« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »زمینه و تاریخچه تدریس و یادگیری مدارس هوشمند
نظام آموزشی ما در حال تحولی عظیم و بنیادین است که این تحول با رشد سریع استفاده از فناوری‌های نوین در زندگی بشر همزمان شده است. هوشمندسازی مدارس اگرچه خود یک امر تحولی است و نیازی است که با تغییرات فناوری و تغییر شکل زندگی به تبع آن به نیازی ضروری و حتی فوری برای نظام آموزشی تبدیل شده است اما باید این نکته اساسی را در نظر گرفت برای ایجاد تحول بنیادین و موثر در نظام آموزشی، هوشمندسازی نظام آموزشی در سطح بالاتر و مدارس در سطح پایین‌تر لازم و ضروری است. با رعایت موارد ذکر شده که خوشبختانه بخش اعظمی از آن در برنامه‌های فعلی و آینده وزارت آموزش و پرورش دیده می‌شود می‌توان امیدوار بود که هوشمند سازی مدارس منجر به تحولی بنیادین در عرصه آموزش خواهد شد.
از سویی قرن 21 به سمتی می‌رود که اکثر مشاغل به دانش و مهارت‌های کامپیوتر نیاز خواهند داشت. ورود به این عرصه به نوع جدیدی از آموزش نیاز دارد که با آموزش سنتی همخوانی ندارد. فن‌آوری اطلاعات به عنوان محور تحول و توسعه در جهان منظور شده است و بروز تحولات گسترده در زمینه کامپیوتر و ارتباطات، تغییرات عمده‌ای را در عرصه‌های متفاوت حیات بشری به دنبال داشته است. دنیای ارتباطات و تولید اطلاعات به سرعت در حال تغییر بوده و اطلاعات و داده‌ها به سرعت و در زمانی غیرقابل تصور به اقصی نقاط جهان منتقل و در دسترس استفاده کنندگان قرار می‌گیرد، جامعه‌ای که در آن دانایی و میزان دسترسی و استفاده از دانش، دارای نقش محوری و تعیین کننده است.
آموزش رکن اصلی در توسعه پایدار هر کشور است و آموزش الکترونیکی، امروزه از جدیدترین ومطمئن‌ترین روش‌ها در توسعه آموزش‌های فردی و سازمانی است و مهم‌ترین دغدغه نظام آموزش و پرورش یک کشور، ایجاد بستری مناسب جهت رشد و تعالی سرمایه‌های فکری در جامعه اطلاعاتی و دانایی محور می‌باشد برای آنکه همه گروه‌های اجتماعی قادر باشند به طور موثر در چنین جامعه‌ای مشارکت داشته باشند باید یادگیری پیوسته، خلاقیت ونوآوری را یاد بگیرند. تحقق این امر مستلزم تعریف مجدد و نوینی از نقش وکارکرد مدارس به عنوان اصلی‌ترین نهادهای آموزش در جامعه می‌باشد.
هنگامی که یک معلم، درس را برای یک گروه دانش آموزان ارائه می‌دهد، فرآیند آموزش به روش چهره به چهره با تمام مزایای این روش اتفاق می‌افتد، اما به محض آنکه معلم می‌پرسد کسی اشکال یا سوالی ندارد، ابزارهای جدید آموزشی قابلیت خود را به نمایش می‌گذارند. از این پس، دانش آموز قوی‌تر، مبحث بعدی ونکته‌ی جدید می‌خواهد و دانش آموز ضعیف‌تر هنوز در فهم آن چه تدریس شده، مشکل دارد. صرف وقت معلم برای یک گروه با این تنوع در دریافت، نقطه آغازین ضعف نظام آموزشی است پس از رفع اشکال دانش آموزان، نیاز به لوازم کمک آموزشی برای تعمیق در تفهیم ظهور می‌کند و پس از آن، تکرار مطالب برای تثبیت و یا تجربه منجر به پایداری مطالب در ذهن دانش آموزان ضروری می‌شود. به طور کلی، جهت‌گیری مدرسه هوشمند در مسیر تربیت دانش‌آموزانی است که به تدریج به دانشجو بدل شوند، یعنی به جای فراگیری دانش‌های مختلف روش فراگیری دانش‌ها را بیاموزند تا در مواجهه با علوم ومعلومات جدید، دچار ایستایی نشوند. بسیاری از تحقیقات، حوزه «آموختن به کمک رایانه» یا «آموخت مبتنی بر رایانه» و هم‌چنین «نرم‌افزارهای آموزشی» را در بر می‌گیرند. البته حوزه کاربرد فن‌آوری اطلاعات در آموزش، در حال تحولات سریع است. نرم‌افزارهای متعدد برای حوزه آموزش تولید شده است که اکثر آن‌ها براساس مفهوم «تمرین وتکرار» شکل گرفته‌اند.
در مدارس هوشمند ضمن افزایش سرعت حل تمرین به تبع افزایش کمی حل تمرین، با اجرای سیستم هشدار و راهنمایی به دانش آموز حین انجام تمرین، کیفیت نیز افزایش می یابد. هم‌چنین مجموعه اطلاعات ثبت شده در این بخش تفسیر میزان دقت دانش آموز در حل تمرین، سرعت و میزان صرف وقت می‌تواند نظام آموزشی را در هدایت تحصیلی و ارزیابی وی یاری رساند. در نتایج تحقیقات مدارس هوشمند منطقه آموزشی پورتوریکو آمده است که استفاده از فن آوری وتخته‌های هوشمند سبب افزایش بهبود آموزشی دانش آموزان شده است. روبرسون رایانه را دارای دو مزیت عمده می‌داند: 1) اطلاعات انبوهی رادر خود ذخیره می‌کند. 2)اطلاعات ذخیره شده را با سرعت و دقت بسیار زیاد در کوتاه‌ترین زمان تجزیه و تحلیل خواهند نمود.
رشد و توسعه‌ی فن آوری اطلاعات و ارتباطات در نظام‌های آموزشی زمینه مناسبی جهت افزایش فرصت‌های یادگیری و سهولت دسترسی به منابع آموزشی شده است و از میزان اهمیت و اتکا بر کتاب و مواد درسی از پیش تعیین شده برای هر کلاس و دوره‌ی تحصیلی کاسته است. در این خصوص نحوه‌ی ارزیابی شیوه‌های تدریس و هم‌چنین ارزیابی میزان اثربخشی یادگیری نقش و ارزش تکالیف و امتحانات دوره ای، نحوه‌ی ارتباط معلم و شاگرد، اهمیت حضور فیزیکی اولیا و رابطه‌ی نزدیک آن ها با مربیان و مواردی از این قبیل را دچار تغییر و تحول کرده است.پروفسور کولا اهل هندوستان به توسعه و رشد راه‌های ارتباطی تاکید می‌کند و تاثیر آن را بر رشد وجود انسانی لازم و ضروری می‌داند.در نتیجه هدف از نگارش تحقیق حاضر این است که با طرح مباحث نظری و دیدگاه‌های مبتنی بر یافته‌های علمی به تبیین و تحلیل رابطه هوشمندسازی مدارس بر سبک‌های یادگیری بپردازم.
روند تحولات و تاریخچه تدریس و یادگیری مدارس هوشمند در ایران
ایجاد طرح مدارس هوشمند در ایران متاثر از نظام آموزش و پرورش مالزی بوده است. استفاده از فن آوری در آموزش ایران به زمان بهره‌گیری از ابزارهای کمک آموزشی سمعی بصری شامل نمایش اسلاید و فیلم‌های آموزشی در کلاس درس باز می‌گردد. پس از آن، تلویزیون به عنوان رسانه آموزشی مورد توجه قرار گرفت وتلویزیون آموزشی ملی ایران به طور رسمی به امر آموزش همگانی در سراسر کشور پرداخت. پس از ورود صنعت رایانه به ایران و رشد و نفوذ رایانه‌های شخصی در میان اقشار مختلف فرهنگی اجتماعی، فعالیت در زمینه آموزش مبتنی بر رایانه نیز آغاز گشت و بیش از ده سال است که در این زمینه فعالیت می‌شود و این امر با تولید لوح‌های فشرده آموزشی آغاز گردیده است.
وزارت آموزش و پرورش ایران با الهام از آموزه‌های دینی و مقتضیات زمان و به منظور تحقق اهداف سند چشم‌انداز ایران در سال 1404 و دستیبای به اهداف عالیه نظام تعلیم و تربیت اقدام به توسعه و تجهیز مدارس هوشمند براساس معیارهای علمی، بین‌المللی و شرایط بومی در سطح کشور نموده است.پس از طرح موضوع در شورای راهبردی فن آوری اطلاعات و ارتباطات اولین مدرسه هوشمند در ایران، در شهر تهران در مقطع ابتدایی تجهیز گشت و پیرو آن تعداد 4 دبیرستان در 4 منطقه تهران انتخاب و از سال تحصیلی بعد اجرای آزمایشی طرح در این مدارس آغاز شد.برای اجرای، طرح، وضعیت موجود مدارس از لحاظ تجهیزات و وضع نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت. مطابق برنامه عملیاتی وزارت آموزش و پرورش برای اجرای برنامه پنجم توسعه کشور، تمامی مدارس کشور باید تا پایان سال 1394 در یکی از مراحل پنج‌گانه هوشمند سازی قرار گیرند.
تاریخچه تدریس و یادگیری مدارس هوشمند در جهان
تفکر استفاده از رایانه‌ها و شبکه‌های رایانه‌ای برای کارهای مدرسه‌ای و علمی، به قرن بیستم و اوایل دهه 1960 بر می‌گردد . اینترنت که در 1969 در دوران جنگ سرد از درون شبکه معروف پا گرفت، بسیار سریع رشد کرد. هیچ کس گمان نمی‌کرد این شبکه اطلاع‌رسانی در سال 2000 صاحب 180 میلیون کاربر باشد. سرعت و شتاب این رشد به گونه‌ای بود که به حدود 500 میلیون کاربر در سال 2003 بالغ گردید. این توسعه سریع فن‌آوری اطلاع‌رسانی به همراه عوامل دیگری چون تبدیل جامعه صنعتی به جامعه اطلاعاتی، تغییرات جمعیتی، جهانی‌تر شدن فعالیت‌های حرفه‌ای، گسترش نیروهای بازار در محدوده آموزش و به عبارت دیگر تجاری شدن مقوله آموزش، همه و همه، تاثیرات شگرف و چشم‌گیری در امر آموزش داشته‌اند.
در سال 1984 دیوید پرکینز وهمکارانش در دانشگاه هاروارد، طرح مدارس هوشمند را به عنوان تجربه‌ای نوین در برنامه‌های آموزش و پرورش، با استفاده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات ارائه نمودند گفته می‌شود اولین مدارس هوشمند در سال 1996 در انگلستان تاسیس گردید و سپس مالزی در برنامه توسعه خود در پروژه «بیست بیست» مدارس هوشمند را با ساختار تمام الکترونیک و فن‌آوری اطلاعات و به منظور پیگیری توسعه فناوری اطلاعات و فن آوری‌های نوین در حوزه آموزشی مدارس کشور افتتاح کرد. طرح مدارس هوشمند در اوایل ژوئن سال 1997 وزارت آموزش و پرورش مالزی را درگیر بحث عمومی در قالب مدرسه هوشمند کرد. این طرح در آغاز در 90 مدرسه به صورت آزمایشی اجرا شده و سپس توسعه یافت. هدف این مدارس در سند آموزش و پرورش مالزی کمک به تحقق اهداف فلسفه تربیتی مالزی عنوان شده است و نیز تربیت نیروی کار که بتواند با چالش‌های قرن 21 مواجه شود. کشور مالزی به منظور حرکت به سوی اقتصاد دانش محور و رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات در میان صنایع دیگر و اشتغال زایی در حوزه فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات از قابلیت‌های این حوزه درتمام زمینه‌ها از جمله آموزش و پرورش بهره برد.
این کشور با ارائه طرح مدارس هوشمند کلاس‌های معمولی را به کلاس‌های الکترونیکی تبدیل کرد که در آن معلم به جای انتقال دانش و اطلاعات، قدرت قضاوت دانش آموزان در انتخاب اطلاعات از منابع مختلف را افزایش می‌دهد و زمینه یادگیری مادام العمر دانش آموزان و شهروندان مالزی را فراهم می‌آورد. این طرح به تدریج در چند مدرسه اجرا گشت و بعدها تا حدودی توسعه یافت و سپس مالزی در برنامه توسعه خود در پروژه “بیست بیست” مدارس هوشمند را جزو یکی از برنامه‌های اساسی خود قرار داد و با ارائه الگویی موفق، توانست تجربه خود را به سایر کشورها نیز منتقل کند . فلسفه آموزش عمومی مالزی هر یک از عناصر مدل مفهومی را به دقت مورد توجه قرار داده است. آموزش و پرورش در مالزی تلاشی مستمر در جهت توسعه قابلیت‌های فردی به صورت کل گرا و یکپارچه محسوب می‌شود و امروزه علاوه بر مالزی و آمریکا کشورهای ایرلند، کانادا، سوییس، مصر واسترالیا نیز برای هوشمند کردن مدارس خوداقدام کرده‌اند.
تحول نظام آموزش از یادگیری حافظه مدار به یادگیری فکورانه و خلاق و تربیت دانش آموزانی که در عین توجه به تفاوت‌های فردی و سبک‌های گوناگون یادگیری فرصت‌های برابر دسترسی برای دانش آموزان را ایجاد کند.مشاهدات و بررسی‌های انجام شده در کشورهای توسعه یافته مانند انگلستان، آمریکا و استرالیا نشان داده است که یکی از ارکان اصلی سیستم‌های هوشمند برای آموزش، به کارگیری وایت بردهای هوشمند است که از سال 1991 در آموزش به خصوص در آموزش‌های از راه دور استفاده شده است. تحقیقات نشان داده است که استفاده از وایت بردهای هوشمند سبب افزایش انگیزه دانش‌آموزان و خلاقیت آن‌ها شده است.
منبع
عبدلی، لیلا(1393)، تاثیر هوشمندسازی مدارس بر سبک‌های یادگیری،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید