عوامل موثر بر انعطاف پذیری

در برخی افراد انگار ظرفیت هاي فردي، روانی و شخصیتی اي وجود دارد که در تجربه کردن موقعیت هاي مشکل آفرین و تنش زا کمک کننده است، به گونه اي که هر قدر هم بر شدت منابع استرس افزوده شود، باز این افراد توان بیرون کشیدن خودشان از بحران یا به قولی، تاب آوردن سختی ها و ناملایمات را دارند. شاید بارز ترین نمونه ي چنین افرادي مردم ژاپن بعد از سونامی گذشته باشند که پس از ویران شدن شهرها و از دست دادن نزدیک ترین افراد زندگی شان توانستند زنده بمانند، ثبات عاطفی خود را حفظ کنند، در برابر استرس و فشار سرسختانه بایستند و با نهایت توان با شرایط بسیار ناگوار خود مقابله کنند و مهم تر از همه پس از برطرف شدن همه ي عوامل فشارزا، به سرعت و اغلب با ایجاد هیجانات مثبت به حالت عادي طبیعی بازگردند. در زندگی روزمره ي ما انسان ها، ماهیت برخی شرایط و تجارب به گونه اي است که افراد خواه نا خواه دچار مشکل می شوند؛ به طوري که تاب آوري شامل مجموعه .

ممکن است سلامت روانی آنها تهدید شود اي از ظرفیت هاي فردي و روانی است که فرد به کمک آنها می تواند در شرایط دشوار مقاومت کند و دچار آسیب دیدگی نشود و حتی در تجربه ي این شرایط مشکل آفرین یا بحرانی خود را به لحاظ شخصیتی ارتقاء بخشد. به عبارت بهتر، تاب آوري را می توان مفهومی روان شناختی دانست که می خواهد توضیح دهد افراد چگونه با موقعیت هاي غیر منتظره کنار می با این اوصاف تاب آوري نه تنها افزایش قدرت تحمل و سازگاري .آیند فرد در برخورد با مشکل، بلکه مهم تر از آن حفظ سلامت روانی و حتی تاب آوري افراد را توانمند می سازد تا با دشواري ها و .ارتقاي آن است ناملایمات زندگی و شغلی رو به رو شوند، بدون اینکه آسیب ببینند و حتی از این موقعیت ها براي شکوفایی و رشد شخصیت خود استفاده کنند.

عواملی که به انعطاف پذیري کمک میکند عبارتند از:

روابط نزدیک با خانواده و دوستان- نظر مثبت از خود و اعتماد به توانایی ها و نقاط قوت خود توانایی مدیریت هیجانات قوي و تکانشی -مهارت هاي بهتر حس- مسائل و ارتباط خوب-احساس کنترل- طالب کمک و استفاده از منابع-خود را به عنوان یک انسان منعطف دیدن ,نه به عنوان یک قربانی مقابله با استرس از راه سالم و اجتناب از راهبردهاي مقابله اي مضر مانند: اعتیاد به مصرف مواد, کمک به دیگران, یافتن معنایی مثبت در زندگی خود با وجود وقایع دشوار و مشکلات .

بنابراین شاید بهتر باشد که در تببین تاب آوري به این نکات توجه کنیم:

تاب آوري روندي پویا است.
تاب آوري وابسته به اوضاع است. یعنی یک رفتار سازگارانه در یک موقعیت، ممکن است در موقعیت هاي دیگر ناسازگار باشد.
تاب آوري محصول تعامل ویژگی هاي شخصیتی با عوامل محیطی است.
تاب آوري در شرایط پر مخاطره ، دشوار تر می شود .
تاب آوري قابل یادگیري است .

تاب آوري آموختنی است

نکته اي که باید به آن توجه کرد این است که درست است تاب آوري به قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهاي جانکاه، غلبه یافتن و حتی تقویت شدن با آن تجارب اطلاق می شود، اما این خصیصه در کنار توانایی هاي درونی شخص و مهارت هاي اجتماعی او و همچنین در تعامل با محیط تقویت می شود، توسعه می یابد و به عنوان یک ویژگی مثبت متبلور می شود. نتیجه اینکه تاب آوري در هر سن و در هر سطحی رخ می دهد و سازه اي شناختی و قابل آموزش است یعنی تاب آوري پدیدهاي ذاتی نیست. بلکه از طریق تمرین، آموزش، یادگیري وتجربه حاصل می شود. پس اگر فکر می کنید تاب آوري کمی دارید، می توانید آن را تقویت کنید و مهارت هاي خود را براي تاب آور شدن پرورش دهید .

پیش بینی کننده های تاب آوری

عوامل پیش بینی کننده تاب آوری عبارتند از:

ویژگی های فردی:مذهب، خوش بینی، عزت نفس وخود کار آمدی
مهارت های اجتماعی، برقراری رابطه مناسب با ا طرافیان، حل مساله
عوامل خانوادگی: محیط گرم، پاسخگو و تحریک کننده در خانواده، فراهم کردن الگوهای مناسب در محیط خانواده، هماهنگی میان والدین، وقت گذاشتن برای فرزندان، استفاده مناسب از اوقات فراغت، راهنمایی مناسب، وجوه ساختار، قاعده و قانون در خانواده به خصوص در دوران نوجوانی

ویژگی افراد تاب آور

آگاهانه و هشیار عمل می کنند. دارای منبع کنترل درونی هستند. می پذیرند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است. ارتباطات محکم اجتماعی دارند. از مهارتهای حل مساله برخوردارند. خود را فردی قربانی ارزیابی نمی کنند. قادرند متناسب با موقعیت، درخواست کمک کنند .

ویژگی های اصلی افراد تاب آور: احساس ارزشمندی، مهارت در حل مساله، کفایت اجتماعی، خوش بینی، همدلی

توصیه های جهت تاب آوری