مفاهیم خلاقیت  

خلاقيت ميلي ذاتي است كه در وجود انسان به وديعه نهاده شده و انسان مظهر خلاقيت الهي است . تحولات پرشتاب جهاني در عرصه علم و صنعت، جوامع بشري را بر آن داشته تا با نگرشي جديد به دارايي هاي غير عيني، در صدد افزايش توانايي هايي خود براي همگامي با اين تغييرات باشد. در حقيقت سكون و بي حركتي در دنياي متغير امروز چه برای یک سازمان و چه برای یک کشور در هر اندازه که باشد، نتیجه ای جز نابودی به همراه نخواهد داشت. امروزه خلاقيت و نو آوري نه به عنوان يك نياز بلكه به عنوان شرط بقاء هر سازمان یا جامعه تلقي گرديده و بر آموزش و كسب مهارت هاي لازم در بكارگيري اين استعداد ويژه بشري تاكيد بسياري شده است. كليدي ترين مساله در جامعه ما و تمام جوامع در حال توسعه ،خلاقيت است .يعني مساله اي كه با آن درست برخورد نشده است .خلاقيت نه ژنتيكي است و نه مربوط به نژادي خاص، بلكه اكتسابي است. حتي در كشور هاي پيشرفته نيز اگر سيستم هاي خلاق آنها از كار بيافتد، از رقابت هاعقب مي افتند و نابود مي شوند لذا تنها راه نجات كشورهاي در حال توسعه خلاقيت است وراه ديگري ندارند.

    بديهي است براي همگامي با اين تحولات، ارائه ايده ها و نظريه هاي جديد و باز سازي علوم مختلف امري اجتناب ناپذيرمي باشد و خلاقيت ، عليرغم قدمت تاريخي آن   به عنوان شاخه اي جديد در علوم بشري به معناي مجموعه توانايي ها و خصيصه هايي كه منجر به ارائه كيفيت هاي تازه اي از مفاهيم و معاني گرديده و منشاء ابتكارات و نوآوري ها مي باشد مطرح است. خلاقيت از جنس تفكر بوده و يك توانايي محسوب مي گردد، در نتيجه قابل پرورش يافتن و يا در صورت عدم توجه، محكوم به تحليل رفتن است .

 معناي لغوي و اصطلاحي خلاقيت  

• خلاقيت: که در کتابهاي لغت اين گونه بيان شده: اسم، وضع يا کيفيت خلاق بودن؛ نشانه هاي خلاقيت از همان کودکي در او نمايان بود خلاق صفت آفریننده؛ خلاق عالم  داراي نيرو يااستعداد وآفرينش؛ ذهن خلاق مو جب پيدايش چيزي تازه ؛ فکر خلاق، کار خلاق
• نوآوري : اسم، عمل يا فرايند پديد آوردن چيزهاي نو، بويژه روشهاي فني يا کابرد هاي صنعتي تازه؛ ابتکار؛ ابداع است.
• نوآوري: عمل  نوآور، ابتکار، ابداع، بدعت گذاري، هرچيز تازه .
• معناي اصطلاحي: معناي اصطلاحي خلاقيت و نوآوري همان تعاريفی که صاحب نظران ارائه نمودند، هستند. که اين تعاريف از دو ديدگاه سازماني و روانشناسي ارائه ، شده اند.

تعريف خلاقيت از ديدگاه سازمان

دانشمندان، خلاقيت را با تعابیر متعدد ومتنوعي تعريف کرده اند. به طوري که گاهي هر تعريف فقط بيانگر يک بعد از ابعاد مهم فراگرد خلاقيت است. مثل هربرت فوکسمعتقد است که: فراگرد خلاقيت عبارت است از هر نوع فراگرد تفکري که مسأله اي را به طور مفيد و بديع حل کند. اريکفرم  نيزمعتقداست که: خلاقيت،توانايی ديدن،آگاه شدن وپاسخدادن است.

 آبرهاممزلو  ميگويد: از يک تاجر چنين آموختم که ايجاد يک مؤسسه تجاري نيز ممکن است فعاليتي خلاق باشد. همچنين ازيک نوجوان ورزشکار آموختم که حمله کاري در هنگام بازي ممکن است مانند توليد يک محصول يا سرودن يک غزل زيبا باشد.به اين ترتيب مي توان گفت که به طور کلي، خلاقيت عبارت است از: به کارگيري توناييهاي ذهني، براي ايجاد يک فکريامفهوم جديد (کايزر) ازتعاريف فوق چنين استنباط مي شود؛ که بروز خلاقيت در هرفعاليتي قابل انتظار است ومحدود به هيچ نوع خاص از فعاليتها نمي شود؛ در برخي ازتعاريف فوق براي ايجاد يک چيز جديد در فراگرد خلاقيت تأکيد شده است به هر حال آنچه در ايجاد فکر يا چيز جديد  به طور کلي در فراگرد خلاقيت اهميت دارد ؛ تفکر  است. خلاقيت نگاهي کنجکاو و کاوشگر به پديه اي قديمي است که آنرا مي يابد و اشکار مي کند.

خلاقيت يعني تلاش براي ايجاد يک تغيير هدفدار در توان اجتماعي يا اقتصادي سازمان ، خلاقيت به کارگيري توانايي هاي ذهني براي ايجاد يک فکر يا مفهوم جديد است ، خلاقيت يعني توانايي پرورش يا به وجود آوردن يک انگاره يا انديشه جديد در بحث مديريت نظير به وجود آوردن يک محصول جديد است، خلاقيت عبارت است از طي کردن راهي تازه يا پيمودن يک راه طي شده قبلي به طرزي نوين.

تعريف خلاقيت از ديدگاه روانشناسي:

خلاقيت يکي از جنبه هاي اصلي تفکر يا انديشيدن است . تفکر عبارت است از فرآيند بازآرايي يا تغيير اطلاعات و نمادهاي کسب شده موجود در حافظه دراز مدت .تفکر بر دو نوع است:

تفکرهمگرا : تفکر همگرا عبارت است از فرآيند باز آرايي يا دوباره سازي اطلاعات و نمادهاي کسب شده موجود در حافظه درازمدت.

تفکرواگرا: تفکر واگرا عبارت است از فرآيند ترکيب و نوآرايي اطلاعات و نمادهاي کسب شده موجود در حافظه دراز مدت ، خلاقيت يعني تفکر واگرا.

بر اساس اين تعريف خلاقيت ارتباط مستقيمي با قوه تخيل يا توانايي تصوير سازي ذهني دارد. اين توانايي عبارت است از فرآيند تشکيل تصوير هايي از پديده هاي ادراک شده در ذهن و خلاقيت عبارت است از فرآيند يافتن راه هاي جديد براي انجام دادن بهتر کارها ، خلاقيت يعني ارايه فکر ها و طرح هاي نوين براي توليدات و خدمات جديد و استمرار آن پس از غيبت آن پديده ها.

منبع

فتحی،ارسلان(1392)، رابطه بین سبک های رهبری تحول گرا و مبادله ای با میزان خلاقیت کارکنان آموزش و پرورش،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت  اجرائی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید