تعريف استرس شغلي

كرياكو ، فشار عصبي را تجارب ناخوشايند، احساسات منفي مانند تنش، اضطراب، ناكامي، عصبي بودن، افسردگي در اثر جنبه هاي كار تعريف نموده است وي  معتقد است كه فشار عصبي منجر به كاهش عملكرد شغلي مي شود. يعني پديده اي كه امروزه براي پيشرفت كيفيت تدريس در مدارس يكي از موانع تلقي مي شود.   در رابطه با فشار عصبي شغلي، گروهي از محققان از قبيل ؛فيتلر و توكار ، فشار عصبي را بر اساس هنجارهاي سازماني ابهام نقش و تعارض نقش و تأثير آنها بر فرد، توضيح و تبيين مي نمايند.ارنولد و فلدمن ، فشار عصبي شغلي را واكنش هاي افراد نسبت به عوامل جديد يا تهديد كننده در محيطهاي كارشان تعريف مي كنند.

رندال، درتعريف استرس شغلي، آن راعبارت از واكنش متقابل بين شرايط كار و ويژگي هاي فردي شاغل به گونه اي كه خواسته هاي محيط كار و در نتيجه فشارهاي مرتبط با آن بيش از آن باشد كه فرد بتواند از عهده آنها برآيد تعريف مي كند .بيرونيومن، فشار شغلي را شرايطي مي دانند كه از تعامل بين اشخاص و شغل آنها بر مي خيزد و همراه با تغييراتي در درون آنهاست كه آنها را وادار به دور شدن از عملكرد عاديشان مي كند. كوپر معتقد است كه چون گروه بي شماري از مردم درگير كار در بيرون از خانه هستند. لذا تحقيقات در زمينه استرس بايد بر روي استرس شغلي تمركز يابد.

استرس شغلي چيست؟

طبيعت مشاغل با سرعت زيادي درحال تغييراست.امروزه  شايد بيش از هر زمان ديگري،استرس شغلي سلامتي مديران و كارمندان و سلامتي سازمانها را تهديد مي كند.استرس شغلي را مي توان بعنوان عكس العملهاي جسمي يا احساس زيان باري تعريف كرد كه در زمان عدم تطابق نيازهاي شغل با توانايي ها، منابع يا نيازهاي افراد شاغل را پديد مي آيند.

استرس شغلي را مي توان روي هم جمع شدن عاملهاي استرس زا و آنگونه وضعيتهاي مرتبط با شغل دانست كه بيشتر افراد نسبت به استرس زا بودن آن اتفاق نظر دارند براي نمونه يكي از وضعيتهاي پر استرس و مرتبط با شغل اين است كه از يك سو كارمنددرمعرض خواستها يا فشارهاي زياد در محيط كار قرار بگيردواز سوي ديگر براي برآوردن اين خواستها وقت محدودي دراختيار داشته باشد و طبيعي است كه چون نمي تواند از پس انجام آنها برايد با ايرادگيرهاي پي در پي سرپرستان رو به رو مي شود.

اين تعريفها هر يك در نوع خود مناسب است زيرا يكي به جنبه هاي معيني از محيط كار تأكيد دارد و ديگري به ويژگي ها و جنبه هاي معيني از شخصيت فرد توجه مي كند. و تأثير متقابلي است كه شخص بر محيط و محيط بر شخص دارد .استرس شغلي كنش متقابل بين شرايط كار و ويژگي هاي فردي شاغل به گونه اي كه خواستهاي محيط كار و در نتيجه فشارهاي مرتبط باآن بيش ازآن است كه فرد بتواندازعهده آنها برآيد.

 نشانه هاي استرس شغلي

بيرونيومن، در سال 1978 سه دسته از نشانه هايي را كه در شرايط استرس شغلي بروز مي كند نام برده است:

• نشانه هاي جسماني
• نشانه هاي رواني
• نشانه هاي رفتاري

 نشانه هاي جسماني ؛ علائم فيزيولوژيكي

نشانه هاي جسماني را مشكل تر مي توان تشخيص داد زيرا در حالي كه شرايط كاري معيني با بيماري ها و ناراحتي هاي جسماني معيني همراه هستند، بعضي مواقع دشوار مي توان فهميد كه اين ناخوشي ها تا چه اندازه صرفاً معلول شغل و چه اندازه نتيجه­ي ديگر جنبه هاي زندگي شخصي است. يكي از عمومي ترين نشانه‌هاي بيماري جسماني مرتبط با استرس شغلي، بيماري قلبي – عروقي است.

پژوهش‌هايي كه ساترلندوكوپردرسال 1990 انجام داده اند ، ثابت شده است كه ناراحتي‌هاي معده‌اي روده‌اي مثل زخم‌هاي دستگاه گوارش و استرس شغلي با هم رابطه دارند.از ديگر بيماري‌هاي جسماني كه نتيجه­ي استرس‌هاي شغلي پياپي دارد . عبارتند از:انواع حساسيت­ها ‌وآلرژي‌ها، و بيماري‌هاي پوستي، اختلال در خواب، سردردها و ناراحتي‌هاي تنفسي رامي توان نام برد.

نشانه هاي رواني

آن دسته از مشكل‌هاي عاطفي و شناختي هستند كه براثر ناراحتي‌هاي ناشي ازاسترس شغلي بروزمي كنند.نارضايتي از شغل يكي ازرايج‌ترين پيامد‌هاي استرس شغلي است.از ديگر نشانه‌هاي رواني عبارتند از:افسردگي، اضطراب، ملامت احساس ناكامي انزا  و و بيزاري، و اين نشانه ها موجب وخيم‌تر شدن استرس شغلي مي شوند. مثل فردي كه روز به روز احساس نارضايتي بيشتري از شرايط شغلي‌اش دارد و ممكن است افسرده شود و امكان بهبود بخشيدن به شرايط كاري خود را از دست مي‌دهد.

نشانه هاي رفتاري

نشانه‌هاي رفتاري به دو دسته تقسيم مي شوند:دسته­ي اول نشانه هايي هستند كه مي توان بطور مستقيم متوجه خود فرد شاغل است. شامل رفتار‌هايي مثل خودداري از كار كردن، مصرف روز افزون مشروبات الكلي و دارو و پر خوري  يا بي اشتهايي و رفتار‌هاي ستيزه جويانه در برابر همكاران يا اعضاي خانواده از مشكل‌هايي ميان فردي مي باشد.دسته دوم از نشانه‌هاي رفتاري است،كه پيامدش به سازمان يا تشكيلات اداري  برمي گردد مانند: غيبت از كار، رها كردن شغل، افزايش حادثه‌هاي ناشي از كار و فقدان بهره وري .

منبع

سعادتمند،مرجان(1388)، رابطۀ بین رضایت شغلی و فرسودگی شغلی با استرس شغلی  از دیدگاه مدیران مدارس،مدیریت آموزشی،دانشگاه آزاداسلامی مرودشت

ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید