خودکارآمدی

افراد دارای خودکارآمدی بالا به تمام وظایف سخت که چالش برانگیز هستند، نزدیک می­شوند و تلاش­های خود را برای رویارویی با مشکلات بیشتر می­کنند. خودکارآمدی بالا مرتبط با نتایج سلامتی بهتر و استفاده از رفتارهای محافظ و افزایش دهنده سلامتی می­باشد. انتظارات کم خودکارآمدی با استفاده از عواطف متمرکز بر استراتژی­های کنار آمدن مثل خودسرزنش کردن ربط دارد .

کیم، از پژوهش خود نتیجه گرفت که بین متغیرهای روان­شناختی و سلامت روانی افراد رابطه معنادار وجود دارد. باورهای خودکارآمدی به صورت نیرومندی با افسردگی و اضطراب رابطه دارند. باورهای خودکارآمدی نشان­دهنده این مسئله هستند که فرد توانایی تغییر حالات منفی روانی خود را دارد. کیم نشان داد افسردگی با سطح بالای نگرش منفی و باورهای ضعیف خودکارآمدی رابطه دارد. خودکارآمدی، نقش میانجی در کاهش نشانه­های افسردگی ایفا می­کند و اضطراب و افسردگی افراد بالغ، با افزایش و تقویت باورهای خودکارآمدی کاهش می­یابد.

باورهای خودکارآمدی می­توانند تاثیرات مثبت و منفی بر روی سلامت افراد داشته باشند. اگر باور داشته باشید که توانایی سازش با موقعیت را دارید، کمتر احساس تنیدگی در آن موقعیت می­کنید. باور مثبت در مورد توانایی­های خود در ارتباط با بیماری و غلبه بر مشکلات همراه آن تاثیرات منفی بر روند درمان دارد. این باور که باعث تلاش فیزیکی بیشتر می­شود می­تواند به صورت کوشش بیشتر و اجرای خوکار درآید. افرادی که خودکارآمدی قوی ندارند در مواجهه با بیماری در آن غرق شده و ممکن است درمان را رها نموده و باعث مشکلات بیشتر شوند .

شجاع کاظمی و مومنی جاوید، در پژوهش خود نشان دادند که زنانی که خودکارآمدی ضعیفی دارند، در زندگی احساس ناامیدی، درماندگی و ناتوانی می­کنند، آنها تلاش­های خود را بی­فایده دانسته و یا از تلاش دست کشیده و به نحوه فزاینده­ای نومید و مضطرب می­شوند. در هنگام برخورد با موانع خصوصاٌ عود بیماری اگر تلاش­های آنها موثر نباشند، فوراٌ احساس شکست می­کنند افراد دارای خودکارآمدی ضعیف برای کنار آمدن با مشکلات هیچ تلاشی نمی­کنند زیرا متقاعد شده­اند تلاش آنها هیچ نتیجه­ای ندارد.

نتایج پژوهش اعرابیان و همکاران، نشان داد که بین خودکارآمدی و سلامت روانی رابطه مثبت معناداری وجود دارد. خوشنویسان و افروز،نیز در تحقیق خود نشان دادند بین خودکارآمدی با افسردگی، اضطراب، استرس رابطه معکوس وجود دارد.

خودکارآمدی بالا با مدیریت استرس، افزایش حرمت خود، بهزیستی، شرایط جسمانی بهتر، سازگاری و بهبود از بیماریهای مزمن، کاهش نشانه­های اضطرابی و افسردگی وبا افزایش سطح بهزیستی و سلامت همراه است .

باورهای خودکارآمدی با سازگاری با درد رابطه دارد و جنبه­های مختلف تجربه درد را تبیین می­کنند. بر این اساس می­توان نتیجه گرفت اگر بیماران مبتلا به سرطان به باور خودکارآمدی برسند تحمل بیماری برایشان آسانتر و بدنبال آن از توانمندی بهتری برخوردار می­شوند و کمتر به مرحله­ی عود یا احساس ناکامی می­رسند.

احساس خودکارآمدی باعث کاهش عواطف منفی و برانگیختگی فیزیولوژیک همراه آن می­شود. خودکارآمدی یک عامل درونی مهم برای کنترل طولانی مدت بیماری­های مزمن است.نمرات بالای خودکارآمدی با بهبود توانایی سازگاری در بیماران مرتبط می­باشد و می­تواند آن را پیش­بینی کند، سپس این سازگاری بهبود یافته منجر به کاهش ناهنجاری­های روان­شناختی از جمله استرس، اضطراب و افسردگی می­شود.

کانینگام و همکاران،در پژوهش خود بر روی بیماران مبتلا به سرطان، ارتباط مثبت و قوی بین خودکارآمدی و کیفیت زندگی و خودکارآمدی و خلق و خو نشان دادند. همچنین کریتلر، در پژوهش خود نشان داد که خودکارآمدی با کاهش استرس افزایش کیفیت زندگی بیماران سرطانی را تحت تاثیر قرار می­دهد. خودکارآمدی تاثیر مثبتی بر رفتارهای سلامتی، کنترل علائم و کیفیت زندگی دارد. سمیها و همکاران،در پژوهش خود بر روی بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی دریافتند تمام ابعاد کیفیت زندگی بیماران به صورت منفی تحت تاثیر قرار گرفت و بعد از شروع شیمی درمانی یک افزایش  تاثیر منفی بر سلامت جسمی، احساس خوب شدن و مشکلات دیگر و همچنین خودکارآمدی بیماران تا حد متوسطی و نه به طور کامل به وجود آمد. در طول درمان علائم جسمی و روان­شناختی و همچنین سطح فعالیت به صورت منفی تحت تاثیر قرار گرفت. کیفیت زندگی و خودکارآمدی بوسیله خصوصیات فردی و بیماری تحت تاثیر قرار گرفت.

خودکارآمدی احساس خوب بودن، کیفیت زندگی و سلامت روان را در بیماران مبتلا به سرطان پیش­بینی می­کند. مطالعه در بیماران مبتلا به سرطان سینه  نشان داده که ارتباط مثبتی بین خودکارآمدی و سازگاری روانی-اجتماعی بیماران وجود دارد و حتی در حین شیمی درمانی علائم ناراحتی کمتری را گزارش می­کنند.

منبع

غلامی کنشتی، سمیرا(1392)،سلامت روان بر مبنای راهبردهای مقابله دینی رضایت زناشویی و خودکارآمدی در بیماران سرطانی، پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی، دانشکده  علوم تربیتی و روانشناسی شیراز

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید