باورهای انگیزشی

منظور از باورهای انگیزشی دسته­ای از معیارهای شخصی و اجتماعی است که افراد برای انجام دادن یا پرهیز کردن از یک عمل به آنها مراجعه می­کنند. این معیارهای انگیزشی به دنبال تائید رفتار فرد به وسیله اشخاص مهم زندگی شکل می­گیرد. البته معیارهای درونی ممکن است به صورت­های مختلف مانند همانندسازی، الگوسازی، آموزش مستقیم، تجربه شخصی، تشویق و تنبیه و از این قبیل موارد زیر نیز شکل بگیرند.

معیارهای شخصی به هر صورت که شکل بگیرند، زیر بنای برای خودانگیزی به شمار می­روند. افراد همیشه به فعالیت­هایی علاقه نشان می­دهند که در آن فعالیت­ها احساس خودکارآمدی می­کنند و از آن به خودرضامندی نائل آیند. معیارهای چالش انگیز درگیری نیرومندی را در تکلیف برمی­انگیزانند که برای ایجاد قابلیت­هایی که علاقه را تقویت می­کنند، لازم است وقتی افرادی سطوح ارزشمندی از عملکرد را هدف قرار می­دهند و بر آن سطح تسلط می­یابند، یک احساس رضامندی را تجربه می­کنند، این رضایت­مندی از دست­یابی به اهداف نشات گرفته و علاقه­ درونی را پایه­ریزی می­کنند.

عقاید و باورهای انگیزشی پایدار نیستند و ممکن است در موقعیت­های مختلف تغییر کند در ارتباط با درون سازی و برون­سازی یا به عبارت دیگر در ارتباط با تغییر ادراکی باورها و عقاید چهار شرط وجود دارد.

• اولین شرط نارضایتی از ادراکات و عقاید فعلی است. هر چه فرد از عقاید فعلی خود راضی­تر باشد کمتر احتمال دارد که یک تغییر عقیده، آزادانه داشته باشد.
• دومین شرط این است که عقیده جدید روش و قابل فهم باشد. برای اینکه فرد یک عقیده جدید را بهتر از عقیده فعلی تصور کرده و جایگزین آن نماید، باید آن را به خوبی درک کند.
• سومین شرط این است که عقیده جدید قابلیت کاربرد داشته باشد. گاهی ممکن است فرد یاد گیرنده بتواند مفهوم و عقیده جاری را درک کند اما نحوه کاربرد را نداند.
• شرط چهارم، این است که عقیده جدید باید سودمند شناخته شود. یعنی باید قدرت تبیین و یا حوزه­های جدیدی را برای تحقق و تفحص ارائه کند .

در واقع باورهای انگیزشی دانش­آموزان در میزان یادگیری و استفاده از راهبردهای شناختی و یادگیری خود نظم­دهی تاثیر بسیار دارد و از عوامل تعیین کننده موفقیت تحصیلی به شمار می­آید. پینتریج و دی­گروت ، چارچوب نظری برای انگیزش دانش­آموز را از یک مدل عمومی انگیزشی به نام انتظار- ارزش استخراج کرده­اند. این مدل نشان می­دهد که سه مولفه انگیزشی در حیطه تحصیلی وجود دارد که عبارت است از:

•  مولفه انتظار ؛خودکارآمدی : عقاید دانش­آموزان درباره توانایی انجام یک تکلیف.
•  مولفه ارزش ؛ ارزش­گذاری درونی: عقاید و اهداف دانش­آموزان درباره اهمیت و جذابیت یک تکلیف.
•  مولفه عاطفه ؛ اضطراب امتحان : واکنش­های هیجانی دانش­آموزان نسبت به یک تکلیف.
• مولفه انتظار: با مفاهیمی همانند کفایت ادراک شده، خودکارآمدی، سبک­های اسنادی و عقاید کنترل در ارتباط است.

مولفه­ انتظار اساساً این عقیده دانش­آموزان را در برمی­گیرد که آیا آن­ها قادرند تکلیفی را انجام دهند یا خیر و یا این اعتقاد دانش­آموزان را در برمی­گیرد که آن­ها مسئول اعمال خویش هستند. از این نظر مولفه انتظار در ارتباط با پاسخ دانش­آموز به این سوال است که «آیا من می­توانم این تکلیف را انجام دهم؟» جنبه­های مختلف مولفه انتظار با فراشناخت دانش­آموزان، استفاده از راهبردهای شناختی و مقدار تلاش­ آن­ها مرتبط است. دانش­آموزانی که معتقدند می­توانند در فعالیت­های فراشناختی بیشتری درگیر شوند و از راهبردهای شناختی بیشتری استفاده کنند بیشتر احتمال دارد که در یک تکلیف پابرجا باشند تا دانش­آموزانی که اعتقاد دارند که نمی­توانند تکلیف خاصی را انجام دهند.

• مولفه ارزش: در زمینه انگیزش، اهداف دانش­آموز برای تکلیف و عقاید او درباره اهمیت و علاقه­مندی به تکلیف را دربرمی­گیرد.

این مولفه انگیزشی اساساً با استدلال­های دانش­آموز برای انجام تکلیف مربوط است. به عبارت دیگر این مولفه انگیزشی به پاسخ­های انفرادی دانش­آموزان با این سوال که «چرا من این تکلیف را انجام می­دهم؟» مربوط است. این مولفه بیان­گر درجه اهمیت و جذابیت یک تکلیف برای دانش­آموزان می­باشد. دانش­آموزانی که اهداف تبحری و چالش­انگیز انتخاب می­کنند و معتقدند که تکلیف خاصی جالب و مهم است، در فعالیت­های فراشناختی بیشتری درگیر می­شوند، از راهبردهای شناختی بیشتری استفاده می­کند کوشش کارآمدتری صرف خواهند کرد.

اجزاء باورهای انگیزشی

براساس تحقیقات پینتریج و دی­گروت و حسینی رامشه ، شاخص­های مولفه­های انگیزشی انتظار، ارزش و عاطفه، به ترتیب خودکارآمدی، ارزش­گذاری درونی تکلیف و اضطراب امتحان هستند.

منبع

جلالی، فاطمه(1392)، راهبردهای یادگیری خودتنظیمی وباورهای انگیزشی با پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی،دانشگاه آزاداسلامی بندرعباس

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید