علل گرایش به تعلل­ ورزی

تقسیم­بندی ارائه شده برای علل تعلل­ورزی کامل نیست، که این به خاطر طبیعت پیچیده و تازگی این پدیده در مطالعات روانشناختی است. با این حال مرور پیشینه­ی پژوهشی در زمینه­ی تعلل­ورزی نشان می­دهد پژوهشگران به ویژگی­های فردی و محیطی توجه داشته و علل مختلفی را برای تعلل­ورزی بیان کرده­اند و گاهاً نتایج متضادی به دست آورده­اند . در ادامه به برخی از عوامل فردی و محیطی مؤثر در بروز تعلل­ورزی اشاره می­شود:

علل فردی گرایش به تعلل­ورزی

پژوهش­ها و نظریه­پردازی­هایی که در زمینه­ی عوامل مرتبط با تعلل­ورزی انجام شده است، به این نکته اشاره کرده­اند که بخشی از تعلل­ورزی مربوط به عوامل فردی و شخصیتی است. از جمله­ی این عوامل می­توان به این موارد اشاره کرد: روان­رنجورخویی، باورهای غیرمنطقی، خودکارآمدی و عزت نفس پایین، خودناتوان­سازی، افسردگی، برون­گرایی، انگیزش پیشرفت، بیزاری از تکلیف، ترس از شکست، فقدان مهارت مدیریت زمان، خودتنظیمی و کمال­گرایی که در ادامه توضیحات مختصری درباره­ی هریک از این عوامل ارائه می­شود.

روان­رنجورخویی: روان­رنجورخویی بسیار مشابه با نگران بودن، صفت اضطراب، یا عواطف منفی است. بطور کلی پژوهشگران بیان کرده­اند افراد به خاطر اینکه ناراضی و یا مضطرب هستند در انجام تکالیف تعلل­ می­کنند، پس آنهایی که بیشتر در معرض استرس هستند بیشتر باید تعلل­ورزی کنند .-  باورهای غیرمنطقی: باور، شناخت یا فکر غیرمنطقی یک اصطلاح کلی است که چندین دیدگاه ناکارآمد یا اضطراب­زا را دربرمی­گیرد. الیس ؛ ویژگی این باورها را سنگ­اندازی در راه رسیدن به شادی و خواسته­ها، خودسری و نداشتن قابلیت اثبات یا ابطال دانست. به خاطر اینکه این باورها اضطراب­زا هستند، رابطه­شان با تعلل­ورزی مشابه با روان­رنجورخویی است. افراد با باورهای غیرمنطقی انجام وظایف خاصی را بطور فزاینده­ای ناخوشایند درک می­کنند.

 خودکارآمدی و عزت ­نفس پایین: خودکارآمدی به قضاوت افراد در مورد توانایی­هایشان برای سازماندهی و اجرای یک سلسله کارهای مورد نیاز برای رسیدن به انواع تعیین شده­ی عملکردها اشاره دارد . بندورا، معتقد است که خودکارآمدی به شدت تحت تأثیر انتخاب­های فرد، تلاش­های وی و مدت زمانی که فرد در مواجهه با چالش­ها مقاومت می­کند، قرار دارد .

خودناتوان­سازی: تعلل­ورزان ممکن است که احساس کنند که اعمالشان موقعیت آنها را تغییر نمی­دهد و بنابراین به جای مدیریت موقعیت، بر واکنش احساسی­شان نسبت به موقعیت متمرکز می­شوند، در نتیجه این افراد برای مقابله با مسائل گرایش دارند از یک سبک احساسی به جای یک سبک مسئله­مدار استفاده کنند .خودناتوان­سازی همچنین با سبک هویتی سردرگم برزونسکی  مرتبط است .

افسردگی: افسردگی، کم انرژی بودن، درماندگی آموخته شده و بدبینی، رابطه­ی نزدیکی با روان­رنجورخویی، باورهای غیر منطقی، خودکارآمدی و عزت­نفس پایین دارد. یکی از نتایج عقاید غیرمنطقی، افسردگی است. افراد افسرده نمی­توانند از فعالیت­های زندگی خود لذت ببرند و در تمرکز بر تکالیف خود مشکل دارند؛ لذا افسردگی می­تواند از علل تعلل­ورزی باشد .

برون­گرایی: برون­گرایی یکی از دلایل جالب تعلل­ورزی است، اما همچنین یکی از پیچیده­ترین آنها نیز است. برون­گرایی عمدتاً به عنوان خوش­مشربی، خوش­بین بودن، پر انرژی بودن، رک بودن و تکانشی بودن معرفی شده است دقت داشته باشید که معنای تکانشی بودن و ساختار آن تا حدودی مبهم است، بطور معمول تکانشی بودن، خودانگیختگی آنی و عمل براساس عواطف و امیال را نشان می­دهد.

انگیزش پیشرفت: یکی از دلایل عمده­ای که افراد از انجام وظایف خود طفره می­روند، این است که فاقد انگیزه­ی لازم برای کنترل اهداف، و حتی زندگی روزمره­ی خود هستند. تعیین هدف و کنترل درونی، برای ایجاد انگیزه و غلبه بر تعلل­ورزی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. آنهایی که انگیزه­ی بالایی دارند، اهداف دشوارتری برای خود انتخاب می­کنند و اغلب از انجام اعمال­شان لذت می­برند .

بیزاری از تکلیف: یکی از دلایل اصلی تعلل­ورزی، بیزاری از تکلیف است که از فقدان انرژی و ناخوشایندی تکلیف ناشی می­شود . افراد همیشه در پی اجتناب از محرک­های بیزارکننده و بیش از آن موقعیت­های بیزارکننده هستند.

ترس از شکست: از عوامل اصلی تعلل و مسامحه­کاری محسوب می­شود که در واقع ریشه­ی روانی دارد. افراد تعلل­ورز یا از نداشتن اعتماد به نفس رنج می­برند و یا اینکه در کار خود وسواس بیش از حد داشته و می­خواهند هر کاری را به نحو احسن انجام دهند. این افراد اغلب ترس غیرمنطقی از موفقیت یا شکست نشان می­دهند که ممکن است به اجتناب از انجام تکلیف منجر شود . همچنین راثبلوم ، اضافه می­کند که افراد تعلل­ورز ممکن است مضطرب، غرق در اندیشه­ها و افکار و هیجانی باشند. نیاز کمی به پیچیدگی دارند و اغلب موقعیت خود را به عوامل بیرونی و ناپایدار اسناد می­دهند .

فقدان مهارت مدیریت زمان: افراد تعلل­ورز در مدیریت صحیح زمان ناتوان هستند، که به معنای عدم اطمینان از اولویت­ها، اهداف و مقاصد فرد با توجه به زمان است. فرد انجام دادن تکلیف ضروری را به تعویق می­اندازد در حالی که بر کارهای بی­نتیجه و کمتر ضروری متمرکز شده است .

خودتنظیمی: افرادی که مهارت­های خودتنظیمی دارند، از نظر تعلل­ورزی در سطوح پایینی قرار می­گیرند. پژوهش­های متعددی نشان داده­اند که بین تعلل­ورزی و خودتنظیمی رابطه­ی معکوس وجود دارد. تعلل­ورزی بر خلاف خودتنظیمی به سطوح پایینی از انگیزه و نداشتن رویکرد برنامه­دار به یادگیری اشاره دارد. نداشتن مهارت­های خودتنظیمی، از قبیل خودتنظیمی شناختی و انگیزشی از عوامل مهمی است که موجب تعلل­ورزی می­شود .

کمال­گرایی: افراد تعلل­ورز باور دارند که به سبب انتظارات بالایی که برای تکمیل کردن یک تکلیف خاص دارند و آنچه که دیگران در موردشان می­گویند باید از خود بسیار انتقاد کنند . کمال­گرایی تحت تأثیر انتظارات و انتقادات خانواده و اطرافیان نیز قرار دارد که موجب تعلل­ورزی می­شود .

علل محیطی گرایش به تعلل­ورزی

عمده­ی پژوهش­های انجام شده در زمینه­ی تعلل­ورزی بر این فرض استوارند که تعلل­ورزی یک ویژگی شخصیتی ثابت است، ولی این واقعیت نادیده گرفته شده که علاوه بر عوامل فردی، عوامل محیطی نیز در ایجاد انگیزه نسبت به تکلیف و اجتناب از تعلل­ورزی مؤثرند. از جمله­ی این عوامل می­توان به عوامل اجتماعی و خانوادگی، وظایف خارج از توان و ویژگی­های تکلیف اشاره کرد. در زیر هریک از این عوامل به اختصار توضیح داده می­شود.

عوامل اجتماعی و خانوادگی: انتظارات اطرافیان از فرد، میزان تحصیلات والدین و تعداد فرزندان خانواده در تعلل­ورزی فرد نقش دارند. براساس نتایج پژوهش­ها هرچه جمعیت خانواده بیشتر باشد، سطح تحصیلات والدین و انتظار اطرافیان از فرد کمتر باشد، فرد تمایل کمتری به انجام تکلیف یا مسؤلیت دارد و بیشتر تعلل می­ورزد .

 وظایف خارج از توان: گاهی فرد یک تکلیف را به دلیل بار سنگینی که دارد به تعویق می­اندازد. برای کنترل و غلبه بر کار یا وظیفه­ی خارج از توان باید آن را به بخش­های کوچک­تر تقسیم نموده و به صورت مرحله­ به مرحله انجام داد .

 ویژگی­های تکلیف: ویژگی­های تکلیف شامل اهمیت، جاذبه و سطح دشواری در بروز تعلل­ورزی نقش دارد .هرچه تکلیف غیرجذاب­تر باشد فرد تمایل کمتری برای انجامش دارد و دست به تعلل­ورزی می­زند. تکالیفی که فراتر از توانایی­های فرد باشد نیز منجر به تعلل­ورزی می­گردد . با مشخص کردن ویژگی­های مؤثر تکلیف در تعلل­ورزی، مربیان می­توانند تکالیف درسی را به گونه­ای کاهش­دهنده­ی تعلل­ورزی و افزایش­دهنده­ی عملکرد و پیشرفت فراگیران باشد، تنظیم و طراحی کنند .

منبع

سلمانی،منصور(1394)، نقش واسطه­ای باورهای انگیزشی در رابطه­ ادراک از جوّ کلاس،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم­تربیتی و روانشناسی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید