خودکارآمدی و تفاوتهای سنی و جنسیتی

به نظر می­رسد که کارایی شخصی در نتیجه جنسیت و سن فرق می­کند. پژوهش با کودکان و بزرگسالان نشان می­دهد که مردان به طور متوسط از نظر کارایی شخصی بالاتر از زنان هستند. این تفاوت­های جنسیت حدود بیست سالگی به اوج می­رسدودرسال­های بعدی کاهش می­یابد.درهردوجنس، کارایی شخصی در طول دوران کودکی و اوان بزرگسالی افزایش می­یابد، در میانسالی به اوج  می­رسد، و بعد ازشصت سالگی کاهش می­یابد. هاکت و بتز،اولین کسانی بودند که نظریه شناختی اجتماعی بندورا را که بر نقش خودکارآمدی در انتخاب شغلی تاکید دارد به کار گرفتند. آنها بر نظریه خودکارآمدی برای تبیین انتخاب­های شغلی زنان متمرکز شدند و پیشنهاد کردند که کارآمدی پایین ، محدودیت طیف انتخاب های شغلی زنان را تبیین می­کند.

لنت و همکاران، همچنین طرح می­کنند که متغیر تفاوت­های فردی و جمعیت شناختی ،همچون جنس، نژاد، قومیت و شرایط اقتصادی اجتماعی  با پیشینه و متغیرهای بافتی تعامل دارند و بر تجارب یاد گرفته شده که در باورهای خودکارآمدی نقش دارد تاثیر می­گذارد. در عوض این انتظارات کارآمدی با پیامد مورد انتظار که افراد در مورد نتایج رفتارشان دارند مرتبط هستند.تفاوت­های جنسیت در کارایی شخصی نقش مهمی را در انتخاب شغلی ما ایفا می­کند. پژوهش نشان داده است که مردان هم برای مشاغل به اصطلاح مردانه و هم زنانه، کارایی شخصی زیادی را در خود می­بینند.  در مقابل زنان برای مشاغل به اصطلاح زنانه خود کارآمدی بالا، اما برای مشاغل به اصطلاح مردانه خود کارآمدی پایینی در خود  می­بینند .

شیوه های اثرگذاری باورهای خودکارآمدی

 خودکارآمدی آثارش را از طریق چهار فرآیند اصلی اعمال می­کند که عبارتند از فرآیندهای شناختی، انگیزشی، عاطفی و انتخابی. باورهای کارآمدی شخصی بر الگوهای فکری که ممکن است خود کمک کننده یا خود محدود کننده باشند اثر می­گذارند. یکی از راه­های تأثیرات شناختی تنظیم رفتار به وسیله اهداف از پیش انتخاب شده و آگاهانه می­باشد . این تعیین هدف شخصی تحت نفوذ خود ارزیابی فردی قرار دارد . نیرومندی کارآمدی ، به افزایش سطح اهدافی که مردم برای خود برمی­گزینند و تحکیم تعهداتشان به آن اهداف منجر می­شود. هم چنین برای غلبه بر پیچیدگی­های فرآیند پردازش شناختی اطلاع چند بعدی که حاوی ابهامات و تردیدها می­باشند و برای فرآیند حل مسئله، افراد باید از حس خودکارآمدی بالا برخوردار باشند تا در موقعیت­های تصمیم­گیری پیچیده و تفکر تحلیلی اختصاص دهند .

خودکارآمدی افرد سطح انگیزش آنها را از طریق کنترل میزان کوشش و مدت زمان پافشاری در مقابل موانع تعیین می­کند. به هنگام مقابله با دشواری­ها، افرادی که به توانایی­های خود شک دارند، کوشش­های خود را کاهش می­دهند و به سرعت به راه حل­های پایین روی می­آورند بر عکس افراد دارای خودباوری قوی در مورد توانایی­های خویش، برای غلبه بر چالش، کوشش بیشتری را اعمال می­کنند. هرچه خودکارآمدی فردی بالاتر باشد، سریع تر از تردیدهای به خود ناشی از شکست­ها بهبود می­یابد و میزان کوشش خود را افزایش می­دهد . باورهای افراد در مورد توانایی­هایشان بر میزان فشار روانی و افسردگی که در موفقیت­های تهدیدزا یا استرس­زا تجربه می­کنند اثر می­گذارد؛ افرادی که معتقدند می­توانند تهدیدها یا فشارهای بالقوه را کنترل کنند، شناخت­های آشفته­ساز را به خود راه نمی­دهند و به وسیله آنها آشفته نمی­شوند. در مقابل، فقدان باورهای خودکارآمدی برای کنترل تهدیدهای بالقوه، به تجربه فشار و برانگیختگی اضطرابی منجر می­شود.

افراد برای اینکه از روی عملکرد خود درباره کارآمدی خویش قضاوت کنند، تحت تأثیرعوامل مختلفی قرار می­گیرند. سختی کار، میزان تلاش، شرایط مطلوب و نامطلوب، میزان کمک بیرونی که دریافت کرده اند، حالات عاطفی و بدنی آنان در حین انجام کار و چگونگی شکست و موفقیت آنان از جمله این عوامل است و همچنین نگرش مثبت یا منفی فرد به خود و نحوه فراخوانی موفقیت­ها و شکست­های گرفته، قضاوت درباره کارآمدی شخصی را تحت تأثیر قرار می­دهند ، به طور کلی اسناد علی درباره توانایی، تلاش، سختی کار، تأثیر کم و غیرمستقلی بر انگیزش دارد . کارآمدی شخصی در تأثیر اسناد علی روی انگیزش عملکرد مداخله می­کند .افراد می­توانندازطریق انتخاب و ساخت محیط زندگی خودتاحدی برجریان زندگی خود اثر بگذارند، آنها تمایل دارندتا ازفعالیت در موقعیت­هایی که باور دارند بیش از حد توانایی آنهاست،اجتناب کنند و فعالیت­های چالش انگیز در محیط­های اجتماعی راانتخاب کنندکه اعتقاد دارند می­توانند از عهده آنها برآیند، به خصوص اینکه انتخاب یک موقعیت یا فعالیت می­تواند تا مدت­ها پس از زمان انتخاب بر جریان زندگی فرد اثرگذار باشد.

منبع

رمضانی فتاتویی،صدیقه(1394)، معنادرمانی گروهی بر رضایت زناشویی و خودکارآمدی عمومی زوجین با تعارضات زناشویی مراکز مشاوره،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

 از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید