولت الکترونیک بوده است.

مدل های موجود در ارتباط با پذیرش فناوری:

در ارتباط با پذیرش فناوری ، مدل ها و تئوری های متعددی وجود دارد که شامل مدل انتشار نوآورها  تئوری کنش عقلانی مدل پذیرش فناوری اطلاعات  مدل مراحل پذیرش نوآوری می باشند. با توجه به اینکه مطالعات متعدد ، توانمندی مدل پذیرش فناوری را در ارتباط با سنجش و تعیین عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعاتی تأئید کرده اند.در بیشتر پژوهش های انجام شده مدل پذیرش فناوری اطلاعات دیویس برای تشریح پذیرش و استفاده از سیستم های اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفته است. این مدل استفاده از فناوری اطلاعات را در تابعی از فرآیند چهار مرحله ای می داند که طی آن ، متغیرهای خارجی ، برداشت کاربران را در ارتباط با سهولت استفاده و مفید بودن تیم ها تحت تاثیر قرار می دهند . دو عامل مطرح شده در مدل پذیرش فناوری سهولت استفاده درک شده و مفید بودن درک شده تقریباً در همه پژوهش ها مورد بررسی قرار گرفته اند .

این مدل را دیویس در سال 1986 براساس تئوری عمل مستدل (TRA) برای مدل سازی موضوع پذیرش فناوری اطلاعات توسط کاربران دررساله دکترایش معرفی کرده است. این مدل ، توضیحی را برای عوامل موثر بر پذیرش رایانه توسط کاربران ارائه داده و مدلی در سطح عوامل فردی است .چنانچه دیده می شود اساس این مدل را دو عامل برداشت ذهنی از مفید بودن و برداشت ذهنی از سهولت استفاده تشکیل می دهد این دو عامل بر نگرش افراد نسبت به استفاده از یک فناوری تاثیر گذاشته ، موجب تصمیم گیری برای استفاده از آن فناوری می شود ، و در نهایت عمل استفاده صورت می گیرد ، همچنین برداشت ذهنی از آسانی استفاده ، چنانچه در مدل دیده می شود بر برداشت ذهنی از مفید بودن تاثیر دارد عوامل بیرونی می توانند شامل هر نوع عاملی ، عوامل سازمانی ، عوامل اجتماعی ، ویژگی های سیستم های رایانه ای مانند نوع سخت افزار و نرم افزار به نحوه آموزش و کمک های افراد دیگر در استفاده از سیستم های رایانه ای باشند که بر روی برداشت های ذهنی افراد از مفید بودن و آسانی استفاده از فناوری تاثیر می گذارند .

الگوی پذیرش فناوری TAM یکی از مدل هایی است که به طور گسترده ای برای تشریح پذیرش فناوری در بیش از دو دهه گذشته به کار گرفته شده است طبق شاخص ارجاع در علوم اجتماعی مدل پذیرش فناوری در سال 2000 در 424 مجله مورد استفاده قرار گرفته است این مدل ادعا می کند که سودمندی درک شده و سهولت استفاده درک شده به طور مشترک مهمترین عوامل تعیین کننده ، تمایل رفتاری به استفاده از فناوری هستند. تمایل رفتاری به قدرت یک میل برای انجام رفتاری خاص اشاره دارد و انتظار می رود که منجر به استفاده واقعی از تیم بشود این مدل فرض می کنذ که هرچه کاربران کاربرد تیم را سودمند را ساده و سودمند تصور کنند ، نگرش بهتری نسبت به آن خواهند داشت درجه سودمند دانستن و نگرش مربوطه ، منجر به افزایش تمایل رفتاری می شود و از این طریق کاربر به استفاده واقعی از تیم روی می آورد بنابراین انتظار می رود در حوزه ای که به طور وسیعی یک تیم (تکنولوژی) را به کار گرفته اند ، در حد بالایی از درک سودمندی و سهولت استفاده مشاهده شود در هر حال انتظار می رود رابطه ای بین سودمند دانستن و سهولت استفاده وجود داشته باشد به این ترتیب که سهولت استفاده وجود داشته باشد ، به این ترتیب که سهولت استفاده بر تمایل افراد به استفاده از تیم از طریق هر دو مورد درک سودمندی و تمایل رفتاری اثر دارد.

تعریف درک سودمندی و درک سهولت

برداشت ذهنی از سودمندی ، احتمال ذهنی شکل گرفته در کاربران درباره مفید بودن انواع فناوری های اطلاعاتی در دسترس در محیط کار برای انجام وظایف است بدین ترتیب که هرچه این فناوری ها عملکرد کاری آنها را در بستر سازمانی بهبود بخشد مفیدتر بوده و در نتیجه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد .برداشت ذهنی از سهولت استفاده ، احتمال ذهنی شکل گرفته در کاربران در باره آسانی استفاده از انواع فناوری های اطلاعاتی در دسترس در محیط کار برای انجام وظایف است بدین ترتیب که فناوری های فوق هرچقد به تلاش کمتری برای یادگیری و نحوه استفاده از آنها نیاز داشته باشد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

در مسیر توسعه مدل TAM در سال (2005) تحقیقی با هدف بررسی تاثیر سبک های رهبری تحول گرا و مقابل گرا بر پذیرش فناوری اطلاعات در سازمانها انجام شده و از آنجا که مدل TAM دارای فاکتورهای اثر گذار سیستم و غیر سیستم است کارشناسان در بررسی این مقوله توجه خاصی به سودمندی و سهولت درک شده توسط کاربران نشان دادند و رهبری تحول گرا و تعامل گرا بر روی این دو فاکتور اثر می گذارد .

سبک رهبری تحول گرا بر پایه کاریزما ، ملاحظات فردی ، شبیه سازی عقلانی و انگیزش الهام بخش استوار است رهبری تعامل گرا بر پایه پاداش مشروط و مدیریت برمبنای استثنا بیان شده است در مورد درک سودمندی استفاده از تکنولوژی چنانچه رهبر اشراف کاملی بر مزایای اجرای یک تکنولوژی داشته باشد تحلیل اهداف کارکنان و جستجوی یک راه سریع الاجرا را مد نظر قرار می دهد سبک رهبری عملگرا نیز دارای خاصیت اثربخشی هزینه است که خوذ بیان کننده نحوه کاهش هزینه ها خواهد بود همچنین رهبری تحول گرا مکانیسمی برای خلاق کردن افراد خواهد بود رهبری تحول گرا همگام با سودمندی استنباط شده مکانیسم دیگری برای نفوذ بر سهولت کاربرد در صورت حمایت رهبر از خلاقیت و آزاد اندیشی را دربر خواهد گرفت که کارکنان تمایل بیشتری در استفاده از فناوری های جدید را از خود نشان دهد .

پذیرش و مقاومت:    

تاکنون مفاهیم گوناگونی برای پذیرش ارائه شده است ولی معمول ترین آن عبارتست از تصمیم اولیه مبتنی بر استفاده یا عدم استفاده .در این صورت از کاربران خواسته می شود تا به سوالاتی در رابطه با دلایل استفاده از تیم پاسخ دهند البته تاکید محققان بر واکنش کوتاه مدت کاربران به سیستم است که هیچ تضمینی برای ادامه این روند وجود ندارد، در واقع طبق نظر کارامانا ، استراب و شروانی بین عقیده کارکنان هنگام پذیرش اولیه و پذیرش نهایی تفاوت وجود دارد.در مورد تفاوت نیز تعاریف بسیاری وجود دارد که از معتبرترین آنها تعریف نیوتن و مقاومت واکنش معکوس به تغییر پیشنهادی است .

حمایت و پشتیبانی مدیریت ارشد سازمان از فناوری اطلاعات : حمایت و پشتیبانی مدیریت ارشد سازمان از کاربرد فناوری از جمله عواملی است که وجود آن برای موفقیت و نبود آن برای شکست کاربرد فناوری در چه بخش خصوصی و چه در بخش دولتی همواره مورد تاکید بوده است در سازمانهای دولتی ایران نیز که میزان اختیارات مدیران ارشد بسیار زیاد است حمایت با عدم حمایت این مدیران در موفقیت یا شکست کاربرد فناوری اطلاعات دارای اهمیت فراوان است.

منبع

غلامی ماتک، محدثه(1391)، تاثیر سبک رهبری بر پذیرش تکنولوژی اطلاعات توسط کارکنان، مدیریت دولتی ، دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید