عوامل مؤثر در قابلیت هیجانی

مهمترین عوامل مؤثر  در قابلیت هیجانی شامل خود فردیا هویت من ،تمایلات اخلاقی و تاریخچه رشدی فرد می باشد این عوامل مؤثر خود جریانهایی پیچیده ای هستند که در بافت زمان و فرهنگ قرار دارند ریشه زمانی قابلیت هیجانی به احتمال قوی در تاریخچه رشد هر فرد یافت می شود اما این تاریخچه نیز عمیقأ در بافت فرهنگی نظام باورهای فردی، اجتماعی، ارتباطات و تعاملاتی که افراد درآن درگیر می باشند قراردارد.

بعقیده کارولین سارنی تأثیر زمان و بافت فرهنگی به روی قابلیت هیجانی وقتی بهتر مشخص می گردد که عدم کفایت و قابلیت هیجانی خود را از زمانی به زمان دیگر یا از موقعیتی به موقعیت دیگر که برایش آماده نشده ایم در نظر بگیریم، در نتیجه در آن موقعیت یک نوع احساس کمبود یا استرس یا احساس شکست یا حتی سردرگمی خواهیم نمود، برای مثال احساس سفر به مملکتی با فرهنگ متفاوت احساس عجیب و غریب بودن یا خودآگاهی در معرض دید بودن نتایج هیجانی است که ممکن است تجربه نماییم.   زمانی که فرصت برای یادگیری راههای مناسب و بامعنی  بیان احساسات را در آن نظام فرهنگی متفاوت تا بیابیم .

نقش خود

خود با واسطه گری سازگارانه محیط را برای فرد معنا داروهماهنگ می نماید .یک نتیجه مهم نقش خود عبارت است از اینکه ارزش ها را مطابق بافتی که در آن قرار داریم معین می کند هنگامی که به بافت خاصی که باآن رو به رو هستیم به علت معنی نسبی آن برای ما پاسخ متفاوتی می دهیم به روش هدفمند عمل می نماییم وهدفمند بودن عبارت است از : انجام عمل با انگیزه ها هگامی که در بافت محیطی خاصی درگیرمی باشم به این معنا هیجانها کنشی می باشند :یعنی آنها به عنوان محرک عمل می نمایند تا در موقعیت های خاصی که درگیر هستیم ارتباط خود را شروع نموده تغییر دهیم نگهداریم ویا به آن پایان دهیم.کار آمدی خود هنگامی به وضوح به کار گرفته می شود که هدفهای سازگارانه به دست آمده باشند.

عوامل موثر برهوش هیجانی

 اولین عاملی که در رشد یا تخریب هوش هیجانی نقش دارد خانواده است. در خانواده است که ما یاد می گیریم هیجانات خود را بیان کنیم یاد می گیریم احساسات خود را بروز دهیم و این که چه احساسی نسبت به خودمان داشته باشیم و دیگران چه واکنشی نسبت به ما و احساسات ما نشان می دهند. در خانواده است که راجع به احساسات دیگران بینش و آگاهی کسب می کنیم. و این که چگونه در مقابل احساسات دیگران واکنش نشان دهیم. چگونه بر عواطف خود کنترل داشته باشیم، چگونه همدلی کنیم و…

 یادگیری و مهارتهای عاطفی و هیجانی برای هر کودکی، مستلزم آن است که والدین او دارای هوشبهر هیجانی مناسبی باشند. به عبارت دیگر والدین بایستی خود سرشار از مهارتهای عاطفی بوده و از آنها آگاه باشند و به موقع و در زمان و مکان معین آنها را آموزش دهند. مسلماً والدینی که نمی توانند احساسات خود را کنترل کنند و شیوه های کنترل احساسات را نمی دانند، همدلی را به خوبی نشان نمی دهند، خودآگاهی هیجانی کمی دارند و نسبت به هیجانات دیگران بی تفاوت هستند و دائما محیطی سرشار از ناراحتی های عاطفی ایجاد می کنند نمی توانند الگوهای خوبی برای هوش عاطفی و آموزش ان به فرزندانشان باشند.

کودکانی که والدین دارای هوش هیجانی بالا دارند و این آموزشها را از آنها دریافت می کنند دارای ویژگیهایی زیر هستند:

1. کشمکش بین آنها کمتر است.
2. با احساسات و عواطف خود بهتر کنار می آیند و کمتر دچار غم اندوه می شوند.
3. از نظر بیولوژیکی آرامش بیشتری دارند و میزان ترشح هورمونهای مربوط به فشارهای روحی واسترسها در آنها کمتر است و دیگر علائم   بیولوژیکی ناشی از برانگیختگی عاطفی در آنها کمتر به چشم می خورد.
4. این بچه ها در نزد همسالان خود محبوبترند و معلم ها آنها را اجتماعی تر ازدیگران می بینند.
5. والدین و معلمین این بچه ها معتقدند که مشکلات رفتاری آنها از جمله پررویی و گستاخی یا پرخاشگریهایشان کمتر از دیگران است.
6. این بچه ها بهتر از دیگران می توانند توجه خود را روی موضوعی متمرکز کنند و بنابراین در زمینه یادگیری بهتر عمل می کنند.

اکثر نظریه پردازان هوش هیجانی معتقدند که افراد، فاقد هوش هیجانی بالا هستند زیرا در دوران اولیه کودکی هوش هیجانی افراد صدمه می بیند و مسیر رشد و شکوفائی آن مسدود می شود. آنها معتقدند که آسیب دیدگی هوش هیجانی در دوارن کودکی راحت تر از رشد آن است، یعنی تبعیت از این اصل که خراب کردن راحت تر از آفریدن و خلق کردن است.

از دیگر عوامل موثر در رشد یا تخریب هوش هیجانی، جامعه و عوامل موثر آن ؛ همچون صدا و سیما و رسانه ها هستند. عواملی که بر رشد هوش هیجانی تأثیر مخرب می گذارد عبارتند از: پایین بودن سطح آگاهی عاطفی والدین، عدم توجه والدین به احساسات و هیجانات کودکشان، نگرشهای تعصب آمیز وانعطاف ناپذیر خانواده و جامعه نسبت به بروز و نحوه ی بیان هیجانات در کودکان و بزرگسالان، وجود خانواده های تک والدی، طلاق، بی سرپرستی و محرومیتهای عاطفی، بزهکاری و جنایت، آزارهای جسمی و بدرفتاری با کودکان، بی توجهی به عواطف کودکان در مدارس، توجه زیاد به منطق و عدم توجه به مسائل هیجانی و عاطفی و …

ویژگیهای افراد دارای هوش هیجانی بالا:

1. آنها سعی می کنند بیشتر به احساسات خود به بر چسب بزنند تا به موقعیتها و خودشان.
2. افکار و احساسات خویش را از یکدیگر تمییز می دهند.
3. مسئولیت احساساتشان را برعهده می گیرند.
4. از احساساتشان برای کمک کردن به تصمیم گیریشان استفاده می کنند.
5. به احساسات دیگران احترام گذارند.
6. احساس انرژی زا و نیرو بخشی دارند عصبانیت
7. آنها برای احساسات دیگران اعتبار قائلند و همدردی و پذیرش نسبت به دیگران و احساساتشان دارند.
8. از نصیحت کردن، دستور دادن، کنترل کردن، قضاوت کردن یا سخنرانی در مورد دیگران پرهیز می کنند.

منبع

قربانی،نرگس(1390)، رابطه هوش هیجانی با مقیاس ارزیابی انطباق پذیری و همبستگی خانواده،پایان نامه کارشناسی ارشد،راهنمایی ومشاوره،دانشگاه آزاداسلامی خمینی شهر

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید