مفهوم فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات

نقش اطلاعات در دنیای امروز بسیار شگرف و پیچیده می­باشد به گونه­ای که عصر فعلی را عصر انفجار اطلاعات می­نامند. به همین دلیل کاربرد فناوری اطلاعات نیز در سازمان­ها به سرعت در حال گسترش است. و سازمان­ها جهت رسیدن به اهداف خود نیازمند استفاده از فناوری اطلاعات می­باشند. بنابراین اطلاعات به همه جا سر می­کشد و تاثیر آن فراگیر است. شرکت­هایی که کوشیده­اند تا سازمان خود را با گردآوری اطلاعات نوسازی کنند با شتاب 50 تا 60 درصد، از رده­های مدیریت خود را کاسته­اند. به دلایل فراوان سازمان­های بزرگ بایستی به اطلاعات­گرایی روی آورند. یکی از این دلایل ناشی از دگرگونی­های آمار­نگاری است. کارکنان فرهیخته و متخصص که اینک رو به افزایش دارند دیگر مایل به پیروی از روش­های فرماندهی و کنترل گذشته نیستند. دلیل دیگر نیاز به نوآوری نظام یافته و پیشرفتی است که در گوهر و اصل کارهای هوشمندانه وجود دارد.

دلیل سوم آن است که بایستی با فناوری اطلاعات هماهنگ شوند. کامپوترها داده­های فراوانی را به دست می­دهند ولی این داده­ها اطلاعات نیستند. اطلاعات داده­هایی می­باشند که به آنها هدف و ارتباط با کار بخشیده شده است. یک سازمان بایستی تشخیص دهد که برای اداره کارهایش به چه اطلاعاتی نیازمند است وگرنه در دریایی از داده های گیج­کننده غرق خواهد شد. فناوری اطلاعات شیوه­های کسب و کار را تغییر داده است به صورتی که امروزه حجم عظیمی از داد و ستد های تجاری از طریق اینترنت و به صورت الکترونیک انجام می­گیرد. همچنین تاثیر فناوری بر روش­های انجام کار در دولت و ارتباط شهروندان با دولت به شکل­گیری دولت الکترونیک انجامیده است. سازمان­های مجازی نیز شیوه­ای نوین از سازمان­های سنتی هستند که با متغیر­های خاص خود روش­ها و عادات کسب و کار را تغییر داده­اند.

در نتیجه آنچه که در گذشته سازمان­ها به دنبال آن بوده­اند امروزه از طریق فناوری اطلاعات قابل دسترسی است. فناوری اطلاعات کارایی، بهره­وری و نیز اثر بخشی سازمان­ها را ارتقا داده و ابزاری است به منظور پاسخگویی به شرایط حاکم بر سازمان­ها در هزاره سوم میلادی. رشد و توسعه فناوری اطلاعات در دهه آخر قرن بیستم تاثیرات چشمگیری بر سازمان­ها و موسسات و نحوه کسب و کار آنها داشته است. قدرتمند شدن رایانه­ها از نظر سرعت پردازشی، گسترش دانش شبکه­ها، توسعه تجهیزات ارتباطات و مخصوصا اینترنت موجب شد تا تبادل، اشتراک و توزیع اطلاعات در سراسر جهان به سرعت انجام شود و در اثر آن شیوه­های کسب و کار سنتی نیز تغییر شکل دهد .

 با گسترش فناوري اطلاعات، تمام ابعاد زندگی بشر دچار تحول بنیادین شده، به طوريکه دنیاي کنونی را در جریان یک دگردیسی کامل قرار داده است و این روند همچنان ادامه دارد. شاید بتوان گفت که دنیاي صنعتی راه چاره­اي غیر از انتخاب این تحول را ندارد و سکون موجب بروز اختلال در روابط اجتماعی، سیاسی و اقتصادي افراد یک جامعه و حتی در روابط بین الملل خواهد شد. نکته حائز اهمیت آنکه، از یکسو رشد و توسعه فناوري اطلاعات در برخی از جوامع، و عقب­ماندگی سایر جوامع از سوي دیگر، خود موجب بروز اختلال در روابط و افزایش فاصله بین کشورها شده است. بسیاري از تئوري­پردازان و تحلیلگران  ؛ پدیده جهانی شدن ، فناوري اطلاعات را محوري می­دانند که جهانی شدن تا به امروز به حول آن طی طریق کرده و فراگیر شده است.تکنولوژي­هاي نوین ارتباطی، ابعاد زمانی و مکانی را در نوردیده و جهان امروزي را به مثابه یک دهکده به پهناي گیتی درآورده­اند. به طوري که گویا بشر کنونی گام در جهانی دیگر نهاده است. طی دو دهه پایانی قرن بیستم، سه نوآوري مهم فکس، تلفن همراه و اینترنت نشان داده است که چگونه گسترش ارتباطات می­تواند در ایجاد بازار تولیدات تأثیر داشته باشد و شیوه­هاي کار و زندگی مردم را تغییر دهد .

فناوری اطلاعات در عصر تغییرات و تحولات شتابنده محیطی نقش حیاتی در ادامه بقای سازمان­ها دارد. فناوری اطلاعات این امکان را برای مدیران فراهم می­سازد که با پردازش سریع اطلاعات امکان کنترل و هماهنگی ساختارهای پیچیده­تر را داشته باشند. علاوه بر این فناوری اطلاعات موجب می­شود عملکرد سازمان و مدیریت با انسجام و بازخورد سریع صورت پذیرد .بشر دوره­های مختلفی را پشت سر گذاشته است از دوره کشاورزی گرفته تا دوره صنعتی و گذر از هر دوره به دوره بعدی در اثر تلاش انسان برای رفع محدودیت­های خود بوده است. فناوری اطلاعات که زاده و مولود نوآوری در فناوری­های عصر صنعت می­باشد، نویدبخش رفع محدودیت­های پیش گفته است که در ادامه به چیستی آن پرداخته می­شود .

تعریف فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات به عنوان یک فناوری یا تکنولوژی است که در عصر حاضر مورد توجه بشر قرار گرفته است. بیان دقیق مفهوم فناوری اطلاعات به بررسی و مطالعه مفاهیم فناوری از یک سو و مفاهیم اطلاعات از سوی دیگر باز می­گردد.فناوری اطلاعات شامل دو مولفه است:

• فناوری
• اطلاعات

که در ادامه به تعریف آنها پرداخته می­شود.

 فناوری(تکنولوژی) چیست؟

تکنولوژی از دو لغت یونانی techne و logia تشکیل شده است که اولی به معنای هنر و مهارت و دومی به معنی علم و دانش است و تعاریف مختلفی از آن ارائه شده است که از آن جمله می­توان به چند تعریف ذیل اشاره کرد:فناوری یا تکنولوژی به معنای کاربرد منظم معلومات علمی و دیگر آگاهی­های نظام یافته برای انجام وظایف عملی است. فناوری را می­توان کلیه دانش­ها، فرآیندها، ابزارها، روش­ها و سیستم­های بکار رفته در ساخت محصولات و ارائه خدمات تعریف کرد.فناوری کاربرد عملی دانش و ابزاری برای کمک به تلاش انسان است.

یونیدو؛  فناوری را کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویه­ها و مطالعات منظم می­داند.فناوری مجموعه­ای از فرآیندها، روش­ها، فنون، ابزار، تجهیزات، ماشین­آلات و مهارت­هایی است که توسط آنها کالایی ساخته شده یا خدمتی ارائه می­گردد.فناوری عبارت است از کاربرد علوم در صنایع با استفاده از رویه­ها و مطالعات منظم و جهت­دار.علم با مطالعه طبیعت به بررسی رفتارهای طبیعی و فیزیکی پرداخته و به دنبال کشف پدیده­ها است در حالی که فناوری، با بکارگیری ایده­ها و دستاوردهای علمی، خدمات و کالای مورد نیاز بشر را ارائه می­کند.فناوری عامل تبدیل منابع طبیعی، سرمایه و نیروی انسانی به کالا و خدمات است که عناصر متشکله یا ارکان آن عبارت است از: سخت افزار، انسان افزار یا نیروی انسانی متخصص، فناوری متبلور در اسناد و مدارک یا اطلاعات، سازمان­ها یا نهاد افزار .

 اطلاعات چیست؟

تعاریف متعددی از اطلاعات وجود دارد که بعضی تعاریف مبتنی بر معنا ؛  معنا شناختی و برخی دیگر از تعاریف مبتنی بر کمیت هستند. بعضی از این تعاریف عبارتند از:مطابق تعریف واژه نامه­ای ای-ال-ای  اطلاعات عبارت است از تمام ایده­ها، واقعیت­ها و کارهای خلاقانه ذهن که به صورت رسمی یا غیر رسمی و به هر حالتی ثبت، منتشر و یا توزیع گردیده است که ممکن است به صورت مستند یا غیر مستند باشد. بر اساس استاندارد اطلاعات مستند به یکی از صور زیر است:

• کتاب­ها: مواد متنی که به صورت تک­نگاشت می­باشد.
• پیایندها: مواد متنی که به صورت منظم تکرار می­شود مانند نشریات ادواری.
• نقشه­ها: موارد جغرافیایی شبیه نقشه­های مسطح یا کره­ها.
• فایل­های کامپیوتری: که در کامپیوترها و نرم افزارهای مختلف استفاده می­شود.
• موارد شنیداری و دیداری: شامل اطلاعات صوتی، نوارهای کاست، تصاویر و غیره.
• حالات ترکیبی: که به صورت ترکیبی از موارد فوق می­باشد.

در تعریف مبتنی بر نظریه اطلاعات، اطلاعات کمیتی است که با بیت­ها اندازه­گیری شده و بر حسب احتمالات پدیدار شدن نمادها، تعریف می­شود. در فرهنگ انفورماتیک اطلاعات عبارت است از هر مجموعه­ای از عناصر دیجیتال حروفی یا نمادی که دارای مفهوم آشکار و مشخص بوده و می­تواند در معرض پردازش اتوماتیک قرار گیرد .  اهداف اساسی اطلاعات عبارتند از: آگاهی­دادن، ارزیابی­کردن، ترغیب­کردن، خلق مفاهیم جدید، تعریف مسئله، حل مسئله، تصمیم­گیری، برنامه­ریزی، آشنا­سازی، کنترل­کردن و تحقیق­کردن. تجربه و تحقیق نشان داده است استفاده از اطلاعاتی مناسب است که دارای ویژگی‌های زیر باشند :

مفهوم فناوری اطلاعات

واژه فناوری اطلاعات اولین بار از سوی لویت و وایزلر، در سال 1958 به منظور بیان نقش رایانه در پشتیبانی از تصمیم­گیری­ها و پردازش اطلاعات در سازمان به کار گرفته شد. از فناوری اطلاعات برداشت­های مختلفی وجود دارد و همین برداشت­ها موجب گردیده تا تصاویر متفاوتی از آن در مجامع مختلف ارائه شود. فناوری اطلاعات را می­توان مانند دیگر فناوری­ها به روابط میان سخت افزار، نرم افزار، شبکه و توانایی­ها و اقداماتی که از این ابزارها ناشی می­شود تعریف کرد. فناوری اطلاعات نه تنها به انجام پردازهای دقیق و صحیح به رشد اتوماسیون کمک می­کند بلکه از طریق ارائه اطلاعات در زمینه­های مختلف فعالیت سازمان، ثروت جدیدی را برای سازمان به همراه می­آورد. و این امر وجه تمایز فناوری اطلاعات با سایر فناوری­های مورد بهره­برداری در سازمان است. فناوری اطلاعات نه تنها به توانایی­های پردازش داده­ها توسط رایانه بلکه به مهارت­های انسانی و مدیریتی در بهره برداری از آنها دلالت دارد. بنابراین فناوری اطلاعات نه تنها شامل رایانه و دیگر تجهیزات بلکه توانایی­ها و اقدامات در نحوه انجام کار می­شود . با توجه به تعاریف فناوری و اطلاعات، برای فناوری اطلاعات نیز تعاریف متعددی ارایه شده که در ادامه به بعضی از آنها اشاره می­شود.

• فناوری اطلاعات تلفیقی از دستاوردهای مخابراتی، روش­ها و راهکارهای حل مساله و توانایی راهبری با استفاده از دانش کامپیوتری است.
• فناوری اطلاعات شامل موضوعات مربوط به مباحث پیشرفته علوم و فناوری کامپیوتری، طراحی کامپیوتری، پیاده­سازی سیستم­های اطلاعاتی و کاربردهای آن است.
• فناوری اطلاعات تلفیقی از دانش سنتی کامپیوتر و فناوری ارتباطات به منظور ذخیره، پردازش و تبادل هر گونه داده ؛  اعم بر متن، صوت، تصویر و غیره  است.
• فناوری اطلاعات واژه­ای کلی است که برای وسعت بخشیدن به محصولات و خدمات الکترونیکی حاصل از نوآوری­های مخابراتی و کامپیوتری استفاده می­شود.
• فناوری اطلاعات مجموعه­ای از سخت افزار، نرم افزار و فکر افزار است که گردش و بهره­برداری از اطلاعات را امکانپذیر می­سازد.
• فناوری اطلاعات عبارت است از همه شکل­های فناوری که برای ایجاد، ذخیره­سازی و استفاده از شکل­های مختلف اطلاعات، شامل: اطلاعات تجاری، مکالمات صوتی، تصاویر متحرک، داده­های چند رسانه­ای و غیره به کار می­رود.

تعریف جامع

فناوری اطلاعات شاخه­ای از فناوری است که با استفاده از سخت افزار، نرم افزار و شبکه افزار، مطالعه و کاربرد داده و پردازش آن را در زمینه­های ذخیره­سازی، دستکاری، انتقال، مدیریت، کنترل و داده­آمایی امکانپذیر میسازد .فناوری اطلاعات، همچنانکه به وسیله انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA) تعریف شده است به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده­سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم­های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصا برنامه­های نرم افزاری و سخت افزار رایانه می­پردازد. به طور کوتاه فناوری اطلاعات با مسائلی مانند استفاده از رایانه­های الکترونیکی و نرم افزار سر و کار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات به شکلی مطمئن و امن انجام پذیرد .اسکات موتون ؛ فناوری اطلاعات را شامل انواع رایانه­ها، سخت افزار، نرم افزار، شبکه­های ارتباطی که دو رایانه را به یکدیگر متصل می­کنند، شبکه­های عمومی و خصوصی و ترکیب رایانه­ها و فناوری ارتباطات و سیستم­هایی که رایانه­های شخصی را به ابررایانه­ها متصل می­کند و شبکه گسترده جهانی که از یک سلسله رایانه­های قدرتمند تشکیل شده است می­داند.

شیل؛ در مطالعه­ای که از انقلاب رایانه انجام داده است نگرش محدودتری را در تعریف دارد. وی تاکید بر تجهیزات رایانه­ای دارد که در استقرار ادارات و بخش­های مختلف کسب و کار، شامل رایانه­های شخصی، ایستگاه­های کاری، سرورها، ابر رایانه­ها و تجهیرات مرتبط به کار گرفته می­شود. فناوری اطلاعات به اشکال مختلف فناوری اطلاق می­شود که به پردازش، نگهداری و ارسال اطلاعات به شکل الکترونیکی می­پردازد. تجهیزات فیزیکی برای این امر شامل رایانه، تجهیزات ارتباطی شبکه­ای، تجهیزات انتقال داده مانند فکس و یا حتی موبایل است. فناوری اطلاعات ابزارهای رایانه محوری است که افراد به منظور کار با اطلاعات و پشتیبانی اطلاعات و پردازش اطلاعات مورد نیاز از آن استفاده می­کنند. این ابزار شامل صفحه کلید، صفحه نمایش، پرینتر و نرم افزار است. فناوری اطلاعات به مفهوم مطالعه نظام یافته صنایع مرتبط با ارتباطات دانش است.

کاربرد رایانه­ها و ارتباطات راه دور در جمع­آوری، پردازش، نگهداری و توزیع اطلاعات به صورت صدا، نمودار، متن و اعداد است. به عبارتی فناوری اطلاعات را می­توان مجموعه فنون و ابزارهایی دانست که در جهت بهینه­سازی و پشتیبانی فعالیت­های سازمان بر محور اطلاعات و دانش به کار گرفته می­شوند. این امر شامل مطالعه، طراحی، توسعه، اجرا و نگهداری و مدیریت نظام­های اطلاعاتی رایانه­ای است که سازمان در جمع­آوری، ثبت، پردازش، ذخیره، بازیابی، انتقال و توزیع اطلاعات یاری می­کند. فناوری اطلاعات رشته­ای است که از صنایع الکترونیکی برای دستیابی به اطلاعات استفاده می­کند و اثر سیستم رایانه­ای را بر افراد، سازمان­ها و جامعه بررسی می­کند. فناوری اطلاعات به شما می­آموزد که چگونه به تغییر سازمان پرداخته، کسب و کار جدیدی را آغاز کنید و یا اصولا چگونه در ارتباط با محیط و سایر سازمان­ها کسب و کار موثرتری را برقرار کنید .

فناوري اطلاعات تركيبي از كامپيوتر نرم افزارها، سخت افزار، ارتباطات از راه دور، اينترنت و تكنولوژي­هاي ارتباطي ديگر می­باشد. در تعريفي ديگر فناوري اطلاعات شامل نرم افزارها و سخت افزارهايي است كه بوسيله يك سازمان جهت پشتيباني از جريان يا پردازش اطلاعات به منظور پشتيباني از فعاليت­هاي سازمان صرفه نظر از اينكه فناوري فقط شامل كامپيوترها، وسايل ارتباطي يا تكنولوژي­هاي ديگر باشد، بكار برده مي­شود .

کوراک، فناوري اطلاعات را بدين گونه تعريف كرد: فناوري اطلاعات شامل سيستم­هاي كامپيوتري از قبيل اجزاي سخت افزاري و نرم افزاري، تجهيزات ارتباطي و سيستم­هاي مديريت پايگاه داده و… مي­باشد. اين بدان معني است كه اين سيستم­ها داراي چندين وظيفه می­باشند كه عبارتند از؛  وظيفه تبديلي : تبديل پردازش­هاي بدون ساختار به پردازش­هاي روتين شده، جغرافيايي : ايجاد ارتباطات سريع در فاصله­هاي دور، اتوماسيون : كاهش نيروي كار  ، تحليلي : بكارگيري روش­هاي تحليلي پیچیده ، اطلاعاتي : پردازش مقدار زيادي از اطلاعات، ترتيبي : براي مثال امكان كار همزمان بر روي چندين وظيفه ، مديريت دانش : كسب، توزيع دانش و تخصصي­ها جهت بهبود فرآيندها ، رديابي : امكان دنبال كردن داده­ها و ستاده­ها  و واسطه­زدايي : بطور مستقيم دو گروه را به هم ربط می­دهد كه بدون فناوري اطلاعات، ارتباط از طريق واسطه برقرار می­شد. فناوری اطلاعات متشکل از چهار عنصر اساسی ، انسان، ساز و کار، ابزار، ساختار است به طوری که در این فناوری، اطلاعات از طریق زنجیره ارزشی که از به هم پیوستن این عناصر ایجاد می­شود جریان یافته و پیوسته تعالی و تکامل سازمان را فرا­ راه خود قرار می­دهد:

• انسان: منابع انسانی، مفاهیم و اندیشه، نوآوری
• ساز و کار: قوانین، مقررات و روش­ها، ساز و کارهای بهبود و رشد، ساز و کارهای ارزش­گذاری و مالی
• ابزار: نرم افزار، سخت افزار، شبکه و ارتباطات
• ساختار: سازمانی، فرا سازمانی مرتبط، جهانی .

منبع

هوشیاری،سعید(1393)، تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات بر هزینه­های کیفیت،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت صنعتی؛ موسسه آموزش عالی غیردولتی غیرانتفاعی ارشاد دماوند

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید