ویژگی و تاثیرات رنگ‌ها از دیدگاه روانشناسی

در فرهنگ‌های مختلف، رنگ‌ها معانی متفاوتی را بیان می‏کنند. در زمان‌های بخصوص در دوره‌های معینی از تاریخ، رنگ‌ها مفهوم خاصی داشتند. به عنوان مثال سفید برای یونانی‌ها اصلی ترین رنگ به شمار می‏رود و ارغوانی مقدس ترین رنگ نزد رومیان بوده است. تحقیقات نشان می‏دهد که رنگ از ابتدای تاریخ به قلمرو و سمبل‌ها وارد شده است و در افسانه ها، قهرمانان، مذاهب، مراسم و… جای گرفته‌اند. همه افرادی که ذهنی به سامان و خلقی به هنجار داشته باشند از رنگ لذت می‏برند. رنگ برای التذاذ و انبساط دائمی قلب انسان آفریده شده است و والاترین آثار خلقت به حد کمال از رنگ برخوردارند و رنگ نشان بارز کمال آنهاست. رنگ با حیات در جسم انسان و با نور در آسمان و با پاکی و سختی در خاک وابسته است.

نقش و تاثیرات روانی رنگ ها

خاکستری:

نه دارای رنگ است، نه تیره است نه روشن بلکه کاملا آزاد از هر محرک یا گرایش روانی می‌باشد. خاکستری خنثی است. نه ذهنی است نه عینی. نه درونی است نه برونی. نه اضطراب آفرین است و نه آرامش بخش. خاکستری دارای صفت ویژه عدم مشارکت یا کاری به کار دیگران نداشتن است. دارای یک عنصر آشکار پنهانکاری است.

آبی:

طول موج رنگ آبی چهار است که نشان دهنده آرامش کامل است حتی‌اندیشیدن به رنگ آبی می‌تواند تاثیر آرامش بخش در سیستم اعصاب مرکزی به وجود آورد. آبی از دید کلی روانشناسان به معنای آرامش و از دیدگاه فیزیولوژیکی معنای خشنودی را می‌دهد. خشنودی در وضعیت آرامش همراه با لذت بردن از آن و هر کسی که در یک وضعیت متوازن هماهنگ و عاری از اضطراب قرار دارد احساس ثبات و یکپارچگی و امنیت می‌کند منتسب به آب است، پس رونده است یعنی فضا را دورتر و بزرگتر جلوه می‌دهد. آبی همیشه چشم‌ها را مجذوب خود می‏کند. آبی رنگ پاکدامن و بدون ریا که قداست را برای ما توضیح می‏دهد. رنگ گسترش دهنده نیکی‏ها، بشارت دهنده، نشانه ابدیت بی انتها، نشانه لذت و ارزش‌های پایدار، نشانگر کامیابی است و آرزوهایی که پایان خوش را به ارمغان می‌آورد. رنگ آبی از التهاب و نگرانی می‏کاهد و خط صافی است بر خطوط منحنی زندگی، صمیمیت و فداکاری، هماهنگی با محیط، توانایی روحی و سمبل دریا می‏باشد. نشان دهنده آرامش کامل است. انسان را به سوی دقیق شدن در بی نهایت سوق می‏دهد.‌اندیشیدن درباره این رنگ از یک تاثیر آرامش بخش در سیستم اعصاب مرکزی برخوردار است. از نظر روانشناسی، گرایش به حساس بودن و سهولت دل آزرده شدن را افزایش می‏دهد.

سبز:

رنگ سبز انرژی ما را بالانس می‏کند و می‌تواند جهت بالا بردن حساسیت و دقت ما مفید باشد. طول موج سبز 5/6 است. رنگ مخصوص مطالعه است. ایجاد آرامش و اطمینان می‏کند‏. این رنگ، رنگ جوانی، انرژی و رشد، بی تجربه‏گی، آرزو و زندگی جدید است. پشتکار و استقامت، قدرت و اراده، غرور و بلند پروازی، رنگ آرامش و دور کردن هیجان و اضطراب، رنگ رضایت، رنگ دوری از دروغ، رنگ راحتی، صدای آرامش بخش، روح بلند است. شادی، رنج و یا ترس را ندارد. این رنگ را نباید به مدت طولانی استفاده کرد.

قرمز:

قرمز اولین رنگی است که توانست مورد توجه انسان قرار گیرد و نام آن ذکر شود و قرمز در مجاورت رنگ‌های مختلف حالات متفاوتی به خود می‏گیرد، در روی زمینه زرد حالت پر تحرک خود را از دست می‏دهد و ملایم می‏شود. روی زمینه قهوه‌ای از حرارت آن کاسته می‏شود. روی زمینه آبی حررات و درخشندگی پیدا می‏کند. قرمز به توجه ما چنگ می‌اندازد، کلمات و اشیاء قرمز توجه انسان را سریع جلب  می‏کند. کودکان سالم و با نشاط به رنگ قرمز علاقه دارند. باید گفت که رنگ قرمز سمبل عشق و عاطفه است. همچنین سمبل شهادت و ایثار است. جنبه‌های شور عاطفی و روحی رنگ قرمز، اشتیاق، شور، هیجان زندگی، تسلط، موفقیت و فعالیت، اعتماد به نفس و جسارت و شجاعت است. رنگ سرخ رنگ برانگیختن است، در جستجوی پیروزی بودن. تمام اشکال حیاتی را شامل می‏شود از نیروهای نهفته و درونی تا دگرگونی‌های انقلابی. رنگ قرمز اصرار به دست آوردن نتایج است. رسیدن به کامیابی است و میل حریصانه به تمام چیزهایی که نشانه‏ای از کمال و میل به زندگی و انجام کارهای موثر که ناشی از علاقه می‌باشد. این رنگ مظهر نیروی زیادی است که شخص در مورد هدف و خواسته خود اعمال می‏کند. رنگ قرمز مظهر گرایشات مادی قوی هم هست. رنگی گرم و منبسط است. زنده و پرنیرو و مصمم. نبض را سریع می‏کند فشار خون را بالا می‏برد و تنفس را بیشتر می‏کند. قرمز یعنی محرک، اراده بر پیروزی و تمام شکل‌های شور زندگی و قدرت. ادراک حسی آن به صورت میل و اشتها ظاهر می‏شود.

زرد:

طول موج زرد نه  می‌باشد. رنگ زرد را به خورشید نسبت می‌دهند، خورشید آغاز را مژده می‌دهد. رنگ هوشمندی و دانایی است. زرد باعث شده که با تماشای آن بخشی از مغز که تیز بینی و خوش فکری را کنترل می‏کند تحریک شده و به کار بیفتد. زرد بیشتر حالت تحریک دارد و تلقین می‏‏کند یعنی شخص را به انجام یک عمل یا قبول یک فکر تشویق می‏کند البته تلقین به مجموعه تاثیرات خوب. رنگ زرد وقتی یکدست باشد شادی آفرین است. زرد نمایانگر میل به رهایی و امید یا انتظار شادمانی‏های بزرگ است. این رنگ آغاز بهار، رسیدگی، کشت، نمودار نیروی فزون نهفته در درون دانه است. رنگ جوانی، نشان روشنی، نور و نشان دانش و معرفت است. عنصر عاطفی آن را زنده دلی امیدوارا تشکیل می‌دهد.صفات اصلی آن روشن، بازتاب کیفیت درخشان و شادمانی زودگذر. این رنگ نشانگر تسکین و انبساط خاطر است. زرد رنگ جدایی و سروری است. کاربرد بیش از حد آن ممکن است در فرد احساس انزوا نسبت به مردم و محیط را پدید آورد اگر در یک شکل هندسی قرار گرفته باشد وقتی بطور مستقیم به آن نگاه می‏شود موجب هیجان،ناراحتی،کوفتگی و برانگیختگی حالتی غضبناک می‏شود.اگرتونالیته این رنگ تشدید شود ممکنست برای چشم غیر قابل تحمل گردد.

بنفش:

ترکیبی است است از قرمز و آبی و مایل به حفظ خواص هر دو رنگ می‏باشد. بنفش می‏تواند به معنای همانند سازی یک ترکیب صمیمانه و عاشقانه باشد، یا می‏تواندبه یک درک شهودی و حساس بیانجامد. از نظر تعادل سست وناپایدارست.فضای بنفش باید مرموز، قدرتمند و کمیاب باشد.آرام اماتوام باانتظاروقوع خبری بطور قابل ملاحظه‌ای اضطراب و ترس را کاهش می‏دهد. رنگ بنفش درخودش چیزی ناخوش ودرحال ویرانی دارد.

نارنجی:

رنگ نارنجی نشان دهنده خوشحالی، اطمینان، قوت قلب، انرژی زایی، اعتماد به نفس، استعداد و کاردانی می‌باشد. رنگ نارنجی دارای طول موج هشت می‌باشد. نارنجی بهترین رنگ مهیج و محرک احساسات است پیام آور گرمی، قناعت، خرسندی و رضایت بخش بودن، مفید و سودمند بودن و سمبلی برای قدرت و سعادتمندی است. نارنجی ما را به احساساتمان متصل می‏کند و کمک می‏کند که از حالت سکون خارج شده و به حرکت تشویق شویم ما غیر وابسته و اجتماعی باشیم و اصولا با احساسات عمیق و شاد رابطه مستقیم دارد. نارنجی جزء متعادل ترین و مطمئن ترین رنگ‌های روی زمین است. تلفیقی خوب از قرمز و زرد رنگ نارنجی ایجاد خوشحالی، اطمینان قوت قلب، انرژی زایی، اعتماد به نفس، استعداد، کارایی، تحرک، اشتیاق فراوان و در کل تمایل انسان را برای ادامه زندگی زیاد می‏کند. نارنجی سمبلی است از شکیبایی قدرت و توانایی است. سمبل انرژی است. رنگ نشاط و پایکوبی است. این رنگ را ضد خستگی نیز نامیده‌اند.

سفید:

سفید نقطه مقابل سیاه است، کوچکترین لکه سفید تمام رنگ‌های دیگر را روشن می‌سازد. رنگ سفید علامت وجود رنگ است. همچنین می‌توان، محافظت، پاکی، تازگی و سردی، حالت بالقوه داشتن، قدرت روحی بالا، صمیمی بودن و انعطاف را به آن نسبت داد و چون تمامی رنگ‌ها را منعکس می‌کند حالت آرامش دهنده دارد. یک احساس سکوت می‏دهد زیرا همه چیز در آن محو می‏شود. سفید دارای بالا ترین طول موج 12 است. سفید سمبل آغاز و شروع است. سفید را رنگ روز، بقا و ماندن، رنگ انرژی و هیاهو می‌دانند. سفید رنگ خلوص و پاکی است. نور است. معصومیت غیر قابل درک و غیر قابل لمس را القا می‏کند. بیان کننده بی نهایت و خلاء است. سبک و کم وزن است. مظهر برف و پاکی است.

سیاه:

رنگ مباحثه و جدال است. با اینکه این رنگ نمایانگر دیو، جادوگر، شیطان می‌باشد، سمبلی از عزم و تنومندی، اعتماد نیز می‌باشد. از طرفی رنگ سیاه به همراه قدرت و اختیار می‏آید و از طرفی دیگر همرا با یاس و ناامیدی. رنگ سیاه دارای طول موج صفر است. می‏توان گفت که سمبلی از ثبات و وفاداری، پایداری، تدبیر و عقل می‌باشد و همچنین توانایی و قدرت است. تیره ترین رنگ که با زندگی در ارتباط است که معنی سکون وسکوت می‌دهد و برای انسان‌ها به معنی صرف نظر کردن از تمام مواهب زندگی است. سیاه رنگ رمز، ترس و ناشناخته هاست. سیاه یک سکوت مرگ بار است و هارمونی سیاه دارد. نشانگر عدم، نیستی، بی صدا، شادی آفرین و روح افزا است.برای کودکان در سنین مختلف نماد رنگ‌ها تغییر نمی‏کند. از طرف دیگر یادآوری این نکته جالب است که این رنگ‌ها برای کودکان در فرهنگ‌های مختلف به طور یکسان به کار گرفته می‏شود.

منبع

محمدی،لیلا(1393)، بررسی عناصر زیبایی شناختی در طراحی فضای آموزشی مراکز پیش از دبستان،پایان نامه کارشناسی ارشد،رشته آموزش وپرورش پیش دبستانی، دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید