رفتار نوجوانان

نوجوانی دوره انتقال از وابستگی کودکی به استقلال و مسئولیت پذیری جوانی و بزرگسالی است در این دوره نوجوان با دو مسئله اساسی رو به روست :

1. بازنگری و بازسازی ارتباط با والدین و بزرگسالان و جامعه
2. بازشناسی و بازسازی خود به عنوان یک فرد مستقل

رفتار نوجوانان گاهی کودکانه و گاهی همانند بزرگسالان است و در طول این دوره معمولا تعارض بین این دو نقش در نوجوان مشاهده می شود استانلی هال پدر روانشناسی نوجوانی این دوره را دوره توفان و تنش می نامد و نوجوانی را تولدی تازه می نامد او می گوید که نوجوانی دوره انتقالی مهمی است و نوجوان شور و هیجان فراوانی احساس می کند .

در این دوره نوجوان بین خواسته های متضاد قرار دارد حالات شادمانی و خنده رویی ناگهان به افسردگی و پریشانی تبدیل می شود نوجوان احساس غرور می کند به همان اندازه نیز احساس شرمندگی در او ظاهر می شود با وجود داشتن دوستان متعدد ممکن است گاهی اوقات خودش را در تنهایی بگذراند کنجکاوی نوجوانان به شدت تحریک می شود و به حل مسایل با آگاهی و علاقه نگاه می کند و تلاش فراوان انجام می دهد و گاهی نسبت به حل مسایل بی اعتنا می شود رفت و برگشت در حالات و رفتار نوجوان به روشنی مشاهده می شود این دوره، دوره بسیار مهمی در زندگی او می باشد بعد از کودکی و قبل از بزرگسالی است فرایند انتقال کودکی به بزرگسالی دشوار و پر کشمکش است نوجوان از یک سو با سرعت بی سابقه ای بلوغ جسمی و جنسی را طی می کند و از سوی دیگر خانواده و فرهنگ و جامعه از او می خواهند که مستقل باشد .

رفتار نوجوان و جوان دوام و ثبات ندارد و بدین خاطر قابل پیش بینی نیست برخوردش با دیگران نامناسب و اغلب رنجاننده است خنده های بلند و تظاهرات ضد و نقیض صورت رفتاری خاصی به آنها می دهد در عملکرد ها هدف و ارزش شان در جهت به دست آوردن موقعیت ، امنیت ، ارضای آنی آرزوها ، همرنگی ، هم آرایی با جماعت و کسب مقبولیت اجتماعی است و در این طریق سعی دارند از شیوه بزرگترها که موقعیت هایی در این زمینه به دست آورده اند تقلید کنند ،حالت دیری نمی یابد آنها به مرحله پختگی وارد می شوند و رفتار خود را عاقلانه می سازند  .

انواع رفتار نوجوانان و جوانان

رفتار تقلیدی : در نوجوان و جوان دو خواسته متضاد در یک زمینه وجود دارد تقلید و ضد تقلید او مقلد است آن چنان که حتی می توان گفت تقلیدی دارد کورکورانه و از آن برای ساختن شخصیت خود کسب محبوبیت اجتماعی ، بالا آمدن و معروف شدن استفاده می کند . او می خواهد به رشد و تکامل اجتماعی برسد ولی امکان و توان آن را ندارد و تقلید برای او یک راه هست برای وصول به مقاصد نوجوان

جنبه قهرمان جوامعی : جوانی سن قهرمان پرستی است و آنها شیفته کارهای قهرمانی هستند تا با تطبیق دادن اعمال و رفتارشان با آنان جنبه تفوق طلبی خود را به اثبات برسانند .

رفتار گروهی : با فرا رسیدن نوجوانی ، نوجوان با همراهی پیروی از دوستان برای فرد مطرح می شود آن چنان که گاهی خانواده خود را در رابطه با آنان نادیده می گیرد دوستی ها شدید آتشین است و این خود می تواند نقشی موثر در رشد و پرورش نوجوان داشته باشد .

کسب محبوبیت : او در صدد کسب محبوبیت است میل به جلب توجه دیگران راجع به مسائلی که در او کاملا به چشم میخورد واگر سد راه کردن دیگران مانع تحقق آن شود فوق العاده خشمگین میگردد.علت اصلی حمله های عصبی درجوانان هم ازعدم امکان اوثبات شخصیت وازدست دادن محبوبیت است .

خودنمائی : اصولا سن نوجوانی و بلوغ سن خودنمائی است او می خواهد زیبا باشد آن چنان که همه تحسینش کنند تن به زینت و خود آرائی می دهد در پی تظاهراتی است که به نظر بزرگترها لوس و بد منظر می آید . در جستجوی مدهای جدید و برنامه ها جدید برای وصول به این هدف است .

حادثه جوئی ها : به علت تحولاتی که در جنبه روانی برای او حاصل می شود در مواردی ممکن است اینان تن به حادثه جوئی هایی بدهند که ظهور این حالت از ویژگی های این سن است اینان در جستجوی زمینه ای برای تخلیه هیجان و یا یافتن راه مقری برای آنان هستند .

تهاجم و پرخاشگری : آغاز پرخاشگری و تهاجم به صورت عصیان ، مخالفت با بزرگان با طرز فکرها با ذوقهاو سلیقه ها حاصل میشود،بصورت تمرد وسرکشی وهجوم اعمال خشم خود را نشان می دهند .

گریزپائی نوجوان : مساله گریزپائی و احیانا سرقت هایی در آنان دیده می شود که این نشانه وجود اختلال عمیقی است که در اثر سستی محیط پدید می آید اینان در محیط خانه با کار و افکار و عقاید متضادی مواجه اند و این تضاد آنها را از خانه فراری می دهند .

حالت بدبینی : این حالت گاهی در زندگی نوجوان پیش می آید که در مواردی هم ممکن است تصنعی و برای تسلیم کردن والدین و مربیان باشد اما آنچه که حقیقت است در خود احساس ناسودمندی زندگی و گمراهی و انحراف است .

حالت انزوا جوئی : نوجوان و جوان برای غلبه بر ناکامی ها و جبران آن طرف و شیوه های گوناگونی را بر می گزینند از جمله گزینش خواسته های جدید و تن دادن به اموری است که شخصیت به نظر از دست رفته آنها را احیا کند . تن دادن به خیال بافی و رویا دلیل تراشی و تن دادن به استدلال های پوچ و بیهوده ، بازگشت به دوران کودکی و گریه و ضجه کردن و با دست بازی کردن و ناخن جویدن انکار واقعیت هایی که در دور و بر او وجود دارد .

رویا و مخفی کاری : جوانی را در تعبیری سن خواب و خیال خوانده اند و گفته اند آنان در مواردی بسیار دچار تصورات و خیالات آشفته ای هستند اغلب در رو یا بسر می برند و این امر به علت تخیل قوی و شدید آنهاست .

وجود مخفی کاری های بسیار که در آن مهارت هم دارند به گونه ای است که اصولا دوره حیات شان را رازآمیز جلوه می دهد و روانشناسان سخن از وجود حقایق ناشناخته بسیاری درباره آنها دارند.

 گروه همسالان

گروه همسالان یکی از مهم ترین عوامل است در شکل گیری هویت جوانان ، مواجهه شدن نوجوانان با عقاید و ارزش ها از طریق تعامل با انواع همسالان گسترش می یابد دوستان صمیمی با حمایت کردن عاطفی از هم دیگر و تامین الگوهای نقش تشکیل هویت به یکدیگر در کاووش گزینه ها کمک می کنند . در یک تحقیق نوجوانان 15 ساله ای که روابط صمیمانه و قابل اعتمادی با همسالان خود داشتند بیشتر درگیر کاووش کردن موضوعات رابطه بودند برای مثال: فکر کردن به آنچه دوستان صمیمی برای آن ارزش قائل بودند ،در تحقیق دیگری دلبستگی نوجوانان به دوستان کاووش شغلی و پیشرفت در انتخاب کردن شغل را پیش بینی کرد .

پیاژه، در مورد تعامل بین همسالان حمایت می کند . که یکدیگر را با نقطه نظرهای مختلف مواجه می سازند به درک اخلاقی کمک می کند هنگامی که کودکان و نوجوانان با همسالان خود مذاکره و مصالحه می کنند می فهمند که زندگی اجتماعی می تواند به جای روابط صاحبان قدرت ، بر همکاری بین افراد برابر استوار باشد نوجوانانی که روابط دوستی صمیمانه و گفتگوهای بیشتری با دوستان خود دارند از نظر استدلال اخلاقی پیشرفته هستند.

نقطه نظرهای مشترک و صمیمیت روابط دوستی که در تصمیم گیری بر اساس اتفاق نظر استوار هستند بر رشد اخلاقی اهمیت زیادی دارند بحث های همسالان نقش گزاری مسایل اجتماعی اخلاقی ، مبنایی را برای مداخله هایی فراهم کرده اند که هدف انها بهبود بخشیدن به درک اخلاقی دانش آموزان دبیرستانی و دانشجویان است .

همسالان به طور فزاینده ای با اهمیت می شوند نوجوانان در کشورهای صنعتی بیشتر روزهای هفته را با همسالان خود در مدرسه می گذرانند . نوجوانان همچنین وقت خارج از کلاس زیادی را هم با هم می گذرانند که در برخی فرهنگ ها بیشتر از فرهنگ های دیگر است .

روابط نوجوانان با همسالان می تواند مثبت و منفی باشد همسالان در بهترین حالت پلی هستند بین خانواده و نقش های اجتماعی بزرگسال .

نوجوانان می گویند هنگامی که با دوستان خود هستند بهترین خلق را دارند . افرادی که در اوایل نوجوانی هستند احتمالا به خاطر نگرانی بیشتر از آنچه که دوستانشان درباره ی آنها فکر می کنند بیشتر از افراد جوان تر یا مسن تر تسلیم فشار همسالان می شوند ، با این حال در صورتی که والدین و همسالان مخالف باشند حتی نوجوانانی که سن کمتری دارند از مقررات خانواده سرپیچی نمی کنند همسالان بر انتخاب های شخصی روزمره نوجوانان ، مانند لباس ، موسیقی و انتخاب دوستان نفوذ بیشتری دارند اما والدین بر ارزش های زندگی  اساسی  و  برنامه های  تحصیلی  تاثیر  بیشتری  دارند

سرانجام اینکه فرزند پروری مقتدرانه با مقاومت در برابر فشار همسالان ارتباط دارد . نوجوانانی که والدین آنها حمایت کننده هستند و نظارت مناسبی بر رفتار آنها دارند برای والدین خود احترام قایلند و بنابراین معمولا از مقررات آنها تبعیت کرده و راهنمایی آنها را در نظر می گیرند در مقابل جوانانی که رفتار های افراطی والدین را تجربه می کنند کنترل خیلی کم یا خیلی زیاد شدیدباشد به سمت همسالان گرایش دارند آنها در مورد زندگی شخصی و آینده خود بیشتر به راهنمایی دوستان اتکا می کنند و بیشتر تمایل دارند که مقررات والدین خود را نقض کنند تکالیف مدرسه خود را نادیده بگیرند و به رفتارهای مشکل ساز دیگر بپردازند .

 منبع

مونسان،زهرا(1389)، نقش دانشگاه در شکل گیری هویت دانشجویان سال آخر دانشگاه آزاد،پایان نامه

کارشناسی ارشد،مدیریت آموزشی،دانشگاه گرمسار

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید