متخصصان اطلاعاتی

متخصصان اطلاعاتی که کار آنها  ارائه خدمات اطلاعاتی است شامل واحد هایی چون تحلیل گر سیستم ها ، مدیران پایگاه ، داده متخصصان شبکه ، برنامه نویس ها و اپراتور ها می باشند :

تحلیل گر سیستم ها

 شخصی که با استفاده گر ، کار می کند تحلیل گر سیستم ها است . تحلیل گر سیستم ها به استفاده گر در شناسائی و درک مساله کمک نموده و سپس راههای مختلف حل مسائل را مورد توجه قرار     می دهد . هر روش مقدمتاً با استفاده از نمودار های ترسیمی مستند و روشی که بهترین حالت به نظر می رسد . پیشنهاد می گردد استفاده گر در مورد اجرای نظریه تحلیل گر سیستم ها تصمیم گیری می کند تحلیل گران سیستم ها در تعریف مسائل و آماده کردن  اسناد نوشته شده در مورد چگونگی کمک رایانه در حل مسائل مهارت دارند .البته باید در نظر داشت که کار تحلیل گر سیستم تحلیل سیستم نیست . تحلیل سیستم بررسی سیستم موجود برای طراحی یک سیستم جدید یا کمبود یافته می باشد .

مدیران پایگاه داده ( DBAS )

 در اوایل سالهای دهه  1970 توجه به پایگاههای اطلاعاتی بقدری زیاد شد که شغل جدیدی بنام مدیر پایگاه اطلاعات به وجود آمد مدیر پایگاه اطلاعات مسئول ایجاد حفظ پایگاه اطلاعات است هر موسسه ی دارای یک مدیر پایگاه  اطلاعات نبوده بلکه در یک سازمان بزرگ چند شخص می توانند این عنوان را داشته باشند . بطور کلی کار با کاربران و تحلیل گران سیستم ها در ایجاد پایگاه  های داده ای که شامل داده های  مورد نیاز برای تولید اطلاعات کاربران می باشد جزء وظایف مدیران پایگاههای داده می باشد یک پایگاه داده یک مجموعه یکپارچه از داده یا رایانه ای ا ست که طوری سازماندهی و ذخیره شده اند که عمل بازیابی را تسهیل کند . این یکپارچگی منطقی  رکورد ها در چندین فایل، مفهوم پایگاه داده نامیده می شود . دو هدف عمده مفهوم پایگاه داده کاهش داده های زاید و دستیابی به استقلال داده ها    می باشند .

داده های زاید به آنی معنی است که داده های یکسان در چند پرونده ذخیره شوند استقلال داده ها توانایی تغییر دادن در ساختار داده ها بدون تغییر در برنامه هایی که داده  ها را پردازش  می کند ، می باشد استقلال داده ها با جای دادن جزئیات داده ها در جداول و فرهنگهایی که از نظر فیزیکی از برنامه ها جدا هستند ، انجام می گیرد . وقتی که شرکتی از مفهوم پایگاه داده ها پیروری می کند سلسله مراتب داده ها چنین می شود : پایگاه داده ؛  پرونده ؛  فایل ،  سند ؛ رکورد ، عنصر داده . نرم افزاری که یکپارچگی منطقی را در پرونده ها ایجاد و حفظ می کند چه بصورت آشکار یا پنهان ، سیستم مدیریت پایگاه داده نامیده می شود . نمونه هایی از سیستم های مدیریت پایگاه داده که در یک ساختار سلسله مراتبی بکار می روند عبارتند از سیستم مدیریت اطلاعات ( MIS ) آی بی ام ( IBM ) و سیستم 2000اینتل ( Intel ) موج دوم  نو آوری در سیستم های مدیریت پایگاه داده بر اساس نرم افزار ارتباطی طرح ریزی شد و اولین بسته به منظور ارائه به کاربران رایانه های اصلی ( mainframe)  ارائه شد .

مانند زبان پرسش ساختار ؛  سیستم داده ها ( SQL/DS ) و پرسش با مثال ( QBE ) از   IBM   و نرم افزار اراکل ( Oracle ) از شرکت نرم افزاری ارتباطی ، بوجود آمدند ، تقریباً در همان زمان (حدود 1980) تهیه کنندگان نرم افزار ها شروع به توسعه  بسته های نرم افزاری سیستمهای مدیریت پایگاه داده در مقیاس کوچک برای بازار ریز رایانه ها کردند . در طول سالهای اخیر توسعه سیستم های مدیریت اطلاعات بر بازار ریز رایانه ها متمرکز  شده و ساختار ارتباطی را به کار برده است مایکروسافت اکسس نمونه ای از سیستم مدیریت پایگاه  داده ارتباطی ریز رایانه می باشد . کاربرد پایگاه داده می تواند یک شخص با یک برنامه کاربردی باشد . شخص معمولاً پایگاه داده را ازطریق یک این استفاده می کند و اطلاعات داده ها را از طریق زبان پرسش  بازیابی می کند .یک پرسش ( query ) تقاضای اطلاعات از پایگاه داده و زبان پرسش یک زبان مخصوص  کاربر پسند می باشد که به رایانه امکان جواب به آن پرسش را فراهم می سازد بطور کلی یک متخصص اطلاعاتی که مسئولیت پایگاه داده را به عهده دشته باشد مدیر پایگاه داده DBA نامیده می شود وظایف DBA  چهار حوزه برنامه ریزی ، اجرا ، اعمال و امنیت پایگاه داده می باشد .

متخصصان شبکه

 مدیر شبکه ، مدیر کارشناس در زمینه تخصصی ارتباطات  است و سخت افزار و نرم افزار مورد نیاز را پیشنهاد می دهد . مدیر شبکه ، اجرا و نگهداری سیستم ها را نیز هدایت می کند . متخصصان شبکه با تحلیل گران سیستم ها و کاربران ، برای تاسیس شبکه ارتباطات داده ها که منابع رایانه ای گسترده سازمان را به هم وصل می کند . کار می کنند . مهارتهای متخصصان شبکه ، ترکیبی از زمینه های رایانه  و ارتباط از راه دور می باشد . همه وسایل ارتباطی  و رایانه ای متصل به هم یک شبکه نامیده می شوند . یک شبکه اساسی شامل یک پایانه و یک رایانه ای که توانایی فرستادن  و دریافت را داشته باشد ؛ مودم هایی که پیامها را از حالت آنالوگ به دیجیتال و از دیجیتال به آنالوگ تبدیل کنند  و یک مداری که یک یا چندین کانال را فراهم می آورد . می باشد . انواع اصلی شبکه عبارتند از WAN  برای شبکه گسترده ،   LAN برای  شبکه محلی MAN برای شبکه های کلان شهر می باشد . و پیکربندی معمولی سخت افزارهای ارتباطاتی شامل چندین پایانه هستند 5 نوع پایانه اصلی وجود درند صفحه کلید ، تلفن دکمه ای ؛ شستی ( push- batton  ) محل فروش ، مجموعه  داده ها و پایانه هایی برای اهداف خاص ، واحد های کنترل خوشه ای ، چندین پاینه را در یک محل کنترل می کنند مودمها به جز مواردی که از تلفن دکمه ی به عنوان پایانه استفاده می شود ، همیشه مورد نیازند . شبکه های برای اشتراک زمانی ، پردازش  توزیع شده یا ارتباط رایانه ی مراجع / سرور ؛  خدمتگر ،بکار برده     می شوند . یک شبکه اشتراک زمانی فقط شامل یک رایانه و یک شبکه پردازش توزیع شده شامل بیش از یک رایانه می باشند . یک شبکه مراجع / سرور امکان انجام کار به صورت محلی مرکزی را می دهد . همه دستورات و نمونه ها می توانند از سرور به مراجعان تغییر جهت دهند . ما قسمتی از مدیریت داده ها همیشه در سرور باقی می ماند . نوع جدیدی از شبکه ها با آمدن اینترنت رایج شده است که بنام اینترانت معروف می باشد . به طوری که اینترنتی که به صورت داخلی  اطلاعات فقط خواندن ، انتشارات الکترونیکی برای اعضا را قابل دسترسی سازد  و امکان دسترسی پایگاههای داده و گروههای کاری را فراهم کند . اینترانت نامیده می شود .

برنامه نویس ها

 برنامه نویس شخصی است که مستندات  تحلیل گر سیستم ها را به عنوان یک راهنما به کار گرفته و دستورات برنامه که باعث انجام عملیات لازم توسط رایانه می شود را تهیه می نماید . اکثر شرکتها که از رایانه های بزرگتر استفاده می کنند ، کارمندان متخصص اطلاعاتی دارند . اکثر این متخصصان در واحد های خدمات اطلاعاتی هستند اما بیشتر آنها در قسمت کاربران می باشند . وظیفه متخصصان طراحی سیستم های رایانه ای برای رفع نیاز های خاص شرکت می باشد محصول  تلاشهای آنها یک کتابخانه نرم افزاری از برنامه های معمول در شرکت می باشد که به این کار ، کاربرنامه نویسی         می گویند که نرم افزار خاص برای رفع نیاز های خاص شرکت که ممکن است در دیگر نرم افزار های از پیش نوشته شده لحاظ نشده باشد طراحی می کنند امروزه عموماً استقبال از نرم فزار های از پیش نوشته شده  بیشتر از طراحی نرم فزار های خاص برای یک شرکت خاص می باشد .

اپراتور ها

 تجهیزات رایانه ی بزرگ چون رایانه ها مینفریم و ریز رایانه ها را اداره می کنند اپراتور ها ، تجهیزات را کنترل می کنند برگه های کاغذی چاپگر ها را عوض می کنند ، کتابخانه های نوار و  دیسکها را مدیریت کرده و بعضی وظایف مشابه را انجام می دهند .

  کار برد سیستم اطلاعاتی رایانه محور

کاربرد سیستم های اطلاعاتی رایانه محور امروز در پنج محیط می باشد . پردازش داده های حسابداری ، سیستم های اطلاعات مدیریت MIS ، سیستم های پشتیبانی تصمیم ، اداره مجازی و سیستم های دانش محور ، پردازش داده های حسابداری از اولین کاربرد های رایانه و سیستم های اطلاعاتی بود .  سیستمی که کنترل و باز سازی اطلاعات را از دنیای محیطی و عملیات بازرگانی داخل سازمان بعهده دارد ، بطریقی که با سازماندهی و انتخاب داده ها اطلاعات لازم را چهت اتخاذ تصمیم ، برنامه ریزی و کنترل برای مدیران آماده سازد سیستم اطلاعاتی مدیریت نامیده می شود . مدیران همواره بدنبال اطلاعات هستند و اتخاذ تصمیمات آنان بر اساس داده های مرتبط  و با موضوع تصمیم است در گذشته منابع اطلاعات آنان اتفاقی و غیر مطمئن و به طرق مختلف و گوناگون بوده و اطلاعات آنان از طریق مقامات مافوق و یا مرئوسین و سایر پرسنل سازمان تامین می شد .

که عدم اطمینان  و اتکاء به صحت طلاعات را تشدید می کرد زیرا افراد اطلاعات را با افزایش و یا کاهش به مقامات و مسئولین منتقل می کردند . لذا اطمینانی از درستی آن نبود . تجهیز مدیریت به یک سیستم اطلاعاتی صحیح و مطمئن که توانایی مدیریت را در اتخاذ تصمیم برنامه ریزی و کنترل سازمان یاری دهد دارای یک روند تاریخی است و این سیر تاریخی با مفاهیم دفتر اداری دوبل که توسط پروز لوکاپاکلیلی ، در سال 1494 ارائه شد آغاز  گردید . سیستم های اطلاعات مدیریت تا قرن بیستم با تأثي به حرکت خود ادامه داد و شاید علت آن عدم توانایی بشر در حفظ ، نگهداری و بازیابی اطلاعات بود . با توسعه رایانه های با ظرفیت ، سرعت و دقت بالا در اوسط قرن بیستم تکامل و کاربرد مفاهیم سیستمهای اطلاعاتی مدیریت ، با روندی دیگر و با سرعت بیشتری توسعه یافت که حاصل آن تغییرات در عملیات و فعالیتها و وظایف سازمانهای تجاری دنیا به شرح زیر شد :

• مدیریت متمرکز و تکیه بر محور های متمرکز اطلاعات و بهره گیری از فن آوری پیشرفته .
• طراحی اطلاعات و ارائه گزارشات لازم مورد نیاز برای اتخاذ تصمیم مدیریت ، برنامه ریزی و کنترل سازمان.
• طراحی سیستم اطلاعات مدیریت با تکیه بر کنترل و سیستم های اطلاعاتی مدیریت کنترل پروژه.

نتایج حاصل از این مفاهیم ، MIS یا سیستمهای اطلاعاتی مدیریت نامیده می شوند هدف سیستمهای اطلاعاتی مدیریتی افزایش روند ارائه و اداره اطلاعات و کاهش حدس و گمان در حل مشکلات در سطوع مختلف سازمانی ازطریق سیستمهای باز خور اطلاعات و بازتاب  بازیابی اطلاعات در جهت تکامل داده های  جدید به سیستم است . MIS  شامل سه جزء است : مدیریت ، اطلاعات و سیستم . MISنه تنها مدیران را امور استراتژِیک حمایت می کند ، بلکه در تصمیمات تکراری و روزمره نیز اطلاعات لازم را در اختیار مدیران تاکتیکی قرار می دهد و آنها را قادر می سازد تا به اطلاعاتی دست یابند که جهت تصمیماتشان کمک موثری باشد . MIS می تواند تصاویری از مغایرتها و انحرافات از برنامه های تعیین شده را نیز آشکار سازد و چنین اطلاعاتی ازطریق تهیه گزارشات مدیریت در قالبها و تصاویر منطقی و قابل تعبیر و تفسیر و تجربه و تحلیل در اختیار مدیریت قرار می گیرد . زیر مجموعه های سیستم MIS   عبارتند از :

 سیستمهای اطلاعاتی مدیریت نیروی انسانی ، سیستمهای اطلاعاتی مدیریت مالی و حسابداری ، سیستمهای اطلاعاتی مدیریت تولید و سیستمهای اطلاعاتی بازار یابی  و فروش که متکی بر پایگاههای مشترک  و متقابل است مدیران MIS   بایستی از دنیای حقیقی و سیستمهای موجود در سازمان مطلع باشند تا بتوانند نقش موثری را ایفا کنند و به همین دلیل بایستی اطلاعات صحیح در اختیار شان قرار گیرد . یکی از نقشهای مهم مدیر MIS  ، آگاهی و تفسیر از عوامل محیطی و بیرونی سازمان است . مدیران MIS بایستی از ارزشهای سیستمهای موجود مطلع گردند و اینکه سیستمهای دستی موجود چه اطلاعات و نقشی را بعهده درند . عملاًٌ مدیر MIS برای طراحی و کنترل شرکت به معاون خدمات اجرایی یا معاون ارشد گزارش می دهد در بسیاری از شرکتها ، شاخه معاونت MIS بوجود می آید که گزارش خود را مستقیماً به مدیریت عالی تسلیم می دارد .

به سبب مزایای MIS چون ارتباطات نزدیکتر ، کنترل دقیقتر و گرد آوری داده های مطمئن تر و پردازش سریعتر داده ها و تبدیل  آنها به اطلاعات مدیران ، از سیستمهای اطلاعاتی مدیریت در برنامه ریزی سازماندهی ، رهبری و ایجاد انگیزه ، گزارش دهی و کنترل استفاده کرده و این اعمال مدیریتی را با نهایت دقت و کار آیی ، در مدت زمان بسیار کمتری در سازمان انجام می دهد . حال برای انجام این کارها مدیریت باید واسطی به نام مدیر سیستم اطلاعاتی مدیریت برای ارائه بهتر و خدمات برای مدیریت ، ضروری می باشد . موسساتی که به سیستمهای اطلاعات مدیریت اولیه مبادرت نمودند چیز های دیگری فرا گرفتند . در این دوره  مشخص شد که مانع عمده در استفاده از سیستم های اطلاعات مدیریت ، مدیران هستند . مديران به عنوان یک گروه در مورد رایانه اطلاعی نداشتند آنان از کارهای خود آگاه و می دانستند چگونه مسائل را حل کنند : لکن  به اندازه کافی در مورد نقش اطلاعات در حل مسائل توجه نکرده بودند . در نتیجه برای مدیران بیان این که دقیقاً از سیستم اطلاعات مدیریت چه   می خواهند دشوار بود .

این وضعیت برای متخصصین اطلاعات غیر قابل تحمل بود زیرا که دانسته های آنان از مدیریت کم بود ، آنها نمی دانستند چه سوالاتی را پرسش نمایند ، با طی زمان مدیران درباره رایانه و در مورد فرآیند های مورد اجرا در حل مسائل تجربه آموختند و متخصصین اطلاعات نیز مبانی مدیریت را فرا گرفتند . سیستم های اطلاعات  مدیریت برای انطباق بیشتر با نیاز های مدیران اصلاح  و توسعه یافت . عاقبت جایگاه سیستم اطلاعات مدیریت به عنوان یک زمینه عمده استفاده از رایانه مستحکم شد . سیستم اطلاعات مدیریت به دو طریق عمده در حل مساله کمک می کند : یک منبع اطلاعات در پهنه سازمان فراهم می نماید. و نیز به شناسائی و درک مساله کمک می کند . نور ساطع از سیستم اطلاعات مدیریت با این هدف است که برای مدیران علائم مساله بیان متحمل الوقوع بودن مسائل را اعلام دارد . ضعف عمده سیستم  اطلاعات مدیریت آن ست که نمی تواند نیاز های خاص  هر فرد را برطرف کند ، مساله را بر آورد سازد . اغلب او قات سیستم اطلاعات  مدیریت اطلاعات دقیق مورد نیاز را فراهم نمی کند مفهوم سیستم پشتیبان تصمیم در پاسخ به چنین نیازی بوجود آمد.

 از آنجا که سیستم اطلاعات مدیریت بشر تحت تاثیر رایانه و اتوماسیون می باشد ، ممکن است نا خواسته بعضی  تغییرات رفتاری در کارمندان بوجود آید که لزوم توجه  به فاکتور انسانی را در موسسات می رساند . کارکنان شرکتهایی که برای اولین بار سیستم های پردازش داده ها را نصب کرده بود ، احساس ترس کردند . کارکنان از این می ترسیدند که رایانه  ها باعث بیکاری آنها شود  که عملاً رایانه ای شدن بکاهند ، به علت اینکه سیستم  اطلاعات مدیریت آنها را مخفیانه کنترل کرده و به حریم شخصی آنها وارد شود ، می ترسیدند . ساده ترین راه ابراز ترس کارکنان از سیستم جدید اعلام این ترس به مدیر خواهد بود . البته باید این را در نظر داشت که اکثر کارکنان ترس خود را پنهان می کنند.  در صورت اول  مشکل اینجاست که بعضی مدیران هم  ممکن است از سیستم جدید ، خود ترس داشته باشند در چنین مواقعی چنین مدیری نمی خواهد اطلاعات را با دیگران تقسیم کند . دلیل آنها این است که آنها اطلاعات را جمع  کرده اند و باید توانایی استفاده از آن را  داشته باشند . باید برنامه ای برای کاهش یا زدودن این ترس از طرف مدیران اندیشه شود .

 مدیریت شرکت می تواند با اجرای تدابیر زیر از ترس کارکنان بکاهد :

• استفاده از رایانه به عنوان یک وسیله ارتقای شغلی بادادن کار های تکراری خسته کننده به رایانه و دادن کار هایی که تواناییهای آنها را به چالش بر می انگیزد
• استفاده از ارتباطات رسمی برای حفظ آگاهی کارکنان از توجهات شرکت
• ساخت یک رابطه مطمئن بین کارکنان ، متخصصان اطلاعاتی و مدیریت
• اهداف شرکت را در راستای نیاز های کارکنان مشخص کنند .

 در نهایت قابل توجه است که امروزه وطایف MIS از مدیران فراتر رفته و کلاً MIS با کاربرد رایانه در خدمات تارت و شرکتها در آمده است امروزه در دفتر هر شرکتی بخش MIS یا معاون     MIS    را می توان مشاهده کرد .

منبع

مرادی،مجتبی(1392)، تاثیر اتوماسیون اداری بر بهبود تصمیم گیری مدیران،پایان نامه کارشناسی ارشد،مدیریت بازرگانی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید