مهارت تفکر نقادانه

تفکر نقادانه، تفکری است که در جستجوی شواهد، دلایل و مدارک برای یک قضاوت و نتیجه گیری است ویا برای دست یابی به چنین قضاوت و نتیجه گیری خواستار دلیل، شواهد و مدارکی است. در تعریف دیگری مهارت تفکر نقادانه را به این صورت مطرح کرده اند: فرآیند ی که به بررسی صحت،دقت و ارزش اطلاعات و دانسته ها می پردازد.منظور از نقد کردن، سنجیدن، ارزیابی، مطالعه و بررسی کردن است. و عبارتست از یک فرایند شناختی، فعال، هد فمند و سازمان یافته است که شخص با استفاده از آن به بررسی افکار و عقاید خود و دیگران ویا مو قعیت های خاص می پردازد و با ارزیابی و تفسیر ماهرانه خود به درک و فهم روشن تر و بهتری دست می یابد. تفکر نقادانه، توانایی تحصیل اطلاعات و تجارب است. آ موزش این مهارت نوجوان را قادر می سازد تا در برخورد با ارزش ها، فشار گروه همسالان و رسانه های جمعی مقاومت نماید واز آسیب های ناشی از این موارد در امان بماند.

 اصول تفکر نقادانه

• به آنچه گفته می شود، یا آنچه از شما خواسته می شود خوب توجه کنید.
• آنچه برای شما مشخص نیست سئوال بپرسید.
• به جز آنچه که می شنوید و به شما گفته می شود ، به جنبه ‌ی دیگر آن موضوع فکر کنید.
• همه آن چیزی که به شما گفته می شود، یا خودتان به آن نتیجه رسیده اید ارزیابی کنید.
• والدین فضای نقادی را هم برای خود و هم برای فرزندان ایجاد کنند.

فواید کاربرد تفکر نقادانه

• به فرد کمک می کند که از میان اطلاعات و پیشنهادات مختلفی که به وی می شود پیشنهادهای سالم را انتخاب کند.
• به فرد کمک می کند تا واقعیت ها را بیابد تا خود را محدود به حدس و گمان نکند.
• به او قدرت می دهد تا اعمال و رفتارهایش را پیش بینی کند.
• مهارت تفکر نقاد به فرد یاری می رساند تا اطلاعات اساسی را به یک تصمیم گیری صحیح را جمع آوری کند.
• از اعتیاد، خود کشی، فرار از منزل، خشونت و بی توجهی به قانون و آسیب های روانی اجتماعی جلو گیری می کند.

راه کارهای پرورش تفکر نقادانه

• نسبت به امور و پدیده های اطرافمان، حساسیت و دقت بیشتری داشته باشیم.
• دیده ها، شنیده ها و مطالعه خود را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم و به سادگی آنها را نپذیریم و رد نکنیم.
• در باره هر موضوعی با سوالات مناسب و مرتبط اطلاعات بیشتری به دست آوریم.
• مسایل معمولا راه حل های متفاوتی دارند، تحمیل راه حل های خود یا تحمل راه حل های دیگران را به عنوان یک راه حل منطقی به نظر نمی آید.
• در باره مسایل پیشامده فکر کنیم و دچار احساسات و هیجان های شدید و کاذب نشویم واز قضاوت عجولانه، تعصب و خود رایی در باره موضوعات مورد بحث اکیداً بپرهیزیم.
• قبل از پاسخ گویی به مسایل فکر کرده سپس تصمیم گیری و عمل نماییم.
• از عقاید و نظرات خود دفاع معقولانه و منطقی کرده و زود تسلیم نشویم.
• به دیگران اجازه بحث و اظهار نظر درباره ی موضوعات مختلف را بدهیم.
• برای رشد تفکر نقادانه ودر کودکان نوجوانان مطالعه زندگینامه افراد نقاد مفید و مؤثر می باشد.
• در جلسات بحث و تبادل افکار از برچسب زدن، دستور دادن، سرزنش و نصیحت و قضاوت و مسخره کردن دیگران اکیدا پرهیز نماییم.
• در مقابل سوالی که از ما می کنند پاسخ از قبل تعیین شده‌ای نداشته باشیم، تا بهتر بتوانیم به نقد و بررسی، تجزیه و تحلیل موضوع بپردازیم.
• ایجاد فضای آزاد و پرسشگرانه در مدرسه و منزل برای دانش آموزان و پرهیز از هرگونه خشونت، سرکوب و تهدید آنان.

تفکر نقادانه چه چیزی نیست؟

تفکر نقادانه بی احترامی وبی توجهی به بزرگسالان نیست.

لازمه‌ی تفکر نقادانه آن است که فرد بپرسد، اطلاعات جمع آوری کند، به ارزیابی مطالعه وتفکر بپردازد. ونیز می توان از مشورت وراهنمایی بزرگسالان هم استفاده کرد.در صورت عدم تطابق افکار ما با دیگران به جای درگیرشدن بهتر است دید خود را نسبت به موضوع بیان کرد وگاهی انسان ها یک موضوع را از زاویه های مختلفی نگاه می کنند.

تفکر نقادانه بدبینی وبی اعتمادی به دیگران نیست.

نکته‌ی بسیار مهم آن است که فرد برای محافظت از خود در مقابل آسیب های روانی، اجتماعی ودر مواجهه با فرهنگ ها، انسان‌ها، باورها وعقلید سالم وناسالم حق دارد که از نیروی فکر خود استفتده نماید. منطقی آن است که  ابتدا موقعیت های زندگی، به خصوص موقعیت هایی که امکان خطر دارند، خوب سنجیده و ارزیابی وسپس اقدام وتصمیم گیری شود این به معنی بی اعتمادی، منفی بافی وبدبینی نیست، بلکه فقط جستجوی واقعیت هاست.

منبع

مستشاری،معصومه(1393)،اثربخشی آموزش مهارتهای زندگی برسلامت روان دانش آموزان،پایان نامه کارشناسی ارشد،مشاوره وراهنمایی، دانشگاه آزاداسلامی کرمانشاه

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید