تعریف اخلاق حرفه ای

موضوع اخلاق حرفه ای  مدت زماني است در کشورهاي مختلف و در گروه هاي شغلي و حرف مختلف مورد توجه قرار گرفته و تلاش هايي در جهت تدوين کدها و استانداردهاي اخلاقي صورت گرفته است.  آموزش و پرورش و دانشگاه ها نيز از آن جا که به مثابه ي پيشتازان حرکت هاي فرهنگي، اجتماعي و سياسي جوامع بوده و اعتقادات و باورهاي حاکم بر آن ها، دير يا زود به کل جامعه تسري يافته و عرصه هاي تازه اي را به سوي آحاد مردم خواهد گشود، از توجه به اخلاق حرفه اي بي نياز نيستند . اخلاق حرفه اي به چگونگي رفتار، ادب و عمل شخص هنگام انجام کار حرفه اي مي پردازد. اين کار مي تواند مشاوره، پژوهش، تدريس، نويسندگي، طبابت يا هر شغل ديگري باشد. در واقع، اخلاق حرفه اي مجموعه اي از اصول و استانداردهاي سلوک بشري است که رفتار افراد و گروه ها در يک ساختار حرفه اي را تعيين مي کند و مفهوم آن از علم اخلاق اتخاذ شده است.

 به عبارت ديگر، مجموعه قوانين اخلاقي که از ماهيت حرفه يا شغل به دست آمده، اخلاق حرفه اي نام دارد، هدف از اخلاق حرفه اي، مسؤوليت اخلاقي است که فرد در شغل خود دارد. مثلاً پزشک به عنوان يک شخص حقيقي مسؤوليت هاي اخلاقي دارد که بر گرفته از شغلي است که بر عهده گرفته است، به گونه اي که اگر شغل ديگري مي پذيرفت مسؤوليت هاي اخلاقي وي تغيير مي کرد. لذا هر شغلي به اقتضاي حرفه اي، مسؤوليت هاي اخلاقي ويژه اي مي آفريند.حرفه هاي گوناگون بر حسب ميزان حساسيت و وظيفه ايکه در خدمت به جامعه دارند معيارهاي اخلاقي متفاوتي دارند آشنايي با اين معيارهاي اخلاقي و پايبندي به آن ها در تعالي اخلاقي و حرفه اي افراد شاغل در يک نهاد و به تبع آن ارتقاء جايگاه اجتماعي آن نهاد يا سازمان در جامعه و تأثيرگذاري آن بر افراد کمک مي نمايد.

اخلاق حرفه ای عبارت است از اصول و معیارهای اخلاقی که توسط سازمانها بر اساس الگوهای اخلاقی تدوین شده و تمامی اعضای سازمان ملزم به رعایت این اصول که هدایتگر رفتار آنان میباشد، هستند. باید توجه داشت که، اخلاق حرفه­ای صرفاً به مفهوم به­ کارگیری روش ­های فلسفی خاص در کار حرفه­ای نیست؛ زیرا تمامی اعتقادات بر هم منطبق نیستند و این امر باعث می­ شود که فرد دست به انتخاب بزند و بر اساس اصول و کدهای اخلاق حرفه­ای و شرایط تصمیم­گیری نماید.

مسایل اخلاق حرفه ای در دو مقوله وسیع جای دارند امّا هر دو اساساً از قدرت حرفهای برمی خیزند. اولین مقوله مربوط است به ارتباط صاحب حرفه با مشتری و مقوله دوم با نقش حرفه ها و صاحبان حرفه در جامعه (به عنوان یک کل) مرتبط است. گرچه انتظار میرود نمونه ایده آل خدمت، حافظ ترویج استفاده از تخصص حرفه ای برای کمک (و نه ضرررساندن) باشد، امّا دانش تخصصی که صاحبان حرفه بدان دسترسی دارند و مشتریان فاقد آنند به صاحب حرفه قدرت می بخشد و بنابراین مشتری در موقعیتی آسیب پذیر قرار می گیرد.

در ابتدا مفهوم اخلاق حرفه ای به معناي اخلاق کار و اخلاق مشاغل به کار ميرفت. امروزه نيز عده اي از نويسندگان اخلاق حرفه ای، از معناي نخستين اين مفهوم براي تعريف آن استفاده ميکنند.اخلاق حرفه ­ای تمامی مباحث مربوط به استانداردهای اخلاقی در حرفه­ های مختلف مثل حقوق، پزشکی، فلسفه و … را پوشش می­ دهد و آنها را طبقه­ بندی میکند.

مسئولیت­های اخلاقی بنگاه در قبال محیط را اخلاق حرفه ­ای می­نامیم. این اخلاق مسئولیت­ های فردی – شغلی را نیز دربر می­ گیرد. اخلاق حرفه ­ای در مفهوم نوینش بر اصل «محیط حق دارد و سازمان تکلیف» بنا نهاده شده است.

مقصود از اخلاق حرفه ای مجموعه قواعدي است که بايد افراد داوطلبانه و بر اساس نداي وجدان و فطرت خويش در انجام کار حرفه ای رعايت کنند؛ بدون آن که الزام خارجي داشته باشند يا در صورت تخلف، به مجازاتهاي قانوني دچار شوند. اخلاق حرفه ای، به منزله شاخه اي از دانش اخلاق به بررسي تکاليف اخلاقي در يک حرفه و مسائل اخلاقي آن مي پردازد و در تعريف حرفه، آن را فعاليت معيني ميدانند که موجب هدايت فرد به موقعيت تعيين شده همراه با اخلاق خاص است.

در تعريف اخلاق حرفه ای به موارد زير اشاره شده است:

• اخلاق حرفه ای رفتاري متداول در ميان اهل يک حرفه است.
• اخلاق حرفه ای مديريت رفتار و کردار آدمي هنگام انجام دادن کارهاي حرفه اي است.
• اخلاق حرفه ای رشته اي از دانش اخلاق است که به مطالعه روابط شغلي مي پردازد.
• اخلاق حرفه ای عبارت است از مجموعه اي از قوانين که در وهله اول از ماهيت حرفه و شغل به دست ميآيد.

منبع

عباسی، نریمان(1397)، طراحی و تببین مولفه های اخلاق حرفه ای(مورد مطالعه: دبیران آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی)، پایان نامه دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه ارومیه.

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید