مدل هيجان خواهی زاكرمن

در دوره هاي اخير گروهي از روان شناسان به اين نتيجه رسيدند كه نظريه هاي شخصيتي جامع نظير فرويد، يونگ و ديگران، كوشيده اند به همه سؤالهاي مربوط به شخصيت آدمي پاسخ بگويند، اما در اين پاسخ گويي ناتوان و عاجز مانده اند، زيرا پيچيدگي انسان و علل و عوامل متعدد رفتاري او بيش از آن است كه يك نظريه هر قدر هم جامع بتواند به همه  مسائل شخصيت انسان پاسخ دهد. اينان معتقدند كه به جاي توجه به ساختن نظريه هاي جامع، بهتر است نظريه هايي وضع شوند كه تنها يكي دو جنبه از شخصيت انسان را، اما به طور كامل تر مورد مطالعه و بررسي قرار دهند.

يكي از اين نظريه ها، نظريه ماروين زاكرمن ، تحت عنوان هيجان خواهي است كه در درگيري افراد در بسياري از رفتارهاي پرخطر از جمله مصرف مواد مخدر نقش بسزا دارد. هيجان خواهي يك ويژگي شخصيتي است كه اولين بار توسط ماروين زاكرمن، نظريه پرداز زيست شناختي كه متأثر از ديدگاه آيزنگ بود، مطرح و توصيف شد . طبق نظريه ماروين زاكرمن، هيجان خواهي، تحت عنوان نياز به تجارب و احساس هاي گوناگون، پيچيده، بديع و بي سابقه و تمايل به خطر جويي تعريف شده است.

نكته مهمي كه بايد در اينجا متذكر شد آن است كه يكي از عناصر اصلي هيجان خواهي، تمايل يا اشتياق به خطر جويي است، در حالي كه نتيجه رفتار كاوشي اشارت بر اين خطر جويي اغلب برانگيزنده ترس است و ترس با رفتار كاوشي ناهمساز يا غير قابل تلفيق است.  در چندين نظريه نيز چنين فرض شده است كه هيجان هايي از قبيل ترس باعث سطوح انگيختگي بالا مي شوند، به همين دليل، ترس مانع كنجكاوي موجودات ميشود : يعني از هيجان خواهي و كسب تجربيات جديد، خودداري مي كنند.  زيرا آنها در سطح بهينه انگيختگي هستند و اما جالب است كه زاكرمن توانسته است، تمايل افراد را با خطرجويي به كاوشگري ارتباط دهد. به همين دليل اگر فردي در مرحله خاصي از هيجان خواهي باشد، به همان نسبت خود را از نظر كاركرد عملي در معرض آزمايش قرار مي دهد.

اين موضوع بر روي نياز براي تجارب جديد و متنوع تمركز مي كند، از طريق رفتار بي بند و بارانه ،سهل انگارانه كه شامل فعاليت هاي خطرناك، شيوه غير متعارف زندگي، و عدم پذيرش يكنواختي مي باشد. هيجان خواهي براي ربط دادن حوادث با يكديگر ارايه مي شود. يكي از دلايل مهم به اين مسئله، از اين حقيقت نشأت مي گيرد كه اين يك فعاليت تقويتي متقابل است، بدين معنا كه اگر پيامد يك عمل ماننديك جنايت، باعث اثر مثبت در فرد مجرم شود دوست دارد كه آن را تكرار كند.

دومين ويژگي، شخصيت بر اساس خلق و خو، انگيختگي و سطح بهينه تحريك  قرار دارد. طبق نظر ماروين زاكرمن ، ساختار هيجان خواهي به مقدار انگيختگي كه دستگاه عصبي مركزي شخص ؛مغز و نخاع شوكي از منابع بيروني تحريك نياز دارد، مربوط است. همچنین هيجان خواهي همچون صنعتي است كه ويژگي آن نياز به هيجان و  تجربه هاي متنوع، جديد و پيچيده و ميل اقدام به خطرهاي جسماني و بدني به خاطر خود اين تجربه هاست.فرد زياد هيجان خواه، تحريك بيروني دائمي مغز را ترجيح مي دهد، از كارهاي عادي خسته مي شود و مرتباً در جستجوي راههاي براي افزايش انگيختگي از طريق تجربه هاي هيجان انگيز است. فرد كم هيجان خواه، هجوم مداوم تحريك مغزي كمتري را ترجيح مي دهد و كارهاي عادي را نسبتاً خوب تحمل مي كند . به طور نمونه، نوجواناني كه به عنوان ماجراجويان و هيجان خواهان پرخاشگر در نظر گرفته مي شوند هنگامي كه تنها يا با دوستان خود هستند در مقايسه با زماني كه با والدين خود مي باشند، با سرعت بيشتري رانندگي مي كنند. افراد هيجان خواه در هر سني كه باشند نسبت به آنهايي كه هيجان خواهي كمتري دارند دوست دارند در هنگام رانندگي به اتومبيل جلويي خود بچسبند (يا با فاصله اندكي از ماشين جلويي خود رانندگي مي كنند.

منبع

کارخانه،لیلا(1394)، رابطه سبک های دلبستگی و ویژگی های شخصیتی با میزان هیجان خواهی در امدادگران هلال احمر،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشکاه بوبوک دیدن نمایید