« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »رقابت پذیری سازمان
در دنياي امروز كه گفتمان رايج، زندگي در دهكده جهاني است، اگر بخواهيم اقتصادي فعال و پويا داشته باشيم، بايد رقابت و برنامه‌ريزي براي آن را به فعالان اقتصادي كشور آموزش دهيم. براساس تئوري‌هاي اقتصادي، رشد پايدار و خود افزا، تنها در سايه افزايش قدرت رقابتي اقتصاد امكان‌پذير است. امروزه با توجه به افزايش ارتباطات و بويژه بحث تجارت الكترونيك، ديگر نمي‌توان خلأ يا فضايي گلخانه‌اي را براي هيچ اقتصادي تضمين كرد. بنابراين، ورود به ميدان مبارزه تنازع بقا، تنها راه بقا در زمينه اقتصاد است.
جايگاه رقابت سالم و آزاد در عرصه اقتصاد كشور تنها درصورت برخورد قوي و ضعيف در عرصه اقتصادي نهادينه خواهد شد و در نهايت برنده اين نبرد، اقتصاد كشور خواهد بود. پيامد رونق اقتصادي افزايش رفاه عمومي و ارتقاي جايگاه اقتصاد ايران درعرصه جهاني است. در مجموع، فرهنگ رقابت اقتصادي عبارتست از: نگراني و توجه به موضوع رقابت در بين عموم به‌طور اعم و در بين فعالان اقتصادي به‌طور اخص.
براساس ضرب‌المثل «خشت اول چون نهد معمار كج، تا ثريا مي‌رود ديوار كج» ايجاد زمينه فرهنگ‌سازي به افراد در سطوح و سنين پايين‌تر، اهميت بيشتري دارد و بايد در رئوس مطالب درسي مدارس به‌گونه‌اي برنامه‌ريزي شود كه افراد همانند آموزش در ساير زمينه‌ها مثل ادبيات و فرهنگ، رقابت در عرصه كار و توليد را فرا گيرند و به آن باور داشته باشند.
روشن است كه عدم مداخله دولت در امور اقتصادي بويژه در زمينه‌هايي كه بخش خصوصي به خوبي از عهده آنها برمي‌آيد لازمه رقابت و وجود آزادي اقتصادي است. براساس تئوري‌هاي معاصر در اقتصاد، دولت فقط بايد به زيربناها و صنايعي كه بازدهي فزاينده نسبت به مقياس دارند توجه كند و فعاليت اقتصادي داشته باشد و بقيه امور را به بخش خصوصي واگذار كند. در يك اقتصاد آزاد كه فعالان اقتصادي آزادانه با استفاده از امكانات خود به‌صورت هدفمند به‌دنبال حداكثر كردن منافع شخصي حركت مي‌كنند، اين وضعيت به‌خودي خود رفاه اجتماعي را به‌صورت مواردي از جمله استفاده بهينه و كارا از منافع توليد، مشتري‌مداري، حداقل‌كردن هزينه‌ها و درنتيجه كاهش قيمت‌ها به‌دنبال خواهد داشت.
در واقع رقابت، لازمه پويايي و حيات است و زماني‌كه رقابت از بين برود ايستايي و ركود آغاز مي‌شود. اين نظريه محققان علوم اجتماعي بيانگر اهميت رقابت در عرصه‌هاي مختلف زندگي بشري است. اهميت وجود رقابت در عرصه‌هاي اقتصادي نيز بر كسي پوشيده نيست، با وجود رقابت دستاوردهاي عظيم اقتصادي از جمله توسعه اقتصادي، افزايش كارايي در اقتصاد، كاهش هزينه‌هاي توليد، صنعتي‌شدن، افزايش كيفيت منافع مشتري و درنهايت قرارگرفتن هر چيز بر سر جاي خود، اتفاق مي‌افتد. بنابراين، ايجاد فرهنگ رقابت سالم در محيط كار و توليد از جايگاه مهمي برخوردار است زيرا دستاوردهاي ياد شده بدون وجود رقابت سالم، حاصل نمي‌شوند.
مفهوم رقابت
رقابت با تعبیر توانمندی و تمایل ورود به رقابت تعریف شده است. مایکل پورتر از منظر اقتصادی رقابت‌پذیری را مترادف با بهره وری و چگونگی استفاده یک سازمان یا ملت از منبع انسانی، سرمایه و منابع طبیعی خود تعریف می‌کند، در مقیاس خرد، رقابت‌پذیری به ارزشی که یک محصول در مقایسه با رقیب برای مشتری می آفریند باز می‌گردد و این امر به دوعامل مهم بستگی دارد: میزان مطلوبیتهای برآورده شده از تملک یا تصرف یک محصول برای مشتری(منافع) و میزان هزینه ایجاد شده از تملک یا تصرف آن محصول برای مشتری. سرآمدی در هر یک از این دو عامل، سازمان را رقابت‌پذیر می‌سازد.
اگر یک سازمان استراتژی خود را براساس ارائه مطلوبیتهای ویژه و برتر از رقیب به مشتری قرار دهد، استراتژی تمایز را برگزیده است و اگر براساس شرایط موجود، ارائه قیمت غیر قابل رقابت توسط رقیب را استراتژی خود قرار دهد، استراتژی رهبری هزینه را دنبال می‌کند. استراتژی تمایز از راه مطلوبیتهای بیشتر رقابت‌پذیری را بهبود می‌بخشد و استراتژی رهبری هزینه از راه کاهش نامطلوبیتها (هزینه‌ها) سازمان را نسبت به رقیب رقابت‌پذیر می‌سازد (مانند تولیدکنندگان پوشاک چینی). هر یک از این استراتژیها سازمان را در بازار رقابتی محصول، رقابت پذیر خواهد کرد. آیا برای یک کسب و کار موفق این امرکافی است؟ خیر، کافی نیست.
یک سازمان برای موفقیت علاوه بر پاسخگویی مناسب به بازار رقابتی محصول( کالا و خدمات) باید پاسخگوی بازار سرمایه نیز باشد و برای این منظور باید هزینه این استراتژیها برای تولیدکننده و سودعملیاتی شرکت برای سهامداران، قابل پذیرش باشد. دو عامل اول، به مزیت رقابتی سازمان در بازار محصول و عامل سوم به مزیت رقابتی در بازار سرمایه منجر می‌شود. نکته بسیار اساسی و مهم این است که بدون توجه به منافع سرمایه‌گذاران، تداوم خلق ارزش برای مشتری نیزامکان‌پذیر نخواهد بود. برای رقابت‌پذیری پایدار، سه مولفه اصلی ضروری است. دو مولفه اول رقابت‌پذیری ایجاد می‌کند و عامل سوم تداوم آن را امکان‌پذیر می‌سازد.
پيشينه تحقيق رقابت سازمانی
«وانگ» در تحقيقي به‌نام «قوانين و فرهنگ رقابت در اقتصادهاي در حال گذار» به بررسي اثرات تقويت فرهنگ رقابتي بر اقتصاد كشور چين پرداخته است. درنتيجه اين تحقيق، عنوان شده است كه تقويت رقابت در بازار اقتصادهاي در حال گذار از دولتي به خصوصي، باعث افزايش كيفيت و منطقي‌شدن قيمت‌ها مي‌شود و فرايند رقابت در چنين بازارهايي، زمينه‌سازي تخصيص بهينه و كاراي منابع و همچنين توسعه عقلايي و منطقي را در پي خواهد داشت. در اين تحقيق، عنوان شده‌است كه براي ساختن فرهنگ رقابت سالم در اقتصادهاي درحال گذار بايد موارد زير را رعايت كرد:
- معرفي واضح ومشخص مكانيزم رقابتي و تحريك و افزايش اصلاحات در صنايع غيررقابتي
- اصلاح عملكرد دولت در جهت كاهش دخالت در بازار و همچنين كاهش حوزه فعاليت‌هاي اجرايي دولت در اقتصاد
- برنامه‌ريزي در زمينه تبليغات براي تقويت فرهنگ رقابت، آموزش سياست‌هاي رقابتي و عملياتي كردن برنامه‌ريزي‌ها
- اجرايي‌كردن قانون رقابت به‌طور مؤثر و كارا
- افزايش تحقيقات و مطالعات در زمينه سياست‌هاي رقابتي
- افزايش همكاري‌هاي بين‌المللي و مبادلات سياست رقابتي
«نيلو» طي مطالعه‌اي، به بررسي فرهنگ رقابت در حوزه بازارهاي اقتصادي كشور نپال پرداخته‌است. در اين تحقيق، عنوان شده‌است كه عملكرد در بازار به اين‌دليل كه به‌طور همزمان منافع توليدكننده و مصرف‌كننده را دربر مي‌گيرد، اهميت دارد. به‌طور مشابه در زامبيا، گرچه كميسيون رقابت بهتر شكل گرفته‌است اما عامه مردم هنوز در اجتماعات محلي، منافع اساسي را جست‌وجو مي‌كنند. اعمال ضدرقابتي هنوز شايع بوده و فرهنگ رقابتي بين ذي‌نفعان بازار، شكل نگرفته‌است.
پيش از هر نوع تلاش به‌منظور تهيه قانون رقابت، بايد گروه تخصصي گسترده‌اي تعيين، در مبارزات انتخاباتي براي آگاه كردن عموم، خطوط اصلي و اهميت و مزاياي فرهنگ رقابت، روشن شود. در اين‌صورت، حركت در راستاي فرهنگ‌سازي رقابت در بين فعالان بازار، شتاب بيشتري خواهد گرفت. دست‌اندركاران امر بايد مكانيزمي را ايجاد كرده و توسعه دهند تا عمليات اطلاع‌رساني را رهبري كرده و برنامه‌هاي آموزشي لازم را براي عموم در سطح گسترده و از طريق نمايندگان آژانس‌هاي دولتي، تجارت و بخش خصوصي، گروه‌هاي مصرف‌كننده، جامعه مدني و رسانه‌ها، اجرا كند.
منبع
بهمنی، مرضیه(1394)، استراتژی های زیست محیطی و رقابت سازمانی در صنعت هتلداری، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت اجرایی، دانشگاه آزاد اسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید