مفاهیم ومبانی خودتنظیمی

خودتنظیمی عبارت است از قضاوت افراد از توانایی هایشان برای سازماندهی و اجرای روشهای عملی که برای بدست آوردن انواعی از عملکرد مورد نیاز است. واین به عنوان کلیدی برای توسعه انگیزش یادگیرنده های چالش بر انگیز توصیف شده است. باورهای خودکارآمدی می توانند از طریق تجربه ، زمان و وابسته های دیگر از نظر محتوا و نقش های خاص تغییر یابد.تحول باورهای خودتنظیمی معلم در میان دانش آموزان علاقه زیادی را ایجاد می کند، زیرا معلمان مدارس و داوطلبان معلمی یک نقش حیاتی را در تحول اجتماعی و عقلانی افراد طی سالهای تحصیل شان بازی می کنند .دانش آموزان در سالهای اولیه یاد می گیرند ،تجربه می کنند می تواند دیدگاهشان را درباره خودشان تغییر دهد و می تواند بر موفقیت های بعدی آنها در مدرسه ، کار و زندگی شخصی شان اثرگذار باشد.

معلمان نه تنها به عنوان مربی ،دانش آموزان را با ریاضی ،زبان ،علوم و مطالعات برای پیشرفت تحصیلیشان آشنا می کنند بلکه می توانند نقشی تسهیل کننده برای مسائل کلی شان داشته باشند. نظریه خودتنظیمی اثبات می کند دانش آموزانی که باور دارند که خودشان قادر به انجام کار هستند به احتمال بیشتری انگیزش پیدا می کنند آنهایی که بر این باورند که قادر به انجام کاری نیستند برانگیخته نخواهند شد. این شواهدی است برای انتقال خودتنظیمی و انگیزش در ابعاد تحصیلی اما انتقال معمولا به تعمیم محدود می شود، بیشتر تحقیقات نشان می دهد که خودتنظیمی بر انگیزش تحصیلی و پیشرفت یادگیری موثر است . یکی از عواملی که روی عملکرد افراد تأثیر با اهمیتی دارد اعتقادات خودتنظیمی است خودتنظیمی عبارت است از قضاوت در مورد توانایی های خود برای انجام موفقیت آمیز یک تکلیف یا یک کار.

خودتنظیمی تحصیلی به اعتقادات افراد در رابطه با توانایی های ایشان برای انجام تکالیف شان اشاره می کند .مانند :خواندن ، نوشتن و ریاضیات .

خودتنظیمی: خود تنظیمی یا خودگردانی مستلزم توانایی فرد در تاثیرگذاری بر رفتار خود به جای واکنش مکانیکی در برابر محیط است . تحقیقات نشان می دهد که در گیرشدن فعال در فرایند یادگیری موجب پیشرفت تحصیلی می شود یادگیرندگان خود تنظیم عموما در تحصیل موفقند ، وراهبردهایی که این گروه از یاد گیرندگان به کار می گیرند ، بسیار متنوع است.

ویژگیهای خودتنظیمی:

با توجه به نظریه بندورا خودتنظیمی شامل پنج ویژگی اساسی است:
خود قضاوتی ، شامل: مقایسه کردن عملکرد با استانداردها یا اهداف است:
چند بعدی بودن که شامل شخص و رفتار مولفه های محیطی است .
وابستگی به بافت ،شامل ویژگی های بافتی و محیطی است.

ملاک های مشخص ،مانند اینکه فرد از ملاک هایی از نظر دسترسی و طول مدت دستیابی به آن برای خود تعیین کند .
ارزیابی قبل از پرداختن به تکلیف ، ارزیابی ها و قضاوتهایی است که افراد در ارتباط با یک موقعیت ، شیء یا شخص معین به عنوان درست تائید می کنند.خود تنظیمی با انگیزش بالا و موفقیت تحصیلی ارتباط تنگاتنگ و مثبتی دارد .

بیمنتری ، اثرات مستقیم و غیرمستقیم تاخیر ارضای تحصیلی ،وخود تنظیمی را روی استرس تحصیلی مورد مطالعه قرارداد. نتایج نشان داد تأخیر ارضاء به عنوان یک متغیر میانجی از طریق خودکارآمدی و خود تنظیمی روی استرس تحصیلی تاثیر می گذارد خودکارآمدی و خود تنظیمی با عزت نفس و هردو با استرس تحصیلی رابطه منفی دارند. پینتریچ ودی گروت ، در یک تحلیل عاملی نشان دادند که شناخت وفرا شناخت دو عامل اساسی خود تنظیمی به شمار میروند.

مروری بر مبانی نظری پژوهش خود تنظیمی تحصیلی :

طبق رویکرد یادگیری خودتنظیمی دانش آموزان زمانی خود تنظیم هستند که از توانائیها ،راهبردها و منابع مورد نیاز، برای عملکرد موثر آگاه باشند و برای رسیدن به اهداف یادگیری شان ، رفتارشان را طراحی نظارت و تنظیم کنند. پینتریچ ،تعریف نسبتا جامعی از خود تنظیمی دارد،او این یادگیری را فرآیند فعال و سازمان یافته ای می داند که طی آن فراگیران اهدافی را برای یادگیری خود انتخاب وسپس سعی می کنند تا شناخت انگیزش و رفتار خود را تنظیم، کنترل وبرآن نظارت نمایند .خود کنترلی، خود فرمانی و خود هدایتی از معدود کلمات مترادف خود تنظیمی هستند . همانطور که خود تنظیمی چندین واژه مترادف دارد، تعاریف متفاوتی هم دارد. این تعاریف متفاوت نتیجه دیدگاه های نظری متفاوت درباره یادگیری خودتنظیم هستند. یادگیری خود تنظیم یعنی اینکه مشارکت کنندگان به طور فراشناختی، انگیزشی و رفتاری در فرایند یادگیری فعال هستند.همینطور زیمرمن،این تعریف را بعدها بدین صورت اصلاح می کند ،خودتنظیمی تحصیلی فرآیندی که در آن شخص ازلحاظ رفتاری، انگیزشی وشناختی به منظور دسترسی به اهداف با ارزش و مهم آموزشی فعال می باشد . یادگیرندگان خود تنظیم درطی مراحل مختلف یادگیری به طور فراشناختی به برنامه ریزی، سازماندهی، خود آموزی، خود نظارتی وخود ارز یابی می پردازند .به طور انگیزشی آنها خودشان را با عنوان شایسته ، خودکارآمد و خود مختار تلقی می کنند آنها بصورت رفتاری، برای یادگیری بهینه، به انتخاب، ساختن و تنظیم وایجاد محیط می پردازند. یادگیرندگان خود تنظیم به تکالیف یادگیری به صورت با اعتماد و پشتکارنزدیک می شوند.

ویژگیهای یادگیرندگان خود تنظیم:

زیمرمن، معتقد است که فراگیران خود تنظیم، اهداف مشخصی برای خود در نظر می گیرندو برای دستیابی به آنها راهبردهایی را به کار می برند. این یادگیرندگان، خود شروع به یادگیری می کنند، بر پیشرفت خود نظارت دارند و آنرا ارزیابی می کنند. انگیزش درونی و خود ,انگیختگی در عمل از دیگر ویژگیهای یادگیرندگان خودتنظیم است .به عبارت دیگر ،آنان علاوه بر استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی در یادگیری و ارزیابی نتایج نیز برانگیخته هستند .یادگیرندگان خود تنظیم ،راه کارهای مناسب را به کار می گیرند و از نظر تحصیلی انگیزه لازم را دارند .فراگیرانی که در یادگیری خودتنظیم فعالنداز راهکارهای شناختی یادگیری از قبیل: تکرار منظم و بسط و سازماندهی استفاده می نمایند .یادگیرنده های خود تنظیم در برنامه ریزی و سازماندهی یادگیری، مدیریت زمان و برنامه ریزی زمانی، هدف گذاری ، کنترل خود و خود ارزیابی نسبت به دیگران برتری دارند .

نشانه های یادگیرنده خودتنظیم عبارت است از: هدفمند بودن، مدیریت زمان، تمرین معنادار وجهت دار ،کاربرد مناسب راهبردهای شناختی وفرا شناختی و احساس خودکارآمدی. یادگیرندگان خود تنظیم ، تکالیف خود را طراحی وبررسی می کنند ، از فرایندهای تفکر خود، آگاهی دارندو از راهبردهای شناختی برای کسب اهدافشان بهره می جویند . یادگیرندگان خود تنظیم ، اهدافی برای یک تکلیف ویژه بر می گزینند و از راهبردهای مناسبی برای کسب این اهداف استفاده میکنند ، آنها پیشرفت خودشان را نظارت وکنترل می کنند و راهبردهای یادگیری خودشان را تا حدی که لازم باشد ، تنظیم می کنند . به طور خلاصه ، یادگیرندگان خود تنظیم ، فعالانه جنبه های مهم شناخت ورفتار ومحیط را برای کسب اهداف یادگیری خودشان ، کنترل می کنند.به طور کلی بررسی ها، ویژگی هایی را به شرح زیر برای یادگیرندگان خود تنظیم مشخص کرده اند:

الف )یادگیرندگان خود تنظیم با راهبردهای شناختی ؛ تکرار، بسط وسازماندهی آشنا هستند و می دانند چگونه آنها را به کار گیرند.

ب) یادگیرندگان خود تنظیم چگونگی برنامه ریزی ، کنترل وجهت دهی فرآیند های ذهنی خود را برای کسب اهداف شخصی می دانند. فرا شناخت.

ج) یادگیری خود تنظیم ،مجموعه ای از باورهای انگیزشی و احساسات سازگار مناسب از قبیل:حس بالای خودکارآمدی تحصیلی، اتخاذ اهداف ،دانش یادگیری و احساسات مثبت نسبت به تکالیف را نشان می دهند؛ خوشحالی ، رضایت مندی و اشتیاق.

د) آنها زمان و تلاش های خود را به منظور کاربر روی تکلیف ،برنامه ریزی و کنترل می کنند و می دانند که چگونه یک محیط یادگیری مطلوب بسازند مانند: یافتن یک مکان مناسب برای مطالعه ،کمک خواستن از معلمان و همکلاسان خود.

و) آنها تا جایی که بافت کلاس اجازه دهد ، در تلاش های بیشتری برای شرکت در کنترل و تنظیم وظایف تحصیلی و جو ساختار کلاسی از جمله اینکه فرد چگونه ارزیابی می شود ،تکالیف مورد نیاز ،برنامه ریزی وظایف کلاسی و سازماندهی تیم های کلاسی از خود نشان می د هند . آنهاهنگام انجام یک تکلیف درسی می توانند مجموعه ای از راهبردهای ارادی را جهت دوری کردن از حواس پرتی های بیرونی و درونی، حفظ تمرکز، تلاش و انگیزش آنهابه کار برند.به عبارت دیگر می توان ویژگی های افراد خود تنظیم را در مقوله های زیر خلاصه کرد:

هدف مند بودن، بدین معنا که این افراد اهداف مشخصی دارندو رفتارهای فردرا برای دستیابی به مقاصد خودتنظیم می کنند چنین افرادی بر راهبردها و اعمال خود نظارت کرده و آنها را به منظور دستیابی به موفقیت ، تعدیل می کنند.
استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی بدین معنا که این افراد هنگام روبرو شدن با مسائل و مشکلات، از راهبردهای شناختی و فراشناختی همچون برنامه ریزی، نظارت و کنترل هوشیارانه،طرح ریزی هدف ومرور ذهنی استفاده می کنند.
احساس خودکارآمدی بالا، یعنی باور دارند در انجام یک کار موفقیت نسبی به دست خواهند آورد.
برنامه ریزی مناسب، برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود برنامه ریزی و هدف گزینی دقیقی دارند .
خود کنترلی و نظارت بر خود: همواره ،درانجام تکلیف به عقب برگشته و در این فرایند ،آن را کنترل و نظارت می کنند.
رضایتمندی و اشتیاق، همواره در انجام یک تکلیف از خود اشتیاق نشان می دهندو بعد از انجام آن احساس رضایت دارند .
مدیریت زمان،در انجام یک تکلیف با توجه به سطح تکلیف و شناخت تواناییهای خود به مدیریت زمان وتقویت خود، بعد از انجام موفقیت آمیز یک تکلیف و با توجه به سطح دشواری آن به تقویت خود می پردازند .

منبع

زارعکار،محمدنقی(1394)، آموزش گروهي مديريت زمان بر خود تنظيمي يادگيري دانش آموزان پيش دانشگاهي،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید