نمونه تجارب آسیب زای روانی

تفاوت تجارب آسیب زای روانی در آن است که آیا ضربه روانی به صورت فردی یا خانوادگی و یاگروهی : مانند جنگ، زلزله و سایر تجربه شده اند:

• حوادث طبیعی ؛زلزله، آتشفشان
• حوادث با ریشه انسانی ؛ تصادفات، آتش سوزی و حوادث رادیواکتیو
• جنگ، تجربه حوادث تروریستی، انواع تجاوزات به فرد یا حقوق فردی
• حوادث ناخوشایند رانندگی، هواپیما، قطار و سایر وسایل نقلیه
• تجارب حوادث فردی مانندازارجنسی،آدم ربایی،شکنجه،گروگان بودن
• تشخیص و اطلاع از وجود نوعی بیماری خطرناک یا غیرقابل علاج
• بیماری و مرگ یکی از والد یا والدین.

الگوی تاب آوری و آسیب پذیری

آنچه امروز در کنار آسیب شناسی های روانی ناشی از استرسورهای مختلف محیطی نظیر خشونت مورد توجه قرار گرفته است مسأله تاب آوری می باشد و تاب آوری افراد در میزان بروز پاتولوژی ها و سطح عملکرد اجتماعی آنها بسیار تعیین کننده است.طبق تعاریف تاب آوری عبارتست از موفقیت درکنار آمدن با شرایط پراسترس موجود که در دو بعدهیجانی ورفتاری معنی پیدا می کند.در واقع تاب آوری بعنوان قابلیتی مثبت برای برخورد هیجانی ورفتاری مناسب برای بروزحداقل اختلالات روانی درمقابل شرایط استرس زا تعریف  میشود.

تاب آوری توانایی فرد برای مواجهه با یک حادثه مضر است، یعنی تاب آوری در برابر مشکلی قابل ملاحظه که نه تنها فرد بر مشکل غلبه کند بلکه به واسطه آن مشکل قوی­تر هم می شود.

نان هاندرسون ، تاب آوری را شامل عوامل زیر می داند:

1. فراهم سازی حمایت مهربانانه
2. طراحی و ارتباط سازی برای افزایش امیدواری
3. فرصت سازی برای مشارکت معنامند
4. پیشاهنگی در پیوندهای اجتماعی
5. مرزبندی شفاف و سازگار

پترسون، یک الگوی تبادلی برای ادراک تاب آوری و آسیب پذیری در بافت اجتماعی مطرح کرده است. الگوی سازگارانه و انطباقی خانواده حاکی از اینست که پاسخ فرد به تنیدگی با تعادل بین تقاضا ها؛ محرک های تنش زا ، کشش ها و مسائل روزمره  و قابلیت ها؛ منابع و رفتارهای مقابله ای تعیین می­شود.

بطور کلی نمونه عوامل آسیب پذیری در کودکان و نوجوانان :

-در رابطه با تولد: اختلالات قبل و بعد از تولد- مانند: تولدهای زودرس، کمبود وزن هنگام تولد،  بیماری های نوزادی

-اختلالات روانی

-عوامل روانی فیزیکی مانند کم تحرکی

-عوامل ژنتیکی: بیش فعالی، عقب ماندگی، بیماری های مزمن: آسم، سرطان، قلبی و عروقی

علایم و ویژگی های خویی و خصلتی دشوار، رفتارهای تنش زا، بیش فعالی، تمرکز نداشتن و بی توجهی ذهنی و ناامنی در برقراری ارتباط

عدم توانایی شناختی و تشخیصی – کم هوشی(IQ پایین)، اختلال در توجه و تمرکز

توانایی نداشتن قدرت تطبیق و برخود مستقلانه با تنش ها و رهایی از آنها

عدم توانایی یا کم توانی درغلبه با حاشیه ومسایل جزئی بطور مستقل.

عوامل خطر ؛ آنچه پترسون تحت عنوان مقتضیات  تعریف می کند و تاب آوری ؛توانایی ها در الگوی FAAR  هر دو شامل عوامل زمینه­ای، خانواده و بیرونی هستند. این عوامل که با معانی فردی رویداد مرتبط می­شوند؛ که خود متاثر از خانواده و عوامل بیرونی است میزانی که با آن رویداد بعنوان محرک تنش زا تجربه می شود را تعیین خواهند کرد، رویداد یا بحران سبب پاسخی می­شود که همواره تا زمان وقوع محرک تنش زا ی دیگر، ایجاد تعادل می­کند. این الگو چندین مولفه تاب آوری و آسیب پذیری را یکپارچه می­­سازد و چهارچوبی را برای مداخلات برنامه درمانی تاب آوری بنا می­نهد.

 عوامل مصون کننده و بازدارنده خطر را می توان بر حسب ویژگی های خاص به شرح ذیل در سه گروه طبقه بندی کرد:

عوامل ژنتیکی فرد: مثل ویژگی های مادرزادی مانند خلق و خوی مثبت

عوامل رزیلنسی(تاب آوری) : صفاتی هستند که فرد در ارتباط مستقیم با محیط خود و به واسطه تجارب مثبت در حل مسائل روزمره کودکی خود به دست می آورد، این عوامل در برخورد با مسائل حادتر زندگی اثر خیلی مثبتی دارند، مانند حس ارزش و فردیت برای خود قائل بودن و حس موثر و مفید بودن، تسلط به امور شخصی و مسئولیت پذیری

عوامل تاثیر گذار محیطی : خصایص خانوادگی و محیط اجتماعی اطراف فرد را شامل می شود، مانند داشتن یک فرد معتمد در فامیل، که روی کودک تاثیرگذار است. به عبارت دیگر تاثیرپذیری مثبت رفتاری از یک فرد در خانواده؛داشتن یک الگوی مثبت.

منبع

کشاورز،بهنام(1393)، تاب‌آوری بر اساس سبک‌های فرزندپروری و هوش هیجانی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی ارسنجان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید