واژه­ ی مذهب

مذهب در لغت به معنای کیش، طریقت و مسئولیتی است که معطوف به امر مقدس در دو بعد دین­آشنایی و دین­باوری می­شود. نگرش دینی، نگرش به امور ماورایی است که به موجب آن مشکلات روحی حل گشته و احراز و تقویت آن موجب یگانگی، ثبات، استمرار و پایداری فرد در جامعه می­شود. مجموعه دین از دو بخش تشکیل شده است:

• آموزه ها و گزاره های اعتقادی ؛ هست ها , اصول.
• دستورهای عملی ، اخلاقی وارزشی که بر پایه آموزه های اعتقادی استوار شده اند.بایدها, فروع.

مقوله‌ی مهم و اساسی دین، سابقه‌ای به امتداد تاریخ بشر و گستردگی­ای به پهنای جهان دارد. طول و عرض زمان را همراهی کرده به ‌نحوی ‌که هیچ دورانی و هیچ مکانی نبوده که حقیقت دین حضور و ظهور نداشته باشد. دین همراه انسان است، و بشر از آغاز آفرینش نیاز به دین را همواره در خویشتن احساس می­کرده و با عطش فطری در پی آن می‌رفته تا با رسیدن به زلال آن، این عطش را برطرف، و خود را سیراب کند. از این‌رو جامعه­شناسان و مردم­شناسان با اینکه درگذشته از انسان به موجودی ؛ مستوی القامه  و ابزارساز و سیاست­ورز یاد می‌کردند، اما امروزه از او به‌عنوان موجودی دین‌ورز سخن می‌گویند. زیرا محققان با پژوهش‌های تاریخی خود، هیچ قومی از اقوام بشر را نیافته‌اند که صاحب نوعی دین نبوده باشند. چنان‌که جدیدترین پژوهش‌های جامعه‌شناختی، بیش از نوددوپنج درصد انسان‌ها را معتقد به خداوند و متدین به دینی از ادیان می‌داند. و این واقعیت مردودکننده­ی این نظریه است که با پیشرفت اجتماعی و پیشرفت رفاه مادی، دین و اندیشه‌ی دینی انحطاط می‌یابد.

نتیجه­اش این‌ است که انسان، دارای سرشت و فطرت دینی است و هویت بافت وجودی او در متن خلقت با دین عجین شده است . حضرت آیت­الله خامنه­ای، پس از تبیین اهمیت عینی سبک و فرهنگ زندگی، به مبانی کارگشای این مبحث از منظر اسلام پرداختند و تأکید کردند: اسلام، خردورزی، اخلاق و حقوق را مایه­های اصلی فرهنگ صحیح می­داند و ما نیز باید به طور جدی به این مقولات بپردازیم وگرنه پیشرفت اسلامی و تمدن نوین اسلامی شکل نخواهد گرفت. ایشان در ترسیم چگونگی شکل­گیری سبک و شیوه زندگی افزودند: فرهنگ زندگی، متأثر از تفسیر ما از زندگی است و هر هدفی را برای زندگی تعیین کنیم، سبک خاصی را به همراه می­آورد. در بحث سبک و فرهنگ زندگی، اسلام عزیز همه نیازهای انسان را برآورده می­سازد و دانشوران حوزه و دانشگاه باید علاوه بر تلاش در فقه و حقوق، در بحث اخلاق اسلامی و عقل و سلوک عملی اسلام نیز کارهای متراکم و با کیفیت انجام دهند تا نتایج این تلاش­ها مبنای برنامه­ریزی و تعالیم نسل­ها قرار گیرد.

آیت­الله خامنه­ای بعد از تبیین ضرورت ایمان به هدف به عنوان یکی از عوامل اساسی تمدن­سازی، بحث مهمش را با تأکید بر یک نکته اساسی دیگر ادامه دادند: پرهیز کامل از تقلید از سبک و سلوک زندگی در تمدن غربی. ایشان خاطرنشان کردند: «ما البته بنای بر غرب­ستیزی نداریم اما براساس بررسی و تحقیق تأکید می­کنیم که تقلید از غرب، هیچ ملتی را به جایی نمی­رساند. فرهنگ غرب، اصولاً فرهنگی مهاجم است و به هر دلیلی در هر کشوری رواج یابد به تدریج فرهنگ و هویت آن ملت را نابود می­کند.» وی در پایان سخنانش تأکید کرد: انقلاب اسلامی دارای توانایی، ظرفیت و انرژی متراکمی است که می­تواند همه موانع را از سر راه بردارد و تمدن ممتاز، متعالی، برجسته و باشکوه اسلامی را در مقابل چشم همه جهانیان برپا سازد.علّامه محمدحسین طباطبایی، دین را نظامی مبتنی بر اعتقاد می­داند. روانشناسی دینی گستره­ای است که به مطالعه باورها و اعمال دینی از دیدگاه روانشناختی می­پردازد. دین اسلام کامل­ترین و پسندیده­ترین دین در نزد خداست که دستورات جامعی برای همه از جمله ابعاد زندگی انسان ارائه داده است. انسان در صورت پذیرش توحید و عمل به قوانین دین ظرفیت روانی­اش گسترده­تر می­شود، در غیر این ­صورت احساس ناخوشایندی و زندگی تیره و تاری خواهد داشت. به نظر می­رسد که افراد پای­بند به برنامه­های دین و دستورات آن، به بسیاری از بیماری­های روانی مبتلا نمی­شوند. هر چند نتیجه­گیری از دیدگاه متفکرین اسلامی کاملاً منطقی است ولی مقبولیت عام نیافته است.

بندگی کن تا که سلطانت کنم     جان فدا کن تا همه جانت کنم

قرآن کریم نیز به صراحت بیان می­کند که راه مستقیم انسانیت، عبادت است: «وَ أَنِ اعْبُدُونی‏ هذا صِراطٌ مُسْتَقیمٌ بندگی مرا کنید؛ که این راه مستقیم است. مطالعه­ی مذهب از دیدگاه روان­شناختی از حدود صد سال پیش آغاز شده است، ویلیام جیمز ، موجودیت       روان شناسی دین را آنگونه که امروز یافت می­شود، از زمانِ پیدایش مطالعه­ی تطبیقی ادیان در قرن 19 در اروپا، به روشنی بیان می­کند. وی بر این باور است که دانش روان­شناسی به این نتیجه رسیده است که اگر خداگراییِ انسان، سرشتی است و اینکه انسان میل به این جهت  دارد، حکایت از یک وابستگی عمیق بین وجود انسان و خالق او می­نماید. از دیدگاه روان­شناسی، مذهب یک سری احساسات مختلف است، مثل ترس­مذهبی، عشق مذهبی و نشاط و سرور مذهبی. مذهب را تاثیرات، احساسات و رویدادهایی می­دانند که در عالم تنهایی و دور از همه وابستگی­ها برای هر انسانی روی می­دهد. نظام ارزش­ها مبتنی بر طرز تلقی افراد از زندگی و موفقیت انسان در جهان و در رابطه با پدیده­های جهان است و به دلیل نیاز انسان به داشتن معنای وجودی خویش و جایگاهش در این جهان، ارزش مذهبی در نظام ارزش­ها، جایگاه ویژه­ای دارد .

منبع

سیدمیرزایی،سیده زهرا(1394)، پیش بینی سلامت روان بر اساس باورهای مذهبی و هوش اجتماعی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشکاه بوبوک دیدن نمایید