خرده مقیاس های هوش هیجانی بار – اون

خود آگاهی هیجانی : عبارتست از توان مندی های تشخیص و درک احساسات . این مولفه فقط شامل آگاهی از احساسات یک فرد و هیجانات وی نیست بلکه شامل توانایی تمیز دادن و تفاوت بین آنها جهت پی بردن به این امر است که شخص چه احساسی دارد و چرا این احساس در وی شکل گرفته است و هم چنین به منظور پی بردن به آن چیزی است که مسبب این احساسات است. مشکلات جدی در این حیطه در موقعیت های “آلکسی تایمی ” ( ناتوانی در بیان کلامی احساسات)یافت می شود.

ابراز وجود یا قاطعیت : ابراز وجود شامل توانایی بیان احساسات ، عقاید و افکار خود و دفاع از حقوق خود و روش غیر مخرب است. جسارت یا ابراز وجود دارای سه بعد است:

• توانایی بیان احساسات ( مثل : قبول و ابراز خشم ، صمیمیت و احساس جنسی )
• توانایی بیان آشکار عقاید وافکار ( مثل :توانایی بیان باورهای مخالف و اتخاذ موضعی مشخص حتی اگر به لحاظ عاطفی انجام آن دشوار و باعث از دست رفتن امتیازی شود.)
• توانایی استادگی برای احقاق حقوق خود ( مثل : اجازه ندادن به دیگران که شما را اذیت کنند یا از شما امتیاز بگیرند.)

افراد قاطع ، کمرو نیستند بلکه می توانند احساساتشان را اغلب به طور مستقیم و بدون پرخاشگری و فحاشی  ابراز کنند.

احترام به خود : احترام به خود عبارتست از توانایی احترام گذاشتن به خود و پذیرش خود به عنوان فردی که اساسا” خوب است پذیرفتن خود یعنی توانایی پذیرش ابعاد مثبت ومنفی ومحدودیت ها و توانمندی های خود و در اصل قبول داشتن خود آن طور که هستیم می باشد . مولفه ها ی مفهومی هوش هیجانی با احساسات کلی امنیت ، نیروی درونی ، اعتماد به نفس و احساس کفایت همراه می باشد. اعتماد به نفس؛ باور خود , با هویت نسبتا” خوب رشد یافته،ارتباط دارد.فردی که صاحب حرمت ذاتست احساس عدم کفایت وحقارت نمیکند.

 خود شکوفایی : توانمندی شناخت قابلیت های بالقوه خویش است. این جنبه از هوش هیجانی تبیینی است برای جستجوی غنا و معنا بخشیدن به زندگی، تلاشی است جهت شکوفا ساختن بالقوه خود. خود شکوفایی فرایندی مستمر و پویاست برای کسب بالاترین حد رشد توانایی ها، قابلیت ها و استعداد ها. این بعد به تلاش مصرانه جهت دارا بودن بهترین عملکرد وتلاش برای بهتر ساختن خود مربوط است. خود شکوفایی به احساس و توجه به خود وابسته است.

 استقلال: عبارتست از توان مندی هدایت خود ، کنترل خود در تفکر ، و عمل و عدم وابستگی عاطفی . افراد مستقل افرادی هستند که در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها ی مهم به خود اتکاء دارند و البته قبل از تصمیم گیری با دیگران نیز مشورت می کنند.مشورت کردن با دیگران نشان وابستگی نیست، اساسا” استقلال توانایی رفتار خود مختار در مقابل نیاز به حفاظت و حمایت است . مستقل بودن به میزان اعتماد به نفس ، نیروی درونی و به تمایل در آوردن خواسته ها و تعهدات مبتنی است. بدون آنکه اسیر آنها شوند.

همدلی  : شامل توانایی آگاهی ، درک و تقدیر از احساسات دیگران و حساس بودن به اینکه آنها چرا ، چگونه و چه چیزی را این گونه وبه این طریق حس مکنند. همدل  شدن یعنی کسب توانایی یا شناخت هیجانات و عواطف دیگران . افراد همدل به تگرانی وعلائق دیگران توجه نشان می دهند.

روابط بین فردی : مهارت روابط بین فردی شامل داشتن توانایی رابطه برقرار کردن و حفظ ارتباطات متقابل است که صمیمیت متعادل از ویژگی های آن است. رضایت متقابل شامل تبادلات اجتماعی معنادار است که به صورت بالقوه رضایت بخش و لذات بخش است. این بعد از طرفی با ضرورت به دست آوردن روابط دوستانه با دیگران و از طرف دیگر ، توانایی احساس آرامش در این روابط و داشتن توقعات مثبت از چنین روابط مثبتی ، ارتباط دارد . بطور کلی این مهارت اجتماعی نیاز به داشتن حساسیت نسبت به دیگران ، تمایل به برقراری ارتباط و احساس رضایت از این روابط و محبت با دیگران است.

مسئولبت پذیری اجتماعی : مسئولیت پذیری اجتماعی عبارتست از نشان دادن خود به عنوان یک عضو سازنده و همکاری کننده در یک گروه اجتماعی . این توان مندی شامل مسئول بودن است حتی اگر شخص از این رابطه سود نبرد. چنین افرادی دارای وجدان اجتماعی و حساسیت بین فردی هستند و رفتارهایشان به صورت پذیرش مسئولیت های اجتماعی نمایان می شود . این مولفه به توانایی انجام دادن کارها برای دیگران یا با دیگران، پذیرش افراد ، عملکرد هم سو با وجدان ، مرتبط است. افرادی که این توانایی را ندارند ممکن است نگرش های  ضد اجتماعی داشته باشند، موجب آزار و اذیت دیگران شوند و از دیگران سوء استفاده کنند.

حل مسئله : توانایی حل مسئله شامل شناسایی ، تعریف مشکل ، ایجاد و انجام راه حل های بالقوه موثر است. حل مسئله ماهیتا” چند مرحله است و شامل توانایی انجام این مراحل است:

•  احساس وجود مشکل و احساس داشتن کفایت و انگیزه کافی برای مقابله موثر با آن .
•  تعریف و تدوین مشکل تاحد امکان ( مثلا” روش  مشکل گشایی گروهی)
•  تصمیم گیری و انجام یکی از راه حلها( بررسی دلایل مورافقت ومخالفت هر راه حل و انتخاب بهترین مسیر برای عمل ) حل مساله با وظیفه شناسی ، تمایل به بکار گیری حد اکثر توان مقابله با مشکلات به جای اجتناب از آنها مرتبط است.

واقعیت آزمایی: توانایی تطبیق بین آنچه که تجربه می شود و آنچه  که به طور عینی وجود دارد ، می باشد . سنجش میزان انطباق بین آنچه فرد تجربه کرده و آنچه واقعا” وجود دارد . واقعیت آزمایی شامل : درک موقعیت فعلی ، تلاش برای فهم امور به طور صحیح و تجربه رویدادهاست  بدون خیال بافی بیش از حد آن گونه که واقعا” هستند . یکی از جنبه های مهم این مولفه ، اندازه ای از شواهد واضح و روشن ادراکی در تلاش برای ارزیابی و سازگاری با موقعیت هاست به زبانی ساده واقعیت آزمایی توانایی درک صحیح از موقعیت جدید است.

انعطاف پذیری : انعطاف پذیری عبارتست از توانایی تطبیق دادن عواطف ، افکار و رفتار با موقعیت هایی که مدام در حال تغییر هستند. این بعد به توانایی کلی فرد در سازگاری با شرایط غیر قابل پیش بینی و پویا بر می گردد. اشخاص منعطف ، افررادی فعال وهمیاری کننده ، سازگار با تغییر بدون تعصب،صبور نسبت به عقاید و جهت گیری های مختلف و قبول اشتباهات خود هستند.

تحمل استرس : تحمل استرس عبارتست از توانایی استقامت در برابر رخدادها و موقعیت های استرس زا بدون توقف از طریق سازگاری فعال و مثبت در برابر استرس . این توانایی بر :

1. قابلیت انتخاب روشهایی برای سازگاری با استرس .
2. تمایل توام با خوش بینی به تجارب جدید و تمایل به داشتن توانایی غلبه بر مشکل موجود.
3. این احساس که شخص می تواند موقعیت استرس زا را کنترل کند یا بر آن اثر گذارد.

این بعد به آنچه که  قدرت من  و  مقابله مثبت  گفته می شود، شبیه است و اضطراب  اغلب زمانی به وجود می آید که فرد در این جنبه از هوش هیجانی درست عمل نکند.

کنترل تکانه: کنترل تکانه ای توانایی مقاومت یا به تعویض انداختن تکانه، سائق یا وسوسه انجام عملی است . این توانایی شامل پذیرفتن تکانه های پرخاشگرانه ، خود دار بودن و کنترل خشم است. پایین بودن تحمل ناکامی ، نا توانی در کنترل مشکلات ، آزار گری و رفتار های خشن و غیر قابل پبش بینی از نشانه های کنترل ضعیف تکانه است.

شادکامی : عبارتست از توانایی راضی بودن از زندگی خود ، لذت بردن از خود و دیگران و شاد بودن است . این بعد با احساس کلی شادی و نشاط مرتبط است. شادکامی پیامد جانبی یا شاخص مهم نمره کلی هوش هیجانی و عملکرد هیجانی شخص است. شخصی که در این بعد ضعیف است ممکن است نشانه های نوعی افسردگی از قبیل نگرانی ، عدم اطمینان به آینده ، احساس گناه ، نا رضایتی از زندگی و حرفه و در مورد حادتر افکار خودکشی داشته باشد.

خوش بینی :خوش بینی یعنی توانایی نگاه کردن به طرف روشن تر زندگی و حفظ یک دید مثبت ، حتی در مواجهه با بدشانسی است. خوش بینی نشان دهنده داشتن امید به زندگی و رویکردی مثبت است.

بار- اون ، علاوه بر 15 خرده مقیاس ، 2 خرده مقیاس روایی را نیز مطرح میکند که در ارزیابی روایی نتایج حاصل از اجرا ، از آنها استفاده می شود ، این خرده مقیاس ها عبارتند از:

1.  ارائه تصویر مثبت : این خرده مقیاس به منظور اندازه گیری تمایل به دادن پاسخ مثبت اغراق آمیز طراحی شده است.
2.  ارائه تصویر منفی : خرده مقیاس بمنظوراندازه گیری تمایل به دادن پاسخ منفی اغراق آمیزطراحی شده است.

الگوی توانایی مایر و سالووی

 الگوی توانایی توسط مایر و سالووی، ارایه شد. این الگو متمرکز بر نقش هیجان ها و تاثیرات متقابل شان بر افکار است . مایر و سالووی، معتقدند که هوش هیجانی از توانایی های ذهنی، مهارت ها و قابلیت های متعددی تشکیل شده است. توانایی های ذهنی متمایز از دیگر توانایی ها بوده و شامل تفکر انتزاعی و حل مسایل می باشد .مایر و سالووی، درباره ی الگوی توانایی ذهنی هوش هیجانی، پیش بینی کرده اند که طبق آن افرادی که از نظر هوش هجانی با هوش ترند:

• احتمالاً در خانواده ی متعادل از نظر اجتماعی رشد کرده اند؛
• غیر تدافعی هستند؛
• قادر به سازمان دهی مجدد هیجان ها بطور موثرند؛
• نقش هیجانی خوب را انتخاب می کنند؛
• قادر به برقراری ارتباط و بیان احساسات خود هستند؛
• دانش تخصصی خوددرحوزه ی خاص: زیبا شناسی،اخلاق،حل مسایل اجتماعی،رهبری توسعه می دهند.

منبع

بنی فاطمه،بتول(1391)،سبک های حل مسئله وهوش هیجانی ،پايان نامه كارشناسي ارشد،روانشناسی تربیتی،دانشگاه آزاداسلامی تهران

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید