تعریف شخصیت

کلمه شخصیت که در زبان لاتین(personalite) و در زبان انگلوساکسون(personality)خوانده می شود، ریشه در کلمه لاتین((personaدارد. این کلمه به نقاب یا ماسکی گفته می شودکه بازیگران تئاتر در یونان قدیم به صورت می زدند. به مرور معناي آن گسترده تر شد و نقشی را که بازیگر ایفا می کرد را نیز در بر گرفت.بنابراین این مفهوم اصلی و اولیه شخصیت، تصویري صوري و اجتماعی است و بر اساس نقشی که فرد در جامعه بازي می کند، ترسیم می شود. یعنی فرد در واقع به اجتماع خود شخصیتی ارائه می دهد که جامعه بر اساس آن، او را ارزیابی می نماید.هر انسانی آمیزه اي از سه ویژگی نوعی، فرهنگی و فردي را در خود دارد و مجموعاً کلیت منحصر به فردي را تشکیل می دهد که مورد توجه توامعان نظر روان شناسی شخصیت است. کلیت مفهوم، و به همین لحاظ پیچیدگی آن موجب شده است که واژه شخصیت به شیوه هاي مختلفی تعریف شود.

آلپورت  در این باره به گردآوري و ذکر پنجاه تعریف متفاوت پرداخته است. برخی به جنبه هاي بیو شیمیایی و فیزیولوژیکی شخصیت، برخی به عکس العمل هاي رفتاري و رفتارهاي مشهود، برخی به فرایندهاي ناهشیار رفتار آدمی و برخی به ارتباط هاي متقابل افراد با یکدیگر و نقش هایی که در جامعه بازي می کنند توجه نموده و شخصیت را بر همان مبنا تعریف کرده اند. بنابراین دامنه تعاریف از فرایندهاي درونی ارگانیسم تا رفتارهاي مشهود ناشی از تعامل افراد، در نوسان است. اما شخصیت در مفهوم کلی خود باید شامل: قواعد مربوط به کنش هاي منحصر به فرد افراد و قواعد مشترك بین آنها، جنبه هاي پایدار و تغییر ناپذیر کنش انسان و جنبه هاي ناپایدار و تغییر پذیر آن، جنبه هاي . شناختی؛ فرایندهاي تفکر, جنبه هاي عاطفی؛ هیجانات  و جنبه هاي رفتاري فرد باشد.هر انسان امیزه­ای از سه ویژگی نوعی، فرهنگی و فردی را در خود دارد و مجموعه کلیت منحصر به فردی را تشکیل می­دهد که مورد توجه و نظر روان­شناسی شخصیت است .

کلیت مفهوم و به همین لحاظ پیچیدگی آن موجب شده است که واژه شخصیت به شیوه­های مختلفی تعریف شود . در این باره به گردآوری و ذکر پنجاه تعریف متفاوت پرداخته است. این تفاوتها طبعاً به اصل موضوع شخصیت مربوط نبوده، بلکه به مفهومی ارتباط دارد که از آن ساخته­اند. برخی به جنبه­های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی شخصیت. برخی به عکس­العمل­های رفتاری و رفتارهای مشهود، برخی به فرایندهای ناهشیار آدمی و برخی به ارتباط­های متقابل افراد با یکدیگر و نقش­هایی که در جامعه بازی می­کنند، توجه نموده و شخصیت را بر همان مبنا تعریف کرده­اند. بنابراین دامنه تعاریف از فرایند درونی ارگانیزم تا رفتارهای مشهود ناشی از تعادل افراد در نوسان است. اما شخصیت در مفهوم کلی خود باید شامل:

•  قواعد مربوط به کنش­های منحصر به فرد و قواعد مشترک بین آن­ها
•  جنبه­های پایدار و تغییر­ناپذیر کنش انسان و جنبه­های ناپذیر و تغییرناپذیر آن
•  جنبه­های شناختی؛ فرآیندهای تفکر، جنبه­های عاطفی؛ هیجانات و جنبه­های رفتاری فرد باشد.

همین امر موجب می­شود که ارائه تعاریف جامعی که مورد توافق همه اندیشمندان در زمینه روان­شناسی شخصیت باشد، غیرممکن شود. در زیر به چند مورد از تعاریف شخصیت که رویکردهای متفاوتی با یکدیگر دارند، اشاره می­شود. در لغت­نامه وارن؛  تعریف شخصیت چنین آمده است:شخصیت به جنبه­های عقلی، عاطفی، انگیزشی و فیزیولوژیک فرد گفته می­شود. به عبارت دیگر به مجموعه مؤلفه­هایی که انسان را سراپا نگه می­دارد شخصیت گفته می­شود.

آلپورت از محققین بزرگ در زمینه شخصیت، سازمان یابی نظام­های بدنی و روانی به عنان ویژگی­های رفتاری و فکری در فرد را، شخصیت می­نامند.در این تعریف به یک عامل مهم یعنی سازمان­یابی عوامل تشکیل دهنده شخصیت اشاره شده است اما جنبه­های رفتاری و فکری انسان از هم متمایز گردیده است، در حالی که این امر با مفهوم رفتار از نظر روانشناسی مغایر است.شلدون ، پویا بودن شخصیت را در تعریف خود مطرح نموده و چنین عنوان می­کند:  سازمان یافتگی پویشی جنبه­های ادراکی، عاطفی و انگیزشی و بدنی فرد را شخصیت گویند.کتل؛  از مقوله محتوایی در شخصیت خارج شده و جنبه کاربردی شخصیت را در تعریف خود عنوان می­کند و آن را چنین تعریف می­نماید: «شخصیت چیزی است که به ما اجازه می­دهد، پیش بینی کنیم که شخص در یک موقعیت چه خواهد کرد یعنی چه عاملی از او ناشی خواهد شد.هیلگارد؛  در تعریف خود از کلیت شخصیت فاصله گرفته و نوعی برگشت به قوای ذهنی را در تعریف خود نشان داده است. او شخصیت را چنین تعریف می­کند: شخصیت الگوهای معینی از رفتار و شیوه­های تفکر است که نحوه سازگاری، شخص را با محیط تعیین می­کند.

منبع

حسن نیا جورشری،مهدیس(1393)، رابطه ناگویی هیجانی و درون/برون گرایی با رضایت زناشویی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید