مهارت های اجتماعی

تعریف مهارت های اجتماعی

در سالهای اخیر  روانشناسان تحقیق پیرامون ماهیت رفتارهای مهارتی را به طور جدی شروع کرده اند .رشد مطالعه ها در این حوزه به کارهای گراهمن و ارگ، مربوط است؛ آن هابه طور مشترک تحقیقی را درباره شباهت های تعامل انسان –ماشین و انسان – انسان طراحی کردند و به این ترتیب خطوط پایه ای مطالعه در این حوزه آغاز شد . در سال 1967 ،فیتز و پوسفر،در بحث مهارت های فنی بر اهمیت مهارت های اجتماعی تاکید کردند.مخصوصا اینکه انسان باید نحوه ارتباط با دیگران را یاد بگیرند و الگوی اجتماعی پیچیده ای را از گردش کسب کنند .

در متون روانشناسی مفهوم مهارت های اجتماعی به صورت های مختلف زیر تعریف شده است .

هارجی،  با وجود تعریف های ماهرانه به شش جنبه مهارت های اجتماعی اشاره میکند او میگوید : مهارت های اجتماعی عبارت است از مجموعه ای از رفتارهای هدفمند ، به هم مرتبط و متناسب با وضعیت که آموختنی بوده و تحت کنترل فرد می باشد .

هالینگر، مهارت های اجتماعی را مهارت هایی میداند که برای داشتن ارتباط مثبت با دیگران و پذیرش توسط آن ها ضروری است. گرشام ، محدودیت های اجتماعی را رفتارهایی می داند که احتمال دریافت تقویت را به حداکثر می رسانند و احتمال تنبیه موکول به رفتار اجتماعی فرد را کاهش میدهند.از نظر وی مهارت های اجتماعی رفتارهایی هستند که در موقعیت های معین ، پیامدهای اجتماعی مهم را پیش بینی می کنند .

تعریف دیگری که بارها نقل شده از  کومز و اس لبی،  است : توانایی ایجاد ارتباط متقابل با دیگران در زمینه ای اجتماعی خاص، به طرقی خاص که در عرف جامعه، قابل قبول یا ارزشمند باشد و در عین حال برای شخص سودمند افتد، بهره ای دو جانبه داشته باشد و یا نخست برای دیگران نافع باشد، به بیان دیگر مهارت های اجتماعی استعدادی است که باعث بروز رفتارهایی می شود که به صورت مثبت یا منفی تقویت می شوند و نه رفتارهایی که مورد تنبیه  واقع می شوند یا توسط دیگران خاموش می شوند.

بطور کلی مهارت های اجتماعی  به رفتارهای آموخته شده و مقبول جامعه اطلاق می شود،رفتارهایی که شخص میتواند با دیگران به نحوی ارتباط برقرار کند که به بروز پاسخهای مثبت و پرهیز از پاسخ های منفی انجامد .

تراور ^، مهارت های اجتماعی را به دو بعد تقسیم می کند : اجزاء مهارت و فرآیند های مهارت.

اجزای مهارت را عناصر واحدی نظیر نگاه کردن ، تکان دادن سر ، یا رفتارهایی در روابط اجتماعی مانند سلام و خداحافظی تشکیل می دهند فرآیند های اجتماعی  به توانایی فرد در ایجاد رفتار ماهرانه بر اساس قواعد و اهداف مربوط و در پاسخ به بازخورد اجتماعی دارد .

فیلیپس،  میگوید کسی دارای مهارت های اجتماعی است که با دیگران طوری ارتباط برقرار کند که بتواند به حقوق، الزامات، رضایت خاطرویا انجام وظایف خود درحد معقولی دست یابد، بی آنکه حقوق، الزامات، رضایت خاطر یا وظایف دیگران را نادیده بگیردود حین آن بتوانددراین موارد مبادله ای بازوآزاد با دیگران داشته باشد.

مایکلسون و دیگران، در ارزیابی نشانه های اجتماعی به نقش عنصر اصلی اشاره می کنند .

مهارت های اجتماعی به طور معمول آموخته می شوند.شامل مجموعه ای از رفتارهای کلامی و غیر کلامی  گوناگون و ویژه اند .مستلزم داوطلب شدن و ارائه پاسخ های مناسب و موثرند .تقویت اجتماعی دیگران را به حداکثر می رساند . ماهیتی تعاملی دارند و به زمان بندی مناسب  و تاثیر  متقابل از رفتارها احتیاج دارند.تحت تاثیر  عوامل محیطی همچون سن ، جنس و پایگاه، طرف مقابل می باشد .

تعريف زيرشاید مناسب ترین تعریفی باشد که هارجی ، از مهارت های اجتماعی به عمل آورده است وي مهارت های  اجتماعی را به اين صورت تعریف کرده است :

مجموعه ای از رفتارهای هدفمند ، به هم مرتبط و متناسب با وضعیت آموختنی بوده و تحت کنترل فرد می باشد.

در این تعریف بر شش مورد از مولفه های مهارت های اجتماعی تاکید شده است .

نخست اینکه رفتارهای اجتماعی هدفمند. ما از این رفتارها برای کسب نتایج مطلوب استفاده می کنیم.بنابراین بر خلاف سایر رفتارها که اتفاقی یا غیر عمدی هستند مهارت های اجتماعی هدف دارند .

رفتارهای دارای مهارت های اجتماعی با هم ارتباط درونی دارند . یعنی آن ها رفتارهای همزمانی هستند که به منظور رسیدن به یک هدف مشترک به کار گرفته میشود .

مهارت های اجتماعی  باید متناسب با موقعیتی باشند که در آن به کار گرفته میشوند .در حالی که رفتارهای معینی اگر در یک موقعیت به کار روند مناسب خواهند بود ولی به کارگیری آن هادر زمینه ای دیگر میتواند غیر قابل پذیرش باشد .

مهارت های اجتماعی در واقع واحد های رفتاری مجزا هستند. فردی که از لحاظ اجتماعی مهارت دارد قادر است  رفتارهای مختلف و مناسبی داشته باشد.او این توانایی های اجتماعی را در غالب عملکرد رفتاری پی ریزی می کند. این نکته یکی از ویژگی های بارز ارتباط اجتماعی ماهرانه است.

پنجمین جنبه، آموختنی بودن مهارت های اجتماعی است.در حال حاضر تمامی محققان اتفاق نظر دارند که اکثر رفتارهای اجتماعی آموختنی و قابل یادگیری هستند .

آخرین بخش این است که افراد بر این مهارت ها کنترل شناختی دارند. بنابراین کسی که از لحاظ اجتماعی کمبود مهارت دارد ممکن است عناصر اصلی مهارت اجتماعی را فراگرفته باشد اما از فرآیند های فکری لازم برای استفاده از این عناصر در تعاملات خود بی بهره باشد .یکی از جنبه های مهم، کنترل زمان بندی رفتارهای اجتماعی است. یعنی باید از رفتارهای ماهرانه در ما وقع مناسب استفاده کرد .مثلا اگر می خواهیم بر توان تقویت تشویق های کلامی بیفزاییم از آن ها بلافاصله پس از اظهار نظرهای طرف مقابل استفاده کنیم.

منبع

افضلان،مریم(1393)، اثر تعدیل کنندگی راهبردهای مقابله ای و حمایت های اجتماعی دررابطه با کیفیت زندگی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی خوارزمی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید