« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »سوءمصرف موادواعتیاد
تجربیات سال های گذشته در ایران و جهان در رابطه با تولید و عرضه مواد مخدر و همچنین، درمان معتادان نشانگر این است که این نوع مبارزه همه جانبه بوده و نتایج حاصل از آن اثر بخشی لازم را ندارد. لذا برخورد با معضل اعتیاد باید فراگیر باشد به نحوی که این تلاشها علاوه بر مبارزه با تولید و عرضه بر پیشگیری متمرکز گردد. به طور کلی مفهوم اقدام های مداخله ای به منظور پیشگیری در نتیجه پیشرفت علم پزشکی گسترش یافت و کشف عوامل بیماری زا، واکسیناسیون و آموزش، همگی نمونه هایی از موفقیت علم پزشکی در پیشگیری از بیماری ها می باشند. در رابطه با سوء استفاده از داروها و مواد یا موضوع اعتیاد، هدف از پیشگیری این است که جمعیت هدف به هیچ وجه از داروهای اعتیادآور استفاده نکند و خود را در معرض خطررات ناشی از اعتیاد و آسیب های ناشی از آن قرار نداده و مانع از بروز آسیب های اجتماعی پیامد آن گردد. به علاوه هدف دیگر پیشگیری می تواند کنترل عوارض وحشتناک مربوط به اعتیاد باشد.
تعريف اعتياد به صورت جامع
بنابر تعريف علمي پذيرفته شده، اعتياد عبارت است از وابستگي جسمي و رواني فرد به يک ماده دارويي مخدر يا محرک. امروزه در محافل دانشگاهي نيز به جاي کلمه در اعتياد واژه وابستگي را به کار مي‌برند و معتاد را هم شخص وابسته مي‌نامند.
از نظر پزشکي، اعتياد يا وابستگي، نوعي سندروم يا نشانگان باليني است که در پي مصرف مواد مخدر، در حالات رفتاري، شناختي و فيزيولوژيکي فرد مصرف کننده پديد مي‌آيد. ميزان وابستگي کمي است و شدت و ضعف دارد، اما در هر حال اعتياد رفتاري مرضي يا بيمار گونه است. پس، شخص معتاد يا وابسته در واقع بيمار است و رفتار جامعه با فرد معتاد مي‌بايد بر اساس اين واقعيت علمي سامان يابد که معتادان را بايد مداوا و معالجه کرد.
به تعريف ديگر، حالت مسموميت متناوب و تدريجي است که مبتلايان آن ناچار هستند که هر چيز وقت مقداري بر مصرف روزانه خود بيافزايند تا اندازه‌اي که بدان معتاد يا با مواد مخدر خو گيرد. نياز رواني و جسماني مبرم به استعمال الکل يا داروي مخدر ديگر که اختيار مصرف و ترک آن از نيروي اراده شخص خارج شده باشد. شخص به ماده مخدر وابستگي رواني و بدني و فيزيولوژيک پيدا نموده و کوشش در افزايش اندازه ماده مخدر دارد .
سوءمصرف مواد در جهان و ايران
سابقه آشنايي با مواد مخدر به زمان تشکيل اولين تمدن هاي ايجاد شده بر روي کره زمين باز مي گردد به استناد الواح گلي مکشوفه، سومريان در حدود يازده هزار سال قبل با شيره گياه خشخاش و آثار او آشنايي داشته‌اند. به گفته محققين تا قبل از قرن هيجدهم همواره بشر از مواد مخدر در راه صحيح استفاده کرد. اين مواد عمدتا به مصارف پزشکي و دارو و درمان رسيده است. پزشکان صعان همچون بوعلي سينا و زکرياي رازي براي مداواي بيماران خود از اين مواد استفاده مي‌کردند و در آثار قلمي بجاي مانده از ايشان به موارد استفاده پزشکي از اين مواد پرداخته‌اند. اما از زماني که يکي از کمپاني‌هاي پير استعمار يعني انگلستان به نام کمپاني هند شرقي به هندوستان پاي نهاد و شروع به اجراي نقشه شوم خود نمود، و اونا مشروع و پديدة زحمت بار و نامبارک اعتياد بوجود آمد بخاطر همين است که اعتياد به مواد مخدر را ارمغان استمار ناميده‌اند.
اين کمپاني با ترفندهاي مختلف اراضي گسترده‌اي از کشور هندوستان را زير کشت خشخاش برد و با لطايف العيل شروع به پخش کردن ترياک در بين مردم کشورهاي منطقه نمود. دولت چين که در مورد اعتياد جوانانش احساس خطر جدي مي نمود با اين پديده به مقابله پرداخت و واردات اين مواد را به کشورش ممنوع ساخت. اما دولت انگلستان براي حمايت از کمپاني خود با چين وارد جنگ شد. جنگ هاي ترياک بين انگلستان و چين دوبار اتفاق افتاد و هر کدام به مدت دو سال به طول انجاميد. يکي در سال 1840 و ديگري در سال 1856 نتيجه اين جنگ در هر دو مورد به نفع انگلستان بود و با تمجيل قرار داد , تين سيستان، برچين خاتمه يافت. سوء مصرف مواد در ايران که در دور‌ة قاجار به اوج خود رسيده بود و از مدت ها قبل درباريان را آلوده ساخته بود زنگ خطر را در ايران به صدا در آورده بود. بخاطر همين امر، علما و فقه هاي بيدار آن زمان شروع به روشنگري کردند و نسبت به عواقب زيان بار اين پديده هشدار دادند .
کشور ما به علت قرار داشتن در شاهراه ترانزیت مواد مخدر و نیز جایگاه نسبتاً موجه مصرف تریاک در فرهنگ ایرانی، همواره با خطر و عوارض اجتماعی روبرو بوده است. تخمین زده می شود که حدود 2 میلیون نفر معادل 3% از کل جمعیت ایران به نوعی از مواد مخدر استفاده می کنند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به ویژه در یک دهه اخیر اقدامات بسیار جدی و مؤثری در مقابله با گروه های قاچاق و توزیع مواد مخدر صورت گرفته است. با این حال، افزایش شیوع اعتیاد در جمعیت زنان همه و همه حقایقی هستند که لزوم برخورد ریشه ای تر و منطقی تر با این معضل ملی را طلب می کنند. نکته مهمی که در این مجال قصد پرداختن به آن را داریم پرداختن به مشکلات بهداشتی و بیماری های عفونی خطرناک است که یک فرد معتاد را در جامعه و محیط زندان تهدید می کنند و با توجه به ارتباط این افراد با کل جامعه، آنها را با منابع خطرناکی برای انتشار بیماری های عفونی خطرناکی چون ایدز و هپاتیت تبدیل می سازند.
یک فرد معتاد در حقیقت انسان بیماری است که به دلیل مشکلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی متعدد و نیز احساس نیاز شدید و ناگهانی به مصرف ماده مخدر، بسیار در معرض انجام رفتارهای مخرب و زیانبار قرار دارد. جمعیت معتاد و زندانی های کشور در یک نگاه واقع بینانه و بر اساس آمارهای متعدد داخلی و خارجی، کانون های مناسبی برای ابتلاء و انتقال بیماری های عفونی مهم و خطرناکی چون ایدز و هپاتیت هستند و برخورد ریشه ای و کارشناسی با موضوع اعتیاد و رسیدگی عاجل به وضع بهداشتی زندانی های کشور باید در رأس برنامه های سیاستگزاران و دست اندرکاران مربوطه قرار گیرد .
سوءمصرف مواد از زوایای دیگر اختلال در سیستم پاداش دهی مغز است که لذت و درد را کنترل می کند. یک فرد معتاد به دنبال لذت و تسکین درد و درماندگی خود از مواد مخدر استفاده می کند، اما بیماری و اعتیاد فرد به صورت چاره ناپذیری از لحاظ فردی به رنجی دردناک تبدیل شده و از لحاظ خانوادگی و اجتماعی گاهی به دیگران و اطرافیان به نحو بازگشت ناپذیری آسیب می رساند. رواندرمانی اعتیاد هنگامی موفقیت آمیز خواهد بود که حرفه های بهداشت روانی به صورت یکپارچه برای کمک به معتادین فعالیت نموده و مشکلات آنها را حل کرده وزندگی بهتررا درزمینه های مختلف و خصوصاً روابط اجتماعی به لحاظ حرفه ای ایجاد نمایند .
یکی از مهمترین دستاوردهای رویکردی جدید درمانی در خصوص اعتیاد، آموزش معتادین و خانواده های آنها برای به کارگیری زبانی مشترک می باشد. رواندرمانگران اعتیاد، با آموزش مفاهیم اصلی مرتبط با اعتیاد و فرآیند بیماری زایی ناشی از مصرف مواد مخدر و بهبودی تدریجی در روند درمان به زبانی مشترک دست نیافته اند. زبان مشترکی که در این نوشته بر آن تأکید می شود فرآیند 12 مرحله ای را در بر می گیرد که دوپونت و شراکی و دوپونت ، معرفی کرده اند. این دوازده مرحله را می توان ابزارهایی مفهومی، عملکردی برای فهم اعتیاد و برقراری یک ارتباط مؤثر با مسائل مرتبط با معتادین قلمداد کرد از قبیل: متوقف ساختن مصرف، تحت تأثیر قرار دادن اعضاء گروه، قادر ساختن معتادین به مقابله با عوامل تحریک کننده اعتیاد و اثر بخشی استفاده از مواد مخدر و تأکید بر بهبودی.
در این فرآیند آموزشی استفاده از شوخی، نظریه ها و دیدگاه های معارض و مختلف و ارائه تقویت به صورت فیلم های ویدئویی به اندازه سخنرانی ها به کار گرفته می شود.
منبع
سیدعلوی،ساناز(1394)، گروه درمانی مبتنی بر مراحل تغییر بر انعطاف پذیری کنشی و باورهای فراشناختی معتادین،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی مشاوره وراهنمایی،دانشگاه آزاداسلامی
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید