« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »عوامل مؤثر بر بهزیستی روان شناختی
عوامل متعددی بر روی بهزیستی روانشناختی تأثیرگذار هستند، هر چند که این عوامل از لحاظ تأثیر متفاوتند.این عوامل شامل رضایت درونی،درآمد، سن،نژاد، استخدام، تحصیل، ازدواج وخانواده، تماس اجتماعی، رویدادهای زندگی،شخصیت وتندرستی است.
مذهب نیز با بهزیستی روانشناختی ارتباط مستقیمي‌دارد.
تحقیق میسی (نشان داد که نوجوانان اقلیت‌هاي نژادی،بهزیستی روانشناختی پایین تری دارند. همچنین این پژوهش نشان داد که بین مفهوم هدف در زندگی ومیزان بهزیستی روانشناختی رابطه دارد. در این پژوهش که بر روی 438 نوجوان 12 تا19 ساله اجرا شد،بهزیستی روانشناختی رابطه مثبت ومعناداری با خودکارآمدی داشته است. این تحقیق نشان دادهاست که ناکامي‌در رسیدن به اهداف، عقاید کسب شده در زندگی وموانع موجود در مسیر پیگیری اهداف از فاکتورهای مؤثر در بهزیستی روانشناختی دوره نوجوانی است. بهزیستی روانشناختی همبستگی بیشتری را بارضایت درونی شامل رضایت ازمعیارهای زندگی و زندگی خانوادگی، رضایت از شغل ورضایت از تندرستی واجتماع است. در زمینه ی ارتباط مثبت بین بهزیستی روانشناختی ودرآمد شواهد بسیار زیادی وجود دارداین ارتباط حتی وقتی که دیگر متغییرها ازقبیل آموزش،کنترل شده اند نیز همواره پا برجاست.
در حقیقت مردمي‌که ثروتمندتر از دیگران هستند از بهزیستی روانشناختی بالاتری برخوردارند ولی وقتی سطح درآمد افزایش مي‌یابد، بهزیستی روانشناختی به همراه آن لزوماً بالا نمي‌رود. البته در این میان عامل موقعیت وقدرت که همگام با درآمد تغییر مي‌کنند، مي‌توانند علت تأثیر بر روی بهزیستی روانشناختی باشند و نکته آخر اینکه تأثیر درآمد بر بهزیستی روانشناختی به مقایسه ی اجتماعی بستگی دارد.از عوامل مؤثر بر بهزیستی روانشناختی سن، جنس ونژاد نیز مطرح وچنین نتیجه گیری شده است که اشخاص جوان سطح‌هاي بالاتری از لذت را تجربه مي‌کنند اما اشخاص پیر تر میل دارند که درباره زندگیشان به شیوه‌هاي مثبت تری قضاوت کنند وزنان جوان بهزیستی روانشناختی بیشتری نسبت به مردان جوان دارند وزنان پیر کمتر از مردان پیر از بهزیستی روانشناختی برخوردارند ودر زمینه ی نژاد سیاه پوستان نسبت به سفید پوستان با کنترل همه ی عوامل، از بهزیستی روانشناختی کمتری بر خور دارند.
در ارتباط با استخدام وشغل، افراد بیکار، بهزیستی پایین تری نسبت به تمامي‌گروهها حتی وقتی که تفاوت درآمد کنترل شده بود، داشتند. لذا بیکاری بر روی روی بهزیستی روانشناختی تأثیر ویرانگری دارد. در ارتباط با تحصیلات وقتی عوامل دیگر کنترل مي‌شوند تحصیلات تأثیر قابل ملاحظه ای بر بهزیستی روانشناختی ندارند. البته چنین نتیجه ای در مورد زنان صدق نمي‌کند.
تحقیقات کیگانگاس وکینونن نشان دادکه عزت نفس وخوش بینی به عنوان متغیر تعدیل کننده بر روی هیجانات واسترس‌هاي روانی در مردان شاغل مؤثر است وعزت نفس به عنوان یک متغیر تعدیل کننده بین وضعیت سازمانی وامنیت شغلی عمل مي‌کند. این مطالعه پیشنهاد مي‌کند که عزت نفس وخوش بینی منابع مهمي‌هستند که بر روی بهزیستی روان شناختی اثر گذارند.
مذهب ومشارکت نیز به طور مثبت بر بهزیستی روانشناختی تأثیر گذار است. از میان تمام عوامل ازدواج ورضایت خانوادگی قوی ترین عامل پیش بینی بهزیستی روانشناختی است. همچنین تماس اجتماعی به عنوان راهی برای بهبوداست وافزایش یا کاهش بهزیستی روانشناختی در تماس اجتماعی با تغییرات همزمان بهزیستی روانشناختی همراه است.
رویدادهای زندگی نیز یک رابطه قوی با بهزیستی روانشناختی رانشان مي‌دهد اما نسبت به عوامل دیگر رابطه نسبتاً کمتری دارند، رویدادهای خوب با عواطف مثبت ورویدادهای بد با عاطفه منفی در ارتباط مي‌باشند.فعالیت نیز پیش بینی‌هاي خوبی برای بهزیستی روانشناختی هستند در واقع ارتباط بین فعالیت وبهزیستی روانشناختی بستگی به شخصیت فرد دارد. اشخاص برونگرای فعال، بهزیستی روانشناختی بالاتری دارند. در میان تمام مؤلفه‌هاي شخصیتی عزت نفس یکی از قوی ترین پیش بینی‌هاي بهزیستی روانشناختی است.هوش نیز از دیگر از مؤلفه‌هايی است که با بهزیستی روانشناختی ارتباط داردهمچنین تحقیقات نشان مي‌دهند که رابطه ی نسبتاً بالایی بین تندرستی خود ارزیابی شده وبهزیستی روانشناختی وجود دارد واین رابطه به خصمص در زنان قوی تر وپایدار تر است.
شواهد زیادی وجود دارد که شرایط محیط زندگی وعوامل جمعیت شناختی برای تغییرات در شاخص بهزیستی مهم به حساب مي‌آید، اکنون یکی از مسائل مورد علاقه روانشناسان مثبت گرا توجه به فاکتورهای شخصیتی ونقش مؤثر آن در بهزیستی روانشناختی است. پژوهش‌هاي گسترده ومتقاعد کننده نشان داده اند که شخصیت در شاخص بهزیستی روانشناختی نقش اساسی دارد.
درپژوهشها پژوهشگران به این ئنتیجه رسیدند که هیچ یک از عوامل عمده جمعیت شناختی ازقبیل سن، جنس، پایگاه اقتصادی اجتماعی وتاحدی میزان در آمد اصلاً رابطه قوی با میزان بهزیستی روان شناختی ندارند. اندر یوزو ویتی با تخمین احتساب تمام متغییرهای جمعیت شناختی رقمي‌کمتر از ده درصددر بهزیستی روان شناختی ارائه دادند.
شخصیت و بهزیستی روانشناختی
مي‌توان گفت تغییر در شاخص بهزیستی روانشناختی به وسیله ویژگی‌هاي شخصیت نوروز گرایی و برون گرایی تبیین مي‌شود وبه طور اساسی شخصیت مي‌تواند شاخص بهزیستی روانشناختی در بیست سال آینده را پیش بینی کند. تحقیقات نشان داده اند که بهزیستی با تحصیلات بالاتر و همچنین با باز بودننسبت به تجربیات جدید ارتباط قوی دارد. بسیاری از تحقیقات بر روی رابطه نوروز گرایی وبرون گرایی وشاخص بهزیستی روانشناختی متمرکز شده است که نشان مي‌دهد بین نوروز گرایی وشاخص بهزیستی روانشناختی یک رابطه قوی وجود دارد.
تحقیق گومز وکرینگزر وبانگرتر وگروب نیز نشان داد که بین ابعاد پنج گانه شخصیت با وقایع مثبت ومنفی زندگی، کیفیت زندگی وشادکامي‌به عنوان متغییر‌هاي بهزیستی روانشناختی رابطه وجود دارد. استیل، اشمیت وشولتز نیز در یک مطالعه فرا تحلیل نشان دادکه بین عوامل مختلف شخصیتی نشان داد که بین عوامل مختلف شخصیتی وشاخص‌هاي بهزیستی روانشناختی ارتباط وجود دارد.در واقع بیشتر از 39 درصد از واریانس در شاخص بهزیستی روانشناختی با عوامل شخصیتی تبیین مي‌شود.که بسیار بالا تر از میزانی است که به دینو وکوپر گزارش شده بود. دینر ولوکاس نشان دادند که مسائلی مانند برون گرایی بالا وروان رنجور خویی پایین رابطه قوی با بهزیستی روانشناختی دارد.
نتایج پژوهش‌هاي طولی نشان داد که بهزیستی روانشناختی مبانی ژنتیکی و وراثتی دارد.بر اساس نتایج به دست آمده مواردی مانند برون گرایی،روانجور خویی رابطه قوی با بهزیستی روانشناختی دارد اما عوامل بیرونی که اکتسابی است مانند سطح درآمد، تعداد دوستان ویا سلامتی رابطه ضعیفی با بهزیستی روانشناختی دارد.
در پرسشنامه پنج عاملی بزرگ شخصیتی، شش وجه برون گرایی که شامل خون گرمی ،معاشرتی بودن، جسارت ،فعالیت ، هیجان خواهی وهیجانات مثبت است،با بهزیستی روانشناختی رابطه دارد. همچنین ریف نشان دادکه ابعاد پذیرش خود وداشتن هدف در زندگی وتسلط بر محیط از پرسشنامۀ بهزیستی روانشناختی وی با ثبات هیجانی،برون گرایی وبا وجدان بودن رابطه دارد.
از مجموع تحقیقات انجام شده در زمینه شخصیت وبهزیستی روانشناختی مي‌توان گفت که بین بعضی از فاکتورهای شخصیتی مانند برون گرایی وباز بودن وثبات هیجانی با بهزیستی روانشناختی رابطه وجود دارد اما در کار اثرات قوی شخصیت بر روی بهزیستی روانشناختی،تحقیقات اخیر تأثیرات مهم وقایع زندگی بر روی بهزیستی روانشناختی را نیز نشان مي‌دهد.
مسائل فرهنگی وبهزیستی روانشناختی
خلق وخوی افراد اساس بهزیستی روانشناختی است اما این مقوله از تأثیرات فرهنگی مجزا نیست.تحقیقات نشان مي‌دهد که شاخص بهزیستی بسته به فرهنگ ملت متفاوت مي‌شود.
یکی از دلایلی که نشان مي‌دهد بهزیستی روانشناختی یک ساختار اختصاصی وابسته به فرهنگ است.مطالعات تجربی در این زمینه نشان مي‌دهد که بهزیستی روانشناختی متغییرهایی فرهنگی والگویی جهانی دارد. اکنون از مفاهیم بهزیستی در شادی‌هاي همگانی استفاده مي‌شود. به نظر مي‌آید که شاخص‌هاي بهزیستی روانشناختی در فرهنگ‌هاي مختلف متفاوت باشد اما رابطه قوی با رضایت از زندگی، حقوق بشر، فردگرایی، برابری اجتماعی وسطح درآمد دارد.همچنین مسائلی مانند برون گرایی،ازدواج ارتباط وجود دارد اما تفاوت‌هاي آشکاری بسته به ملیت ها و فرهنگ‌هاي مختلف مشاهده مي‌شود. در جوامع فرد گرا بین فرد گرایی افراد با خودکشی وطلاق رابطه قوی دیده شد. در ژاپن وآمریکا ی لاتین افراد به هیجانات مثبت تغییرات درون فردی بیشتری از کشورها ی اروپایی وآمریکا نشان مي‌دهند.
اورسولا وهمکاران در تحقیقی که به منظور مقایسه شاخص‌هاي سلامت جسمانی وبهزیستی اجتماعی بین دوکشور امریکا وآلمان انجام شد،نشان دادند که مؤلفه‌هاي شاخص‌هاي سلامت جسمانی وبهزیستی روانشناختی را پیش بینی مي‌کرد که عبارتند از زیر ساختهای اجتماعی به مسائل شخصیتی وشاخص خود نظم بخشی، که در هرشاخص خود نظم بخشی در سلامت جسمانی وبهزیستی روانشناختی نقش مهم تری داشت.
هویت وبهزیستی روانشناختی
وایت،وامپلر و وین در مورد بهزیستی روانشناختی وهویت یابی نوجوانان پژوهشی انجام داد که نشان داد سبک هویت یابی نوجوانان با عزت نفس، نا امیدی، نگرش‌هاي خلافکارانه، خوش بینی واثر بخش بودن، رابطه وجود دارد. به این صورت که نوجوانان با مشکلات هویتی بالاتر،تمایل بیشتری به رفتارهای نوشیدن مشکل زا، نمرات بالاتر در وابستگی شخصیتی،تمایل بیشتری به بدبینی وهمچنین مشکلات مذهبی بالاتری داشتند.
تحقیق فیلیپس و پیتمن نیز نتایج مشابهی را نشان داد، بدین صورت که نوجوانان با مشکلات هویتی بالاتر، نمرات کمتری در مقیاس عزت نفس، نمرات بالاتری در نا امیدی ونگرش‌هاي خلافکارانه و نمرات کمتر در مقیاس خوش بینی کسب کردند.
دینر وسلیگمن رئوس کلی یک شاخص ملی برای بهزیستی روانشناختی راآغاز کرده ویک برنامه تحقیقاتی بزرگ برای توسعه وتأیید این شاخصه‌هاي هویتی وفرهنگی خود پیشنهاد داده اند.
سلامت جسمي و بهزیستی روانشناختی
روان –عصب ایمنی شناسی یکی از حیطه‌هاي نسبتاً جدیدی است که در دوهه اخیر گسترش یافته ویافته‌هاي آن مرزهای کلاسیک روان وتن راپشت سر گذاشته است. روان –عصب ایمنی شناسی مطالعه تعامل بین نظام‌هاي رفتاری، عصبی، غدد درون ریز وایمنی است که شاخهای از« روانشناسی سلامت» است وبه چگونگی تأثیر حالت ذهنی ورفتار بر دستگاه ایمنی وبیماریها مي‌پردازد واین موضوع را بررسی مي‌کند که چگونه تغییر عوامل روانشناختی با تغییر دستگاه ایمنی، خطر ابتلا به بیماریها ی عفونی، آلرژی، سرطان وحتی مرگ را افزایش مي‌دهد. در سایه گسترش این حیطه، نظام‌هايی که قبلاً مستقل تصور مي‌شدند، امروز مرتبط به هم فرض مي‌شوند وتعامل بین آنها ضرورتی انکار ناپذیر در جهت ایجاد« تعادل حیاتی » تلقی مي‌گردد.
در همین زمینه دانا وگریفین نشان دادند که بین سلامتی وبهزیستی روانشناختی رابطه مثبتی بر قرار است.ریف وسینگربهزیستی روانشناختی را باعث ارتقاءسلامت جسمانی وهیجانی افراد مي‌دانند. آنها شواهدی ارائه نموده اند که نشان مي‌دهد، زندگی کردن با توجه به جنبه‌هاي معنوی که حاکی از بهزیستی روانشناختی است، بر سیستم‌هاي فیزیولوژیکی خاص، تأثیر مي‌گذارد که مربوط به کار کرد دستگاه ایمنی وارتقاء سلامتی است. بعضی از مطالعات نشان دادکه مؤلفه‌هاي بهزیستی روانشناختی همبسته‌هاي زیست شناختی زیادی دارند که به طور خلاصه مي‌توان
- کارکرد مؤثر سامانه‌هاي انتقال دهنده عصبی شامل سروتونین ونورآدرنالین
- کارکرد مؤثر دستگاه ایمنی
- پیوند فزاینده گابا وتوان فراموشی یا بازداری یادمان‌هاي رویدادهای فشار انگیز
- فعال سازی گذرهای دوپامینی مزو کورتیکی ومزولیمبیکی است.
از برآورد مباحثی که تاکنون مطرح شد، مي‌توان این نکته را یادآور شد که بهزیستی روانشناختی به عنوان یکی از اصلی ترین مباحث روانشناسی مثبت است که در کشور‌هاي مختلف جهان، در جهت افزایش شاخص‌هاي آن تلاش فراوانی شده است.اکنون روانشناسان این توانایی را دارند که از تلاش در بر طرف ساختن حالاتی که زندگی را مشقت بار مي‌نماید به سمت ایجاد وتوسعه حالت‌هايی که بر ارزشمندی زندگی مي‌افزاید، حرکت کنند.
منبع
خواجه ،نوشین (1391)،رابطه منبع کنترل ،میزان اضطراب ،بهزیستی روان شناختی با شکایات روان تنی در دبیران بازنشسته زن و مرد آموزش و پرورش نجف آباد ،پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی ،دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید