سبک­ها واستراتژی­ های مدیریت تعارض

به عقيده گلدفريد ، بود يا نبود تعارض نيست که کيفيت ازدواج را تعيين مي­کند بلکه روش اداره موقعيت­هاي تعارض آميز است که کيفيت رابطه زناشويي را تعيين مي­کند.  بنابراين، مهارت کليدي در روابط متعهدانه دراز مدت، مديريت تعارض است . وقتي تعارض در رابطه زناشويي بروز مي­کند معمولاً طرفين رابطه سعي مي­کنند رفتارها و اقداماتي انجام دهند تا اين تعارض از بين برود. تجارب، دانش، باورها و ارزش­هاي افراد، شيوه­هاي مختلفي را براي حل تعارضات پيش روي آنها مي­گذارد . اين شيوه ها به سبک ها و تاکتيک هاي حل تعارض موسومند . سبک هاي حل تعارض در واقع پاسخ­هاي الگوبردار شده هستند که افراد در هنگام تعارض به کار مي­برند و تاکتيک ها در واقع حرکات فردي هستند که افراد انجام مي­دهند تا نظرکلي خود را پيش ببرند. وقتي اين تاکتيک ها به دفعات بسيار زيادي به کار مي­روند،  تبديل به سبك يا پاسخ الگوبرداري شده مي­شوند .پنج سبک اصلی برای مدیریت تعارض بکار می­رود . ارائه تمثیل از حیوانات کمک می کند تا تفاوت سبک­ها را بهتر به یاد داشته باشید:

مشارکتی یا تشریک مساعی ، سبک جغد: انتخاب این سبک به افراد کمک می­کند تا به گونه­ای کنار هم کار کنند که همه برنده باشند . یعنی هم روابط با دیگران هم منافع خود مهم می­باشد و حل تعارض به سود طرفین است، علی­رغم مزایای این روش، تلف شدن زمان و تضعیف توان و انرژی افراد از معایب آن است. جغد بخاطر دانایی و هوشیاری که دارند این روش را انتخاب می­کنند .

رقابت­جویی و زور ، سبک کوسه: انتخاب این سبک بدین معناست که فرد به طور یکطرفه علایق و خواسته­های خود مقدم بر خواسته­های دیگران می­داند . این روش ممکن است تعارض را به طور موقت حل کند اما در استفاده از آن باید محتاط بود چرا که ممکن است تعارض را افزایش دهد و بازنده را به اقدامات تلافی جویانه وادار سازد.

اجتناب یا بی­تفاوتی ، سبک لاک پشت: وقتی افراد احساس می­کنند هم هدف­های خودشان هم  ارتباط با دیگران برای آنها اهمیتی ندارد ممکن است به راحتی از تعارض کنار بکشند . از این شیوه معمولا زمانی استفاده می­شود که موضوع پیش پا افتاده و جزئی باشد و درگیر شدن در تعارض به صدمات زیادی منجر شود. البته همانطور که لاک پشت تا ابد نمی­تواند در لاک خود پنهان بشود اجتناب در تعارض نیز همیشگی باشد.

گذشت یا تطبیق ، سبک خرس کوچولو: افرادی که این سبک را انتخاب می­کنند از علایق و خواسته های خود می­گذرند و به دیگران اجازه می­دهند به خواسته­هایشان دست یابند . در واقع تمرکز این سبک بر حفظ روابط شخصی با دیگران است. البته ممکن است با این روش ما اعتبار و نفوذ آنی خود را از دست بدهد.

مصالحه یا توافق ، سبک روباه: زمانی از این روش استفاده می­شود که بدنبال بدست آوردن تمام خواسته­ها و علایق خود نیستند، یعنی ارضای برخی نیازها برایشان کافی است . در این روش، انعطاف­پذیری، مبادله و مذاکره جایگاه ویژه­ای دارند.

انتخاب استراتژی و سبک مدیریت تعارض، بستگی به اعتماد به نفس فرد، میزان شناخت او از خواسته­ها و اهداف طرف مقابل، میزان اطلاعات موجود و قابل افشاء درباره طرفین و حس همکاری و مشارکت آنها دارد .در دسته بندی دیگری برای سبک‌هاي مديريت تعارض آنها را به دو دسته : الف: سبکهای مدیریت تعارض غیر موثر و مشکل ساز. ب: سبک مؤثر مديريت تعارض.

• سبک‌هاي غيرمؤثر و مشکل‌ساز

سبک‌هاي غيرمؤثر مديريت تعارض، که موجب بروز مشکلاتي در روابط همسران مي‌شود، اَشکال متعددي دارد که شايع‌ترين آن سبک‌هاي رقابتي ، اطاعت و تسليم و اجتنابي است.

سبک‌ رقابتي: براي همسراني که در برخورد با تعارض‌ها از سبک رقابتي استفاده مي‌کنند، زندگي زناشويي به مثابه ميدان جنگ است. هدف آن‌ها ؛کسب قدرت و برنده شدن حتي به قيمت زير پا گذاشتن حقوق و احترام ديگري است. آن‌ها بدون توجه به نظر همسرشان، به خواسته‌ی‌ خود اصرار مي‌ورزند و معمولاً از روش‌هاي پرخاشگرانه مثل فرياد يا اعمال زور استفاده مي‌کنند. پيامد چنين سبکي ايجاد خشم در رابطه است.

 سبک اطاعت و تسليم: سلطه‌پذيری، ويژگي همسراني است که اين سبک را در حل تعارض به کار مي‌گيرند. آن‌ها هنگام بروز تعارض، از خواسته‌های خود به نفع علايق و نيازهاي همسرشان مي‌گذرند، به اميد آن‌که تعارض خاتمه يابد و آرامش برقرار شود. هدف آن‌ها حفظ رابطه به هر قيمتي است. چنين سبکي ممکن است در کوتاه‌مدت مزايايي داشته باشد، اما پيامد آن احساس ناکامي، سرخوردگي و افسردگي است که در نهايت به ارتباط صدمه مي‌زند.

 سبک اجتنابي: در اين سبک، هنگام تعارض، همسران يا موضوع را تغيير مي‌دهند و يا به‌طور ساده از آن کناره مي‌گيرند و صحنه‌ی تعارض را ترک مي‌کنند. حال آن‌که برخورد منفعلانه با تعارض‌ها، نتيجه‌ عکس مي‌دهد و موجب بروز تعارض‌هاي مکرر مي‌شود.

اجتناب همسران از گفت‌وگو در مورد تعارض‌ها، ممکن است به بي‌احساسي آن‌ها نسبت به هم ؛‌ نه احساس تنفر و نه عشق؛ منجر شود. بر اساس نتايج يک تحقيق در کشور، وجود تعارض‌هاي حل نشده موجب افزايش تبادلات رفتاري منفي و کاهش صميميت همسران نسبت به هم مي‌شود. هم‌چنين اکثر تعارض‌ها در روابط همسران، مربوط به روابط با خانواده‌ی همسر و فرزندان است تا خود زوجين. در مواجهه با تعارض، بيش‌تر همسران، به‌ويژه زنان از روش انفعالي و اجتنابي براي حل تعارض استفاده مي‌کنند و روش‌هايي مثل سکوت، فرار، انکار و تحريف، به‌ويژه براي زنان، روش مناسب تلقي شده و اطرافيان نيز به آن توصيه و تشويق مي‌کنند.

به باور ديويد اچ اولسون، تعارض انسان‌ها در بسياري جهات شبيه به عملکرد اتومبيل است. او مي‌گويد: وقتي موتور ماشين در بزرگراه ايراد پيدا مي‌کند، نمي‌توانيم به‌راحتي ماشين را رها کنيم و سه روز بعد به آن‌جا برگرديم و انتظار داشته باشيم که ماشين حرکت کند. هم‌چنان ‌که، نمي‌توانيم يک رابطه را به حال خود رها کنيم و موقع برخورد مجدد با آن، انتظار داشته باشيم که مسئله خودبه‌خود حل شده باشد. مسایل به مرور زمان ناپديد نمي‌شوند و بنابراين اگر به مسایل ارتباطي توجه نشود، آن‌ها به‌تدريج بزرگ مي‌شوند.

• سبک مؤثر مديريت تعارض

سبک تفاهم و تعامل: به باور همسراني که اين سبک را در زندگي مشترک خود به کار مي‌برند، اختلاف و تعارض در زندگي زناشويي امري طبيعي و اجتناب‌ناپذير است که بايد با همکاري یکدیگر آن را حل کنند. آن‌ها در کنار توجه به اهداف و علايق خود، به اهداف و خواسته‌هاي همسرشان نيز اهميت مي‌دهند و به‌هنگام تعارض، به راه حل‌هايي توجه مي‌کنند که نيازهاي طرفين را بر آورده سازد. روشن است که پيامد چنين سبک سازنده‌اي، رابطه‌اي موفق است.زوجيني که هنگام تعارض و ناسازگاري راه همدلي و محبت را پيش مي‌گيرند و مشکل را مشکل هر دو مي‌دانند، 34% مخالفت کم‌تري با هم دارند و 58% از ناسازگاري آن‌ها کاسته مي‌شود.

منبع

رمضانی فتاتویی،صدیقه(1394)، معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

 از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید