مؤلفه های توليد ناب

بسياری از محققين در تحقيقات خود سعی کرده اند تا تحت عناوين مختلف متغيرها و عواملی را شناسايی نمايند که وجود آن ها در کارخانه موجبات ناب شدن آن را فراهم آورد. آن ها در تحقيقات خود تحت عناويني چون مؤلفه، ابزار، فاکتور و … به معرفي ابزارها، روش ها، اصول و عواملی پرداخته اند که در ناب شدن يک کارخانه اثر گذار هستند. در ادامه به بررسی اين ديدگاه ها از منظر محققين مختلف پرداخته می شود.دهه پايانی قرن اخير شاهد تحقيقات گسترده ای در زمينه توليد ناب بوده است، به گونه ای که محققين گوناگون در تحقيقات مختلف از زوايای گوناگونی اين نظام توليدی و مؤلفه های آن را بررسی نموده اند. در رسالهی دکتري دانشگاه جرجيا در سال 1995مهمترين عامل در عدم دستيابي به توليد در سطح جهاني، نداشتن معيار ارزيابي عملکرد است. ارزيابي عملکرد و پيوستگي آن به سيستمهايي از جمله:

توليد؛
فروش؛
انبار و تدارکات؛
تعميرات و نگهداري؛
لجستيک و پشتيباني؛

به عنوان ابزاري مهم براي کاهش قيمت محصولات، افزايش کيفيت کالاهاي توليدي و کاهش زمان انتظار براي تحويل کالا به مشتري شناخته شده است . در مقالهي ارزيابي تغييرات در جهت توليد ناب اصول زير به عنوان اصول نابی در مدل طراحی شده ارائه شده اند:

حذف ضايعات؛
بهبود مداوم؛
خرابي صفر؛
تحويل به موقع؛
کشش مواد اوليه؛
تيمهاي چندکاره؛
تمرکز زدايي؛
يکپارچگي فعاليتها؛

سيستمهاي اطلاعاتي عمودي

بررسي چالش هاي به کارگيري توليد ناب در مديريت توليد و عمليات 27 شرکت ناب نشان می دهد برخي از حوزه های اين نظام توليد عبارت از فرآيندها و تجهيزات، برنامه ريزي و کنترل ساخت، منابع انساني، طراحي محصول، روابط با عرضه کنندگان و روابط با مشتريان مي باشد. اصلي ترين حوزه ناب شدن شرکتها، مديريت ارتباطات بيروني؛ تأمين کنندگان و مشتريان بوده که اين حوزه حتي از عملياتهاي دروني شرکت نيز مهم تر مي باشد . آخرين طبقه بندی کلی که در اين بخش ارائه می شود مير و فارستر ابزارهای توليد ناب را از ديدگاه کارلسون و آهل اشتروم به شرح زير معرفی نموده اند:

حذف ضايعات
بهبود مستمر
عيب و نقص صفر
تحويل به موقع
کشيدن مواد ؛توليد کششی
تيم های چند وظيفه ای
عدم تمرکزگرايی
ادغام وظايف
– اطلاعات عمودی

البته نتايج تحقيقات ساير محققين نيز منجر به معرفی ابزارها و مؤلفه های محدودی برای توليد ناب شده است. نتايج تحقيق پيتر موری که در سال 2003 انجام شده بيانگر تأثير بسزای آموزش و مشارکت تيمی در بهبود مستمر و اجرای صحيح مديريت کيفيت فراگير در توليد ناب است . در همان سال مک گريوي^، نيز تغيير ماهيت کار و تغيير گرايشها و رفتارهای فردی، گروهی و سازمانی عاملی مهم برای دستيابی به توليد ناب موثر می داند .

برخی از محققين نيز تاثير به کارگيری برخی ابزارها و مؤلفه ها نابی را بر خروجی های يک شرکت ناب بررسی نموده اند. کوآ و همکارانش اعتقاد دارند هر چهار دسته TQM، HRM، JIT و TPM بر روی اختلاف به وجود آمده در زمينه کيفيت و تحويل به موقع محصولات مؤثر می باشند اگرچه تأثير TQM و HRM محسوس تر و بيشتر از دو دسته ديگر می باشد ؛کوا ؛ ساکاکيبارا و همکارانش نيز اعتقاد دارند می توان با استفاده از دسته های TQM و HRM در رفع موانع موجود در راه بهبود عملکرد مانند سطح موجودی، تحويل به موقع و کاهش زمان تکوين محصول تاثير گذار بود در حالي که در اين زمينه تأثيرات دسته های JIT و TPM بسيار ناچيز می باشد . از طرف ديگر فلين و ساکاکيبارا در جای ديگر به اين نکته اشاره کرده اند که اختلافات به وجود آمده در زمينه عملکرد کيفيت مربوط به بکارگيری دسته HRM و ابزارهای ارتباط با مشتری می شود در حاليکه تأثيرات TQM و JIT در اين زمينه نامحسوس است .

طبق نظرات جکسون و داير HRM ، TQM و TPM باعث بهبود کيفيت و زمان تکوين محصول می شوند در حاليکه JIT علاوه بر بهبود زمان تکوين محصول، باعث کاهش سطح موجودی ها می شود. تاکنون تحليل های بسيار کمی در زمينه بررسی تأثيرات بکارگيری ابزارهای توليد ناب بر روی بهبود عملکرد عملياتی يا وضعيت سيستم توليد انجام شده است. در بين اين تحقيقات محدود، ساکاکيبارا و همکارانش بيان کرده اند که از بين ابزارهای JIT ، به استثناء حذف زمان راه اندازی همگی در بررسی اختلافات عملکرد عملياتی مهم می باشند . وايت و پری باتوک استفاده از ابزارهای کنترل کيفيت را در بهبود کيفيت، بهره وری و سطح ذخاير در سيستمهای توليدی تکرار شونده مؤثر دانسته اند. از طرف ديگر آنها کارگران چند وظيفه ای را با بهبود زمان تکوين محصول، بهبود کيفيت و بهره وری تأثيرگذار و همچنين استفاده از کانبان را در بهبود زمان تکوين محصول و کيفيت مفيد دانسته اند .

منبع

بیگی ده آبادی،منیره(1389)، ارتباط بين نابی، چابکی سازمانی و رقابت پذيری سازمانی،پایان نامه کارشناسی ارشد، مديريت صنعتی،موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید