عزت نفس چیست؟

از نيازهاي اساسي انسان نياز به ارزشمندي است كه گاهي با اصطلاحاتي چون احترام به خودو عزت نفس نيز از آن ياد مي شود.احساس ارزش، بخشي از خود پنداشت فرد بوده و شامل تصويري كه او از خودش در ذهن دارد و احساسي كه نسبت به خود دارد و درجه پذيرش وتاييد شخص نسبت به خويشتن مي‌باشد. كودكان از زماني كه بسيار خردسال­اند شروع به ساختن تصويري از خود مي كنند. بطور كلي اين تصوير به خود پنداشت كودك اشاره دارد و به طور عمده بر شيوه‌اي مبتني است كه افراد مهم زندگي كودك با او رفتار مي‌كنند. اين افراد به وسيله پاسخها و واكنش‌هايشان به كودك اطلاعاتي در مورد خويش و رفتارهايش مي‌دهند. در نتيجه كودك نگرش مثبت و منفي‌اي در مورد خود بدست مي‌آورد .

در همين راستا گلدارد، معتقد است كه تصويري كه كودك از خودش دارد خودپنداشت او است اما ارزشي كه او بر اين تصوير مي گذارد ميزان عزت نفس او را مشخص مي كند. بنابراين عزت نفس نشانگر ميزان ارزشي است كه كودك براي خودش قايل است از خصو صيات كساني كه دچار مشكلات رواني­اند اين است كه آنها خود را افرادي كم ارزش و حقير مي‌دانند. آنها خود را دوست ندارند و به خود احترام نمي گذارند. اگر چنانچه موفقيتي به دست آورند آن را به حساب شانس و يا سخاوت ديگران مي گذارند و استعدادهاي خود را در اين امر دخيل نمي‌دانند.در عين حال شكستهاي خود را كه گاهي هم ساخته خيال خود آنهاست بزرگ مي كنند و براي اثبات اين نظر دلايل و شواهد بسياري مي‌آورند.در واقع عزت نفس آنها در سطح پاييني قرار دارد.

عزت نفس به عنوان ارزيابي فرد از ارزشمندي خويش تعريف مي‌شود. با بياني دقيق‌تر، عزت نفس بعد ارزيابانه «خود» است، که درآن فرد به صورت پديدارشناسانه توانايي‌ها، صفات و قابليت‌هاي خود را ارزيابي مي‌کند و نگرشي مبني برتأييد يا عدم تاييد خود را شکل مي‌دهد.از مقياس‌هاي عزت نفس به منظور پيش‌بيني و تبيين پديده‌هاي رفتاري بسيار زيادي استفاده شده است و اين خود نشان از نقش مرکزي اين سازه در نظريه و تحقيق روانشناسي دارد.بعنوان نمونه تحقيقات نشان از رابطه بين سطح عزت نفس و افسردگي ، تنهايي و طرد شدن از سوي همسالان، موفقيت تحصيلي و بسياري از نشانگرهاي سلامت روان، از جمله بهزيستي شخصي ، بهزيستي اجتماعي، بهزيستي فضيلت‌گرا، و بهزيستي روان‌شناختي دارد.

عزت نفس به عنوان ارزيابي فرد از ارزشمندي خويش تعريف مي‌شود. با بياني دقيق‌تر، عزت نفس بعد ارزيابانه «خود» است، که درآن فرد به صورت پديدارشناسانه توانايي‌ها، صفات و قابليت‌هاي خود را ارزيابي مي‌کند و نگرشي مبني برتأييد يا عدم تاييد خود را شکل مي‌دهد.از مقياس‌هاي عزت نفس به منظور پيش‌بيني و تبيين پديده‌هاي رفتاري بسيار زيادي استفاده شده است و اين خود نشان از نقش مرکزي اين سازه در نظريه و تحقيق روانشناسي دارد.بعنوان نمونه تحقيقات نشان از رابطه بين سطح عزت نفس و افسردگي، تنهايي و طرد شدن از سوي همسالان، موفقيت تحصيلي وبسياري از نشانگرهاي سلامت روان، از جمله بهزيستي شخصي ، بهزيستي اجتماعي ،بهزيستي فضيلت‌گرا، و بهزيستي روان‌شناختي دارد.

عزت نفس و خود ارزشمندي از اساسي‌ترين عوامل رشد مطلوب شخصيت، محسوب مي‌شود. حس ارزشمند بودن هر فرد از مجموع افکار، احساس­ها، عواطف و تجربيات او در طول زندگي‌اش ناشي مي‌شود. مجموعه برداشتها و تجربه‌هايي که فرد از خويش دارد، باعث مي‌شود که نسبت به خود احساس خوشايند و يا بر عکس احساس ناخوشايندي داشته باشد، احساس ارزشمندي، واسطه‌اي است که از يک طرف، تجربه و کفايت اجتماعي فرداز طرف ديگرجهت‌گيري انگيزشي و عاطفي وي درموقعيت تحصيلي و شغلي را به هم مربوط مي‌کند. آنچه نياز است بر آن تأکيد شود اين عزت نفس جزء اصلي در هر برنامه با هدف بهبود خويشتن يا هر برنامه­اي با هدف بازتواني است. چرا که افزايش عزت نفس يکي از راه­حل­هاي انگشت شماري است که مي‌تواند در پيشبرد چنين برنامه‌هايي، مؤثر باشد.

منبع

افتخاری،فرزانه(1392)، اثر درمان فراشناختي در افزايش عزت نفس و کاهش پرخاشگري نوجوانان بزه کار،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشکاه بوبوک دیدن نمایید