عملکرد سازمانی

عملکرد سازمانی پدیده ای پیچیده است که شاید ساده ترین تعبیر برای آن را بتوان، مجموعه فعالیتهای معطوف به دستیابی بر اهداف سازمانی دانست. متناسب با عملکرد که از دریچه های مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد، اهداف نیز از دریچه های مختلفی بروز می‏کنند، به طور نمونه، در مدل کارت امتیازی متوازن، عملکرد سازمانی از چهار دریچه، مالی، مشتریان، فرآیندی و رشد یادگیری، مورد مطالعه قرار می گیرد . از این رو، هنگامی که عملکرد سازمانی از دریچه های مختلف و با اهداف متفاوت مورد مطالعه قرار می گیرد، مدل های سنجش عملکرد متفاوتی نیز به تناسب اهداف استفاده خواهند شد. ارککی لاینن معتقد است که عملکرد را می توان بر پایه توانایی اهداف سنجش (یعنی: سازمان، تیم با کارکنان)، در تامین برآمدهایی با خصیصه های از پیش تعیین شده و مطابق با اهداف مشخص، تعریف کرد. از این رو، عملکرد هر سازمان، توانایی آن سازمان در برآورده کردن حداکثری منافع و رضایت حداکثری ذینفعان سازمان است.

تعریف سنجش عملکرد

اما شاید بهترین تعبیر برای عملکرد را مطابق با تعریف یاد شده بتوان عبارت از: توانایی سامانه سنجش در دست یابی به نتایج مرتبط با اهداف سنجش، دانست.میکاهانولا و آنتی لونکویست، سنجش را تخصیص موثر نسبت های عددی به کیفیت های مرتبط بر پایه فرآیندهای تجربی و عملی می دانند. عبارت تخصیص موثر نسبت های عددی، بدین معناست که بر پایه سامانه ای هم سان، خصیصه های مختلف در نظمی کمی قرار گرفته است و متناسب با قوت و یا ضعف آن خصیصه، کمیت های عددی زیاد یا کم به خصیصه ها اختصاص یابد. در این تعریف واژه­مرتبط نیز، دایر بر طبیعت سنجش و به معنا وجود یک دلیل برای سنجش است. واژه­ کیفیت نیز بر خصیصه های کیفی قابل توصیف در قالب های کمی اشاره دارد و در نهایت، عبارت فرآیندهای تجربی و عملی بدین معناست که، بایستی برای تخصیص موثر اعداد به کیفیت های مرتبط، بستری تجربی و عملی فرآهم گردد.

در حوزه­ تعریف سنجش عملکرد نیز تلاش های بسیاری توسط نظریه پردازان پژوهشگران صورت پذیرفته است. برخی سنجش علمکرد را فرآیندی با هدف ارزیابی دستاوردهای مرتبط با نتایج پیشین، یا اهداف و ضوابط ارزش گذاری شده می دانند. اندرونیلی و همکارانش، سنجش عملکرد را فرآیند کمی سازی کارآیی و اثر بخشی فعالیتهای هدفمند می پندارند. میکا هانولا و آنتی لونکوسیت از سنجش عملکرد به عنوان فرآیندی که برای تعیین و اندازه گیری خصیصه های مرتبط با عملکرد اهداف سنجش به کار می روند یاد می‏کنند. در هر سه تعریف یاد شده، سنجش عملکرد را به مثابه فرایندی پنداشته که در قالب آن مجموعه­ای از فعالیت­ها با هدف تعیین  و تشخیص موقعیت و وضیعت برخی نتایج یا فعالیت­های دیگر به کار گرفته می­شود، اما زمانی که سنجش عملکرد به عنوان یک ابزار مدیریتی در نظر گرفته شود، فرآیندهای مرتبط با انجام آن از اهمیت دوچندانی برخوردار خواهند شد.

فرآیندهای پایه ای در سنجش عملکرد از چهار گام اصلی تشکیل می شوند:

گام نخست: تصمیم گیری راجع به چیزی است که بایستی مورد سنجش قرار گیرد و پس از، طراحی و انتخاب شاخص ها و سنجه های مناسب، فرآیند سنجش می تواند با استفاده از سنجه­های عملکردی منفرد و یا از یک سامانه سنجش عملکرد که متشکل از مجموعه­ای از سنجه هاست، شکل گیرد.

گام دوم: پیاده سازی سامانه سنجش در سازمان، که شامل: تعیین نحوه گردآوری و اطلاعات، طریقه­گزارش نتایج سنجش و چگونگی به کار گیری سنجه ها خواهد بود.

گام سوم: به کار گیری و اعمال سنجه ها با هدف سنجش است.

گام چهارم: روزآمدسازی سنجه ها و در صورت لزوم تکرار فرآیند است که متناسب با تغییر اهداف کسب و کاری سازمان صورت می گیرد و بر این اساس، سامانه سنجش نیز بایستی مطابق با شرایط تغییر کند و نیز بازآیی و روزآمدسازی شود. در غیر این صورت سامانه سنجش توانایی عرضه­ی اطلاعات صحیح را نخواهد داشت .

سنجش عملکرد فرآیندی است که در آن، سنجه ها بر پایه­عامل های موفقیت مدیریتی معرفی شده و سپس در راستای پیاده سازی استراتژی‏ها و دستیابی به اهداف، به کار رفته و در نهایت، نتایج سنجش به منظور تهیه بازخورد با هدف پی ریزی افق های کسب و کاری جدید، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.عملکرد سازمانی از دریچه عامل­های موفقیت مورد سنجش قرار می گیرد. که این عامل ها از زمینه های گوناگونی قابل گزینش هستند. عامل های موفقیت، جنبه های کلیدی موفقیت در کسب و کار و راهبردهای اصلی سازمان هستند. به عبارت بهتر، عاملهای موفقیت مفاهیمی اصلی و فراگیرند که تمامی پدیده های مرتبط با کسب و کار بایستی بر پایه­آن مورد ارزیابی قرار گیرند.

سنجش عامل­های مالی (یعنی سود و هزینه) ، از سابقه بلند مدتی در فرهنگ سازمانی برخوردار است. اما سنجش عامل­های موفقیت غیر مالی، تنها در دو دهه اخیر به طور عمده­ای مورد توجه سازمآن‏ها قرار گرفته است. عامل­های موفقیت غیر مالی  شامل، کیفیت ، کارایی، زمان و موارد دیگری مانند، قابلیت تولید یا خدمت رسانی است. بسیاری از این عامل­ها مانند زمان مشهود یا فیزیکی هستند، در صورتی که علاوه بر این عامل­های غیر مالی می­توان برخی دیگر از عامل­ها چون رضایت کارکنان یا تصورات سازمانی را در قالب عامل­هایی نامشهود یا معنوی جای داد. تقریبا اغلب عامل­های مالی، عامل­های مشهود به شمار می­آیند که معرف ارز پولی در نتایج مرتبط با سازمان هستند. اگر چه برخی از این عامل­ها نیز، عامل­هایی نامشهود به حساب می­آیند که مانند ارزش برند که با وجود اینکه پدیده مالی است اما مفهوم غیر فیزیکی و نامشهود دارد. در جدول زیر تفاوت­ها میان عامل­های مالی و غیر مالی مشخص شده است.

در این میان بایستی اشاره کرد که عامل­های موفقیت، متمایز از شاخص­ها و سنجه­های عملکرد هستند. در واقع هر کدام از عامل­های موفقیت را می­توان در قالب شاخص­هها و سنجه­های گوناگون مورد سنجش قرار داد. شاخص­ها و سنجه­ها، معرف ابعاد هر عامل یا بخشی از اطلاعات پیرامون عامل مورد سنجش هستند.

نتیجه گیری

می­توان گفت که عملکرد سازمان پدیده­ای فراتر از تعریف می­باشد که می­توان با فاکتورهایی که توضیح داده شده به سنجش آن پرداخت. این فاکتورها می­توانند در راستای عوامل مالی باشند، اخیرا با رشد و ارتقای مفاهیم غیر مالی در دنیای علم حسابداری و مدیریت همانگونه که سازمان دارای ابزارهای مالی و سنجه­های مالی می­باشد، سنجه­های غیر مالی نیز جز فاکتورهای مهم در سازمان قرار گرفتند، پس همانطور که در این فصل گفته شد، عملکرد سازمانی را می­توان سنجید و برای سنجش آن می­توان از سنجه­های غیر مالی نیز استفاده نمود.

منبع

محسنی پور گلمغانی، مهدی(1393) ، اندازه گیری سرمایه فکری و رابطه آن با عملکرد سازمانی در شرکت‏های نرم افزاری، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت اجرایی، دانشگاه آزاد اسلامي

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید