مولفه های هوش معنوی در اسلام

بشر امروز به دنبال دینی است که در عمق تأمین معنویت، راه حلی برای زندگی اجتماعی اش هم داشته باشد. خصوصیات ایلام این است که همه عوامل رشد انسانی، رشد مادی و رشد معنوی در او هست و حیات قلبی و روحی و معنوی انسان جز در ارتباط با خدا معنا ندارد. در فرهنگ موثق ایرانی اسلامی بطور ضمنی هوش معنوی مورد توجه قرار گرفته است. بطور مثال، جامی اساس متون  مذهبی مولفه های زیر را برای هوش معنوی بر شمرده است:

• مشاهده  وحدت در ورای کثرت ظاهری
• تشخیص و دریافت پیام معنوی از پدیده ها و اتفاقات
• سوال و دریافت جواب معنوی در مورد منشإ و مبدأ هستی( مبدأ و معاد)
• تشخیص قوام هستی و روابط فردی بر فضیلت عدالت انسانی
• تشخیص فضیلت فرا روندگی از رنج و خطا و بکارگیری عفو و گذشت در روابط بین فردی
• تشخیص الگوی معنوی و تنظیم رفتار بر مبنای الگو
• تشخیص الگوی معنوی و تنظیم عوامل درونی و بیرونی در جهت رشد بهینه این فرایند
• تشخیص معنای زندگی، مرگ و حوادث مربوط به منشور، مرگ و برزخ، بهشت و دوزخ روانی
• درک حضور خداوند در زندگی معمولی
• داشتن ذوق عشق و معرفت که در آن عشق به وصال منشأ دانش است نه استدلال و قیاس
• داشتن هوش شاعرانه که معنای نهفته در یک قطعه شعری را بفهمد
• هوش معنوی باعث فهم بطون آیات قرآنی می شود و موجب می گردد افراد کلام انبیا را راحتر و با عمق بیشتر درک نمایند.
• هوش معنوی در فهم داستانهای مقدس و استنباط معنای نمادین این داستانها کمک فراوانی می کند.
• هوش معنوی که در قرآن در مورد آن، صفت الوالالباب بکار رف5ته است باعث می شود افراد به جوهره حقیقت پی ببرند و از پرده های اوهام عبور کنند.

هرچند عرفای اسلامی نیز این مولفه ها را ذکر نموده اند ولی از آنجایی که این مولفه ها به انسان بینش می دهند و باعث افزایش سازگاری او با هستی می شوند می توان آنها را جزء مولفه های معنوی قلمداد کرد. عوامل موثر در هوش معنوی که در قران بعنوان تقوا و پرهیزگاری لمداد شده است به همراه تمرینات روزمره از قبیل تدبر در خلقت، تدبر در آفاق و انفس، روزه داری، عبادات، خواندن قرآن و تدبر صادقانه در آیات آن می توانند نقش اساسی در تقویت هوش معنوی داشته باشند.همچنین دیدن وحدت در عین کثرت یکی از بعدهای اساسی معنویت است که در عرفان اسلامی بدان تاکید شده است، چنانچه فخرالدین عراقی می گوید:

• آفتابی در هزاران آبگینه تاخته پس به رنگ هریکی تابی میان انداحته
• جمله یک نورست لیکن رنگهای مختلف اختلافی در میان این و آن انداخته

بعضی توانایی ها و کیفیت ها همانند خردمندی، خلاقیت و دلسوزی با آگاهی معنوی رشد یافته ناشی از مذهب است. به همین شکل حقایق قدیمی ( مثلاً قانون طلایی سقراط که بیان می دارد و خودت را بشناس یا عبارت بقراط که می گوید”آزار مرسان”) بعضی از ویژگی های اصلی افرادی را که از نظر معنوی باهوش هستند نشان می دهد. بودا، مسیح، محمد، مادر ترزا از جمله افرادی هستند که دارای چنین مهارتها و کیفیاتی هستند و در واقع هوش معنوی بالایی دارند.

منبع

خلج ،مرضیه (1392) ،رابطه هوش معنوی بارهبری موثق مدیران و کارکنان (فدراسیون ورزش های جانبازان و معلولین جمهوری اسلامی ایران )،پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت دولتی ،دانشگاه علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید