« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »مفهوم فردگرایی
كلمه “فرد گرائي” در قرن نوزدهم توسط توكويل تعريف شد. او فرد گرائي را منعكس كننده، پديده منزوي شدن فرد در جامعه آمريكائي قرن نوزدهم مي دانست. با اين نگاه فرد گرائي محصول “قدرت گرفتن هويت جمعي” است. اندريس بوس (2000) ريشه شكل گيري فرد گرائي را به تحولات برخواسته از “نهصت هاي ديني” در قالب اخلاق پروتستان مي داند. آنتوني گيدنر (2001) فردگرائي جديد را محصول جهاني شدن و در واقع تحولات ناشي از صنعت ارتباطات مي داند. از نظر او “فردگرائي” در دوره جديد در مقايسه با كل گذشته تاريخ، ابزارمندتر شده است. در فضاي جديد، از نظر گيدنر، هنجارهاي جمعي و “كدهاي اجتماعي” منبع هويت فردي نيست، بلكه فرد در تعامل با فضاها و هنجارهاي خارج از محيط خود قراردارد.
جهاني شدن به معناي جديد آن، ظرفيت فردگرائي را توسعه بخشيده است، محدوده هاي جغرافيائي ارتباطات را از بين برده، محدوديت هاي انگيزه اي فرد را كه در كانون “اقليم فرهنگي محلي” تعريف مي شده، به “اقليم هاي فرهنگي فرامحلي” توسعه داده است. انتخاب هاي فردي را “تنوع”و “تكثر” بخشيده، نگاه فرامحلي را را در ظرفيت هاي “محلي گرائي”، “جهاني گرائي” و محلي-جهاني گرائي” تنوع و توسعه بخشيده است. تكثر، تنوع، توسعه و انعطاف فضاي جديد و بي معنا شدن “دور” و “نزديك” و از همه مهمتر شكل گيري جهان موازي جديد در كنار جهان شناخته شده قديم يعني دو فضائي شدن جهان (عاملي، 1382). فرديت و فردگرائي را “لايه اي” و به صورت همزمان متكثر كرده است. اگر بتوانيم لايه هاي مختلف فرد و فرديت را تعريف كنيم، فهم فضاي تعاملي امروز آسان مي شود. لذا قبل از تحليل لايه هاي فرد و فرديت لازم است تفاوت فرد و فرديت را توضيح دهيم تا از اين زوايه تفاوت بين شكل و محتوا برجسته شود. فرد يا شخص، اشاره به واحد انساني يا حتي حيواني دارد كه يك فرد زا از ديگري جدا مي كند و به نوعي منعكس كننده شكل و قالب است. فرديت منعكس كننده معنا، شخصيت و هويت فرد است كه “بر” و در “فرد” انعكاس مي يابد. بنا بر اين، فرد و فرديت به هم پيوسته و مرتبط با يكديگر هستند، اما فرد قالب را منعكس مي كند و فرديت “محتواي اين قالب” را بيان مي كند.
هويت فردي، منعكس كننده تلقي است كه فرد از خود و ديگري از او دارد. چگونگي خود و يا فرد، در ارتباط معنا داري با ذهنيت و عينيت هاي فردي است. تلقي فرد از زندگي و انتظارات او از “نقش اجتماعي” و “حوزه فردي” همراه با نوع ارتباطي كه با ديگران در مسير زندگي برقرار مي كند حوزه فردي او را شكل مي دهد. فردگرائي اشاره به يك حوزه ترجيحي دارد كه “جهان فعال و ارزشي” فرد را تشكيل مي دهد. وجه منفي فرد گرائي “خود خواهي ” و يا “خود مركزي ” است كه موجب بي توجهي فرد به مسائل و مشكلات ديگران مي شود. وجه مثبت آن عدم دخالت در حوزه فردي ديگران و توجه به “امر شخصي” خود است. از طرفي فرد گرائي، اشاره به “جهان مستقل فرد” و انتخاب هاي مستقل و فراجمعي و يا شكسته شدن نظام “هنجار اجتماعي” در يك جامعه است. به تعبير اليوت و مارگارات تاچر در زمان نخست وزيري خود جمله معروفي را طرح كرد كه منعكس كننده جامعه آنروز غرب و توسعه آن به ساير جوامع در جهان جديد بود. او گفت جامعه جديد، چيزي نيست مگر “افراد” و “خانواده “. به عبارتي هويت جمعي اجتماعي را مورد سئوال قرار داد. از نظر اليوت و لمرت، فرد گرائي در اين معنا، يك نوع فاصله گرفتن از توده ها و يا “رفتار توده اي” است. عوامل ساختاري مثل توسعه انتخاب هاي فردي، از بين رفتن حوزه استقلال بومي، وصل شدن به جهان ها و فرهنگ هاي متكثر، جامعه يكپارچه قديم را كه با نظام هنجاري جمعي فهميده مي شد، به تكثر فردي با پيوندهاي حرفه اي، دوستي و خانوادگي تبديل كرده است كه براي درك آن بايد فرد را كانون توجه قرار داد.
از نگاه انتوني اليوت (2005) در كتاب “مفاهيم خود”، خود از يك ماهيت منعطف، شكننده، تجزيه پذير و غير مركزي برخوردار است. بر همين مبنا، خود مفهومي است كه در جامعه پيچيده جديد، موضوع “پراكندگي” و چند رگه اي شدن هويتي و حوزه مستقل اجتماعي، شده است. از همين منظر است كه تحليل “فرد” در روندي هاي جديد لذت گرائي، جداي از حلقه هاي “هنجاري خانوادگي، خويشاوندي و دوستي”، قابل فهم مي باشد. روشن است كه فرد به تنهائي هويت و “خوديت” خود را نمي سازد، بلكه “تكنولوژي” و نوع تعامل با “ديگري” است كه در مسير “زندگي روز مره” هويت و خود را مي سازد. “جبرهاي اجتماعي” و “جبرهاي تكنولو‍ژيك” در اين روند نقش مهمي را ايفاء مي كنند. از اين منظر، موبايل هم بعنوان يك ابزار ارتباطي و هم بعنوان يك ابزار رسانه اي و بعنوان يك نقش اجتماعي كه در واقع “امكان دسترسي لحظه اي” را فراهم مي آورد، قابل مطالعه است.
منبع
موسوی، سیدعرفان(1392)، نقش تلفن همراه در تعاملات میان فردی و ارتباطات اجتماعی(مطالعه موردی شهروندان کرج)، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید