« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »مفهوم سرمایه فکری
تحقیقات در زمینه سرمایه فکری در سال ۱۹۹۰ آغاز گردید و بطور عمده به افزایش آگاهی در مورد وجود و ارزش دارایی های ناملموس در سازمان و گسترش مدل های طبقه بندی سرمایه فکری مربوط می شد.تاکنون از سرمایه فکری تعاریف متنوعی ارائه شده است. در سال های اخیر افراد و گروههای زیادی از رشته های گوناگون سعی کرده اند تا تعریفی استاندارد از سرمایه فکری که مورد توافق همه باشد را ارائه دهندنکته ای که در مورد آن اتفاق نظر وجود دارد اینست که پیشگامان تحقیق و عمل در زمینه سرمایه فکری عبارتند از: سویبی، استوارت، ادوینسون و مالون، سالیوان، بروکینگ و رز
رز و دیگران، ادوینسون و مالون بیان داشته اند که بین ارزش بازاری شرکت و ارزش دفتری آن تفاوت وجود دارد، که این چیزی بیش از یک ارزش پنهان نیست، آنها بیان داشته اند که این ارزش پنهان می تواند به مفهوم دارایی های ناملموس شرکت تجزیه و تحلیل شود، و نام سرمایه فکری را بر آن اطلاق کردند رز مسلم می پندارد که مفهوم سرمایه فکری فقط درک و تشخیص محض یا توضیح ارزش ضمنی یک سازمان نیست، بلکه هدف آن همچنین جابجا کردن نتایج تشخیص یا توضیح ارزش ضمنی سازمان به ارزش های جدید است.
ادوینسون و مالون سرمایه فکری را چنین تعریف کرده اند: دانشی که می تواند به ارزش تبدیل شود آنها برای توضیح سرمایه فکری از استعاره درخت که زندگی اش وابسته به ریشه است، و آن نیز در زیر خاک و پنهان است، استفاده می کنند و می گویند که موفقیت شرکت به سرمایه فکری اش وابسته است که آن نیز یک منبع پنهان است درسال ۱۹۹۱ استوارت مفهوم سرمایه فکری را گسترش داد
و آنرا چنین تعریف کرد: مواد فکری ـ دانش، اطلاعات، دارایی فکری و تجربه ـ که می تواند برای ایجاد و خلق ثروت استفاده گردد بروکینگ سرمایه فکری را چنین تعریف می کند: سرمایه فکری اصطلاحی است که به دارایی های ناملموس جمعی داده شده است که سازمان را برای عمل قادر می سازد.
سرمایه فکری نماینده مجموعه دارایی های ناملموسی است که همچنین بعنوان دارایی های دانش معروف اند. این دارایی ها از دارایی های فیزیکی همچون اموال، ماشین آلات و تجهیزات یا موجودی کالا و دارایی های مالی همچون مطالبات، سرمایه گذاری ها و نقدینگی متمایز است و بطور فزاینده‌ای بعنوان منبع کلیدی شرکت در استراتژی های رقابتی شان اهمیت می یابد سرمایه فکری فراهم کننده یک پایگاه منابع جدید است که از طریق آن سازمان می تواند به رقابت بپردازد سرمایه فکری شامل آن بخش از کل سرمایه یا دارایی شرکت است که مبتنی بر دانش بوده و شرکت دارنده و مالک آن بشمار می آید.
با بررسی انجام شده بر روی تعاریف مختلف سرمایۀ فکری از سال 1987 م. تاکنون، برخی از آنها به صورت منتخب در جدول 1 ذکر شده است. این تعاریف تجزیه و تحلیل شده و اجزای آن شناسایی شده است.
تعاریف انتخاب سرمایۀ فکری
| نویسندگان | تاریخ | تعاریف |
| ایتامی | 1987 | داراییهای نا مشهود مانند داراییهای مبتنی بر اطلاعات که شامل فناوری، اعتماد مشتری، تصویر سازمانی حاصل از علائم تجاری، فرهنگ سازمانی و مهارتهای مدیریتی میباشند. |
| هال | 1989 | داراییهای فکری شامل حقوق مالکیت معنوی مانند حق امتیاز، علائم تجاری طرح‌های ثبت شده، حق مالکیت معنوی، شهرت، شبکه‌های فردی و سازمانی، دانش، تخصص و مهارتهای کارکنان است. |
| هال | 1993، 1992 | سرمایۀ فکری شامل داراییهای مانند حقوق مالکیت معنوی و شهرت و مهارتها یا مزیت‌هایی مانند دانش چگونگی و فرهنگ سازمانی است. |
| کلین و پروساک | 1994 | هر عنصر فکری که بتوان آن را فرموله و گردآوری کرد و بتوان از ان برای ایجاد دارایی با ارزش بیشتر استفاده کرد. |
| ادوینسون و سولیوان | 1996 | دانشی که بتوان آن را به یک ارزش تبدیل کرد. |
| بروکینگ | 1996 | ترکیبی از 4 جزء اصلی، داراییهای بازار، داراییهای انسانی، داراییهای مالکیت معنوی و داراییهای زیرساختی |
| اسویبای | 1997 | سرمایۀ فکری مربوط به سه دسته از داراییهای نامشهود است. ساختار داخلی، ساختار خارجی و شایستگیهای انسانی. |
| روس و همکاران | 1997 | سرمایۀ فکری ترکیبی از یک بخش فکری مانند سرمایه انسانی و یک بخش غیرفکری مانند سرمایه ساختاری است. |
| روس و روس | 1997 | سرمایۀ فکری مجموع دارایی های پنهان شرکت است که در ترازنامه نشان داده نمی‌شود. لذا هم شامل آن چیزی است که در مغز اعضای سازمان است و هم آن چیزی که پس از خروج افراد در سازمان باقی میماند. |
| استوارت | 1997 | هر عنصر فکری – دانش، اطلاعات، مالکیت معنوی و تجربه – که بتوان از ان برای ایجاد ثروت استفاده کرد. |
| ادوینسون و مالان | 1997 | سرمایۀ فکری مجموعهای از سرمایه ساختاری و سرمایه انسانی شامل تجارت بکار گرفته شده، فناوری سازمان، روابط با مشتریان و مهارتهای حرفهای است که با ایجاد مزیت رقابتی موجبات حیات سازمان در بازار را فراهم میسازد. |
| بویسوت | 1998 | حالتها و تمایلاتی که در افراد و گروهها وجود دارد که در صورت برانگیخته شدن قابلیت ایجاد ارزش افزوده را دارند. |
| تیس | 1998 | منابع خاص سازمانی که کپی برداری از روی ان ها اگر غیر ممکن نباشند بسیار مشکل است. |
| بنتیس و همکاران | 1999 | مفهومی است جهت طبقه بندی تمامی منابع نامحسوس سازمان و شناخت ارتباط میان آنها |
| سازمان همکاری و توسعه اقتصادی | 2000 | ارزش اقتصادی است که توسط دو دسته از داراییهای نامحسوس شرکت ایجاد میشود، سرمایه سازمانی و سرمایه انسانی. |
| نوناکا و همکاران | 2000 | منابع خاص شرکت که وجود آنها برای ایجاد ارزش ضروری است. |
| لیف | 2001 | داراییهای ناملموس منابع غیرفیزیکی ارزش میباشند که توسط نوآوری، طرح‌های منحصر به فرد سازمان و یا توسط منابع انسانی ایجاد میشوند. |
| ماروشیوما | 2001 | مجموعهای از داراییهای دانشی که با ایجاد ارزش افزوده برای ذی نفعان کلیدی این امکان را برای سازمان بوجود میاورد تا جایگاه رقابتی خود را ارتقاء دهد. این داراییهای شامل داراییهای انسانی، داراییهای رابطهای، داراییهای فرهنگی و فعالیتها و امور روزمره، داراییهای فکری و داراییهای فیزیکی میباشند.
|
| کاپلان و نورتون | 2004 | داراییهای نامحسوس شامل سرمایه انسانی مانند مهارتها، استعداد و دانش، سرمایه اطلاعاتی مانند پایگاههای داده، سیستمهای اطلاعاتی و زیرساخت فناوری، سرمایه سازمانی مانند فرهنگ، سبک رهبری و توانایی تسهیم دانش است. |
| آی. ای . اِس.بی. | 2004 | داراییهای نامحسوس داراییهای ثابت غیرمالی هستند که از جنس ماده نیستند اما ماهیت آنها توسط حقوق قانونی و حفاظتی شناسایی و کنترل میشود. |
با توجه به تعاریف بالا از سرمایه فکری، میتوان اجزای اصلی سرمایۀ فکری را «دانش و مهارتهای کارکنان» «فرهنگ سازمانی»، «ارتباط با ذینفعان»
سير تاريخي توسعه مفهوم و كاربرد سرمايه فكري در سال 1969 آقاي جان گالبريت اولين كسي بود كه از اصطلاح سرمايه فكري استفاده كرد. اما در اواسط دهه 1980 حركت از عصر صنعت به سمت عصر اطلاعات آغاز شد. در اوايل 1990، اولين بار نقش مديريت سرمايه هاي فكري با تخصيص يك پست رسمي، در سازمان مشروعيت يافت و ادوينسون بعنوان مدير سرمايه هاي فكري شركت اسكانديا معرفي شد. اما در اواسط دهه 1990، شركت اسكانديا اولين گزارش سرمايه هاي فكري را منتشر كرد و همايشي در سال 1996 توسط SEC با موضوع سرمايه فكري ترتيب داده شد. امروزه پروژه هاي مختلفي از قبيل انتشار كتب و برگزاري سمينارها و تهيه و تدوين مقالات متعددي در اين زمينه در حال انجام است. فرایند توجه به سرمایه فکری در عصر حاضر را می توان در نمودار 1 خلاصه نمود.
منبع
پراینده،اسماعیل(1392)، تاثیر سرمایه فکری سازمان بر رضایت شغلی و حفظ منابع انسانی،پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی تهران
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید