تاریخچه و ابعاد مواد مخدر

تحقیقات تاریخی و مردم شناختی نشان داده است که استفاده از مواد مخدر در گذشته صرفاً به بزرگسالان محدود بود و نوجوانان به آن روی نمی آورند. مصرف مواد به طور پراکنده در مراسم اعتقادی و مذهبی منحصراً توسط گروههای خاص در شرایط معینی صورت می گرفت. امّا بعدها هنگامی که مورفین، هروئین و کاکوئین به بازار آمد. مواردی از اعتیاد جوانان نیز مشاهده شد. در دهه 1960 تعداد معتادان به این پدیده آنقدر اندک بود که توجه اجتماعی را در مقایسه وسیع به خود جلب نمی کرد؛ امّا در اوایل 1970 استفاده از مواد مخدر ناگهانی در میان جوانان و نوجوانان شایع شد و به صورت مسئله ای جهانی درآمد و ابعاد همه گیر آن بصورت یک موج از قاره ای به قارۀ دیگر گسترش یافت .

شیوع مواد مخدر

بر اساس گزارش سالانه سازمان ملل متحد، تعداد مصرف کنندگان مواد موجود در بین جمعیت 15-44 ساله ی سراسر دنیا،200 میلیون نفر یا به عبارتی 5 درصد کل جمعیت می باشد که از این تعداد حدود 16 میلیون نفر یا به عبارتی 4 درصد جمعیت مصرف کننده ی مواد افیونی هستند،مواد افیونی در ایران بیشترین مواد مصرفی می باشد.در سال 2009 در آمریکا 5/22 میلیون نوجوان و بزرگسال ، یعنی 9/8 درصد جمعیت معیارهای یکی از اختلالات مصرف مواد در یک دورۀ 12 ماهه را داشته اند. از بین آنها، 2/3 میلیون نفر سوء مصرف الکل و مواد مخدر داشتند، 5/3 میلیون نفر مواد مخدر مصرف می کردند ولی الکل مصرف نمی کردند. و 4/15 میلیون نفر فقط سوء مصرف الکل داشتند ،7% درصد افراد بزرگسال در مرحله ای از زندگی خود سوء مصرف مواد خانوادۀ تریاک داشته یا به آن معتاد بوده اند.

شیوع اعتیاد با افزایش سن کاهش می یابد، و به گزارش DSM-5 نسبت مردان به زنان، برای هروئین 3 به 1، و برای سایر مواد، 5/1 به 1 است در کل اختلالات مصرف اوپیوئید در مردان 4/0% و در زنان 26/0% است. نتایج بررسی سریع وضعیت سوء مصرف مواد و وابستگی به مواد مخدر در 128 استان کشور در سال 1383 نشان داده است که می توان رقم معتادان در ایران را بین -/200/1 تا -/800/1 نفر اعلام کرد. لازم به یادآوری است که این تخمین مربوط به معتادانی است که نیازمند دریافت خدمات درمانی و بازتوانانی هستند و این محاسبه شامل افراد مصرف کننده تفننی ، سوء مصرف و مصرف نابجا  نمی شود .

ابعاد وابستگی به مواد

وابستگی به مواد به دو صورت روانی و جسمانی پیش می آید. در وابستگی جسمانی ماده مخدر به علت نفوذ در داخل سلول های بدن و اثر شیمیایی آن باعث وابستگی سلول های بدن شده و قطع دارو به منزله ی این است که یکی از مواد حیاتی سلول را به آن نرسانیم و به همین جهت در مواردی که دارویی وابستگی جسمانی ایجاد می کند، ترک ناگهانی ماده بدون جانشین کردن ماده دیگری به جای آن موجب اختلالاتی می شود که برای بیمار فوق العاده ناراحت کننده است. معتادان چون بارها با محرومیت موقتی مواد مواجه شده و ناراحتی جسمانی حاصل از محرومیت را حس کرده اند لذا از ترک کردن مواد غیر قانونی فوق العاده می ترسند و هر وقت فکرآن را می کنند،خاطرات تلخ و ناگوار محرومیت مانع از اقدام به ترک می شود. از سوی دیگر وابستگی روانی عبارت از حالتی است که شخص از نظر عاطفی به دارو و یا ماده ای وابستگی پیدا می کند و با وجودی که نتایج سوء آن را می داند، احتیاج دارد که مصرف آن را ادامه دهد و این وابستگی باعث می شود که شخص معتاد در موقع معینی که باید دارو یا ماده مخدر به او برسد به هر نحو که شده و حتی با وجود خطرات سوء مصرف مواد غیر قانونی بی اختیار به سوی آن کشیده می شود و برای رسیدن به دارو حاضر به هر اقدامی می گردد. پیدایش تحمل یعنی تمایل شخص به ازدیاد مقدار مصرف دارو، به این معنی که مدتی پس از مصرف ماده مخدر شخص نمی تواند مانند ایام شروع از آن لذت ببرد و به همین علت است که مقدار داروی معتادان در ابتدا کم است ولی پس از مدتی به تدریج مجبورند آن را زیاد کنند و بالاخره به حدی می رسد که برای حصول حالت نشئه مربوط باید از مواد غیرقانونی دیگر یا از مواد قوی تری استفاده کنند و این مسأله علت اعتیاد به چند ماده را در افراد معتاد توجیه می کند.

منبع

رمضان زاده رستمی،عاطفه(1393)، گروه درمانی شناختی-رفتاری بر مولفه های شناختی در کاهش نا امیدی و افسردگی و وسوسه افراد وابسته به مواد افیونی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید