روش های اندازه گیری سرمایه اجتماعی

سرمایه اجتماعی چگونه اندازه گیری می شود ؟ روش های مبتکرانه ای برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی وجو دارد. با این حال اندازه گیری سرمایه اجتماعی وجود دارد. با این حال اندازه گیری واقعی آن به دلایل مختلف امکان پذیر نیست. اول این که، جامع ترین تعریف سرمایه اجتماعی، تعریفی چند بعدی است که چند واحد تحلیل را شامل می شود، دوم آنکه برای اندازه گیری مشخصات مفاهیم غیر ملموس مانند جامعه، شبکه و ارگان های اجتماعی مشکلات زیادی وجود دارد و سومین دلیل این است که روش های علمی اندکی برای اندازه گیری سرمایه اجتماعی وجود دارد که در درازمدت از آن استفاده می شود و این باعث شده محققین معاصر مجبور شوند به شاخص هایی نزدیک به آنچه واقعیت است را در نظر بگیرند؛ مثل اعتماد به دولت، تمایل به رای دادن، نرخ رشد شرکت مردم در انتخابات، عضویت در نهادهای مدنی، ساعت هایی که مردم فعالیت های داوطلبانه کرده اندو. با این وجود ابراز جدید اندازه گیری در حال حاضر در حال آزمون است و امید است که شاخص های دقیق تر و سیستم های قابل اعتمادی به وجود بیاید. بنابراین اگرچه اندازه گیری سرمایه اجتماعی سخت است ولی غیر ممکن نیست. ولی برای رابرت پاتنام شاخص هایی را برای سنجش اندازه گیری سرمایه اجتماعی ارائه داده است که بدین ترتیب است :

مشارکت عمومی مشابه رای گیری
اجتماعی شدن غیر رسمی (دیدو بازدیدهای دوستانه)
اعتماد بین اشخاص

مهمترین انتقاد به شیوه پاتنام این است ترکیب شاخص های اعتماد و مشارکت پذیری ناصحیح دانستند، آن ها این ابعاد سرمایه اجتماعی را متفاوت می دانندعضویت گروهی مشارکت پذیری برای تساهل و وحدت اجتماعی مهم است ولی اعتماد بیشتر برای نتایج اقتصادی اهمیت دارد. به نظر می رسد کامل ترین سنجش سرمایه اجتماعی این که در تمامی ابعاد سرمایه اجتماعی سنجش صورت می گیرد:

الف) سنجش ساختاری : میزان ارتباطات و شبکه های موجود بین افراد می تواند یک شاخص اندازه گیری باشد مشارکت پذیری و شدت برقراری ارتباط می تواند جزء این شاخص باشد. البتع باید توجه کرد که مشارکت اجتماعی مورد توجه است و مشارکت سیاسی که طی پنج سال اخیر تبلیغ شده (منظور ایران است) تنها جزء کوچکی از این مشارکت اجتماعی است.

ب)سنجش محتوایی : میزان اعتماد پذیری در جوامع، شاخص دیگرسرمایه اجتماعی است.

ج) سنجش کارکردی : میزان فداکاری و ایثارگرری و تعاونی و عمل متقابل که بین مردم یک دوره زمانی صورت گرفته است می تواند شاخص سوم باشد لذا می توان معیار سه شاخص فوق را به عنوان یک معیار سنجش سرمایه اجتماعی به کار برد. هر سطحی از انداره گیری سرمایه اجتماعی بیانگر سرمایه اجتماعی در لحظه سنجش می باشد که خود بیانگر برآیند تمامی آثار مثبت و منفی بر سرمایه اجتماعی در آن لحظه است که اگر سرمایه اجتماعی را بین دولحظه (t 0) و (t 1) محاسبه کنیم مقدار بدست آمده برابرتغییرات در سرمایه اجتماعی و یا تعبیر دیگر سرمایه اجتماعی است که نشان می دهد میزان خالص افزایش و یا کاهش سرمایه اجتماعی طی دوره زمانی معینی( t ∆ ) چه مقدار بود است.

مشکلات اندازه گیری و سنجش سرمایه اجتماعی از نگاه فوکویاما شامل موارد دیگری است. او سه دلیل را برای موانع دقیق سرمایه اجتماعی در کتاب «پایان نظم» بیان می کند :

بعد کیفیتی سرمایه اجتماعی
چگونگی برخورد با اثرات مثبت خارج از گروه
منفی نگری در قبال افراد غیر عضو

فوکویاما در مورد روش جایگزین اندازه گیری سرمایه اجتماعی در جوامعی که سنجش اندازه گیری ندارند می گوید باید انحرافات اجتماعی محاسبه شود. « در هر صورت برای تخمین ذخیره سرمایه اجتماعی ملت، در مقیاس گروه هایی که مشکلات سنجش و اندازه گیری کمتری برای آن ها وجود دارد، یک روش جایگزین وجود دارد. به جای سنجش و اندازه گیری سرمایه اجتماعی به عنوان یک ارزش مثبت، می توان نبود سرمایه اجتماعی، به عبارت دیگری انحرافات اجتماعی از قبیل میزان جرم و جنایت، فروپاشی خانواده مصرف مواد مخدر، طرح دعاوی و داد خواهی، خودکشی، فرار از پرداخت مالیات و موارد مشابه را به روش های مرسوم اندازه گیری کرد. فرض بر این که چون مالیات موارد مشابه را به روش های مرسوم اندازه گیری کرد. فرض بر این است که چون سرمایه اجتماعی وجود هنجارهای رفتاری مبتنی بر تشریک مساعی را منعکس می کند ، انحرافات اجتماعی نیز بالفعل بازتاب نبود سرمایه اجتماعی نخواهد بود»

منبع

موسوی، سید امین(1393)، تاثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی،پایان نامه کارشناسی ارشد، مديريت بازرگانی،دانشگاه ازاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید