ایدزتهدیدی برای جوانان

یکی از تهدیدهای جدی سلامت نوجوانان و جوانان ، سندروم نقص ایمنی اکتسابی ایدز است. ایدز نه فقط یکی از ویرانگرترین و ترسناک ترین بیماری های عصر حاضر است، بلکه پدیده اجتماعی جدید و بی مانندی است که تقریباً همه ابعاد زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد را تحت تاًثیر قرار داده است.

بیماری ایدز تنها محدود به گروه خاصی از افراد نیست، در واقع نشان داده شده است که اچ آی وی که باعث ایجاد ایدز می شود، قربانیان را بدون توجه به جنس، سن، نژاد، جهتگیری جنسی و یا موقعیت اجتماعی آلوده میکند. آسیب پذیری زیاد در مقابل عفونت اچ آی وی و فقدان هرگونه درمان برای این عفونت بدان معنی است که ایدز میتواند تبدیل به قاتل اصلی انسانها گردد .

ایدز یک اختلال مهلک عصبی- داخلی است که با عفونت ویروسهای خانواده رترو ورید، مشهور به اچ آی وی مرتبط است. اچ آی وی رتروویروس وابسته به لوسمی T-cell انسانی و انواعی از رتروویروسهایی است که حیوانات، از جمله میمونها را تحت تأثیر قرار میدهد.برخی از اطلاعات بسیار مهمی که بعد ازکشف اچ آی وی به دست آمد، مربوط به درك بهتر روشهایی است که ویروس میتواند منتقل شود. انتقال ایدز از یک شخص به دیگری خیلی آسان رخ نمیدهد. روش انتقال اچ آی وی و ویروس هپاتیتB یکسان است، اما برای سرایت اچ آی وی به تعداد بیشتری ویروس نیاز است. راههای انتقال اچ آی وی شامل انتقال جنسی، انتقال خونی، انتقال از مادر به کودك و سایر میباشد .

میزان تخریب سلول هایTبه مقدارویروس موجود دربدن بیماربستگی دارد وهرچه میزان ویروس موجود دربدن فرد بیشتر باشد، تعداد سلول های T کمترشده ودستگاه ایمنی فرد نیزضعیف ترشده وبدن مستعد ابتلا به انواع عفونت ها وسرطان هامی شود. حتی میکروب هایی که برای یک فرد عادی بادستگاه ایمنی سالم بی خطراست. می تواند فرد مبتلا به ایدزرابیمارسازد ویاباعث ترک اوشود. به این گونه عفونت ها، عفونت های فرصت طلب گفته می شود.تحقیقات بسیاربرروی مبتلایان به ایدزنشان داده است که معمولاً آلودگی به این ویروس مدت هاقبل از بروز علایم بیماری روی می دهد. این فاصله زمانی که دوره کمون یا نهفتگی بیماری گفته می شود، دربیماری ایدز بسیار متغیر است و به طور متوسط 10سال طول می کشد. این زمان به عوامل متعدد نظیرسطح سلامتی فرد ورفتارهای مربوط به سلامتی بستگی دارد. فردی که درمرحله نهفتگی بیماری است، می تواند عفونت رابه افراد دیگر منتقل کند. گذر از مرحله آلودگی به ویروس HIV(عفونت) و بروز بیماری ایدز، در 25 درصد موارد بعد از 5 سالگی و در 25 درصد موارد بعد از 10 سالگی، در 25 درصد موارد پس از 20 سال رخ می دهد. در 25 درصد مواد نیز این مدت نامعلوم است وحتی ممکن است فرد تا آخر عمر نیز دچار علایم بالینی بیماری ایدز نگردد. بنابراین عفونت HIV همان ایدز نیست وتنها درصدی ازآن هایی که عفونت HIV دارند، مبتلا به ایدز می باشند ولی شواهد نشان می دهد که تمام آن هایی که عفونت HIV دارند، سرانجام به ایدزمبتلا خواهند شد. هر چند ویژگی اساسی عفونت اچ آی وی به فروریزی تدریجی توان جسمی برای رسیدن به یک پاسخ ایمنی متناسب با میانجیگری سلولی توأم با عوارض پزشکی ملازم آن است، پدیدههای عصبی- روانی آن نیز میتواند بارز باشد. از نخستین گزارش ابتلا به ایدز در سال1981 متخصصین بهداشت روانی سهم مهمی در تلاش برای مقابله با ایدز و اختلالات همراه آن در سه زمینه داشته اند:

کالبدشکافی های روی افراد مبتلا به ایدز نشان داده است که حداقل 50 درصد بیماران عوارض عصبی- روانی نظیر آنسفالوپاتی اچ آی وی دارند.
چون سندرمهای روانشناختی کلاسیک نظیر اختلالات اضطرابی و افسردگی و اختلالات سایکوتیک معمولاً با اختلالات وابسته به اچ آی وی همراه هستند، متخصصین بهداشت روانی باید این اختلالات را ارزیابی کرده و چه از نظر دارویی و چه روان درمانی معالجه نمایند.
همه افراد در زمینه بهداشت روانی از طریق کمک به جامعه در مدارا با این طاعون جدید از طریق آموزش دادن به مردم درمورد لزوم تغییر رفتار شخصی نظیر:اعمال جنسی و مصرف مواد درگیر هستند .

تحقیقات بسیاری تأیید کردهاند که ویروس اچ آی وی میتواند در مایعات مختلف بدن مانند بزاق، اشک، خون، شیرمادر، منی، ادرار و ترشحات واژن یافت شود. در یک فرد آلوده به اچ آی وی مایعات بدن مانند خون، منی، ترشحات واژن و شیر دارای غلظت نسبتاً بالایی از ویروس هستند. تبادل و انتقال این مایعات همراه با خطر بالای ابتلا به اچ آی وی است. با این حال، مایعاتی مانند بزاق، اشک و ادرار دارای سطح پایینی از اچ آی وی هستند، و به عنوان راههای کم خطر انتقال ایدز مطرح هستند. اچ آی وی در بزاق شناسایی شده و باعث نگرانی درباره احتمال ابتلای به ایدز از راه بوسیدن یا استفاده مشترك از ظروف آشپزخانه شده است. اما، موادی در بزاق وجود دارند که اچ آی وی را غیر فعال میکنند. شاید بوسیدن شدید که در آن زبان افراد وارد دهان یکدیگر میشود اندکی خطرناك باشد. عفونت از راه بوسیدن هنگامی روی میدهد که یکی از شرکای جنسی در دهان خود زخم هایی داشته باشد که راه ورود ویروس را فراهم کنند. بوسیدن گونه هیچ خطری ندارد .

این بیماری علاوه بر علایم و نشانه های هشدار دهنده جسمی مانند کاهش سریع وزن، سرفه های خشک، تب عودکننده، ناراحتی گوارشی و دردهای عضلانی که به همراه دارد، عوارض و پیامدهای روانشناختی مانند افسردگی، اضطراب، گوشه گیری، احساس گناه، شرم، ناامیدی و خشم نیز به همراه دارد، که باعث ایجاد درد و رنج فراوانی در این بیماران میشود.علاوه بر این، تشخیص ایدز رنج جسمانی و هیجانی قابل ملاحظه ای، به ویژه در زمینه درمان که شامل عدم موفقیت در درمان آنتیرتروویرال است، به همراه دارد. همچنین ضربۀ هیجانی ایجاد شده از طریق بدنامی سازی ، خود به تنهایی رنج زیادی را باعث می شود .

به رغم تلاشهای گسترده ای که برای درمان و پیشگیری این بیماری صورت گرفته، هنوز درمان قطعی ای کشف نشده است و همه فعالیت های درمانی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند تنها برای افزایش طول عمر بیماران برگرداندن بیمار به زندگی عادی و روزمره است. در دو دهه پس از تشخیص اولیه ایدز، کاملاً مشخص شده است که اچ آی وی چگونه منتقل میشود و چه رفتارهایی در معرض خطر این بیماری هستند. علاوه بر این پزشکان از تغییرات خاص فیزیولوژیکی که در طول هر مرحله از این بیماری رخ میدهد، آگاه شده اند. در نتیجه در برنامه های درمان میتوانند ویروس اچ آی وی را در نقاط آسیب پذیر آن مورد حمله قرار دهند، و در نهایت باعث بهبود بیماران مبتلا شوند .

رویکرد اولیه برای بیماری اچ آی وی باید پیشگیری از آن باشد. پیشگیری اولیه به محافظت افراد از ابتلا به بیماری اطلاق می شود؛ پیشگیری ثانوی به تغییر دادن سیر بیماری مربوط می گردد. باید به همه افرادی که در معرض خطر آلودگی با اچ آی وی هستند، در مورد روشهای روابط جنسی بیخطر و نیاز به اجتناب از سهیم شدن در سوزنهای تزریق زیرجلدی آگاهی داده شود. روشهای پیشگیری به دلیل ارزشهای اجتماعی پیچیده در مورد اعمال جنسی، گرایش جنسی، جلوگیری از حاملگی و سوء مصرف دارو غامض است. بعضی از مسؤلین بهداشت عمومی پخش کاندوم در مدارس و توزیع سوزن تمیز بین معتادین را توصیه کردهاند، اما این مسائل بحث انگیز باقی مانده اند. کاندوم وسیله پیشگیری مؤثر و بیخطر (اما نه کاملاً) در مقابل عفونت اچ آی وی است. بعضی افراد محافظه کار و مذهبی عقیده دارند که پرهیز جنسی باید پیام آموزشی باشد. در زمینه درمان دارویی بیماری اید ز، داروهای ضدرتروویروس مورد استفاده قرار میگیرند، که در دو طبقه کلی قرار دارند: مهارکنندههای ترانسکریپتاز معکوس و مهارکنندههای پروتئاز. مهارکننده های ترانسکریپتاز معکوس خود به گروههای مهارکننده ترانسکریپتاز معکوس نوکلئوزید و غیرنوکلئوزید تقسیم میشوند. در مورد روان درمانی ایدز، روان درمانی فردی و گروهی ممکن است مؤثر واقع شود. روان درمانی فردی ممکن است کوتاه مدت یا درازمدت، حمایتی، شناختی، رفتاری یا روانپویشی باشد؛ ماهیت روش گروهدرمانی ممکن است از روان پویشی تا حمایتی کامل متفاوت باشد. زمینه های رواندرمانی عمده برای بیماران آلوده به اچ آی وی با خود ملامتگری، احترام به نفس و مسائل مربوط به مرگ ارتباط پیدا میکند، روانپزشک میتواند در مدارا با احساس گناه در مورد رفتارهایی که در بروز ایدز سهیم بودهاند به بیمار کمک کند. مشاوره مستقیم در مورد سوءمصرف مواد و اثرات نامطلوب آن بر بیمار آلوده به اچ آی وی ضروری است. درمانهای خاص برای اختلالات وابسته به مواد خاص برای کمک به رفاه کلی بیمار نیز باید انجام پذیرد .

گزارشات حاکی از آن است که هر روز 16-20 هزار نفر در جهان به ویروس ایدز مبـتلا می شوندکه بیش از 50% آنها، 24-15 سال دارند.وهر روز 8000 نفر در جهان (یک نفر در هر ثانیه) جان خود را به خاطر ایدز از دست میدهند .

آمار ایدز در ایران

اولین مورد ایدز در ایران درسال 1366 دریک پسربچه ی 6 ساله مبتلا به هموفیلی شناخته وگزارش شده تا سال 1375 موارد به صورت پراکنده درمصرف کنندگان داروهای مشتق ازخون وارداتی وافرادی که درخارج ازکشوراقامت طولانی داشتند گزارش شد. درسال 1375اولین همه گیری ایدزدریکی اززندان هامشاهده شد وبه سرعت دربین جمعیت مصرف کنندگان مواد مخــــدرتزریقی درتمام سطح کشورگسترش یافت. بررسی های انجام شده درنقاط مختلف میزان آلودگی دراین گروه رابین 25-5 درصد نشان داده است. باتوجه به گسترش اعتیاد به ویژه اعتیاد تزریقی وارتباطاتی که بین این جمعیت وتوده ی مردم ازطـــریق جمعیت های رابط مثل تن فروشان وجود دارد می توان گفت که کشور دروضعیت بحران قرارگرفته وخطرگسترش آلودگی به توده ی مردم وجود دارد. تعداد موارد ثبت شدهی آلودگی درسال 1385 درکشورحدود13-12 هزارمورد بوده که 62درصد آن دربین معتادان تزریقی رخ داده است. تماس جنسی حدود 8درصد، انتقال ازمادربه فرزند 5 دهم درصد وتزریق فراورده های خون آلود 3درصد ثبت شده است درسایرموارد راه انتقال مشخص نیست که به دلیل عدم دسترسی به بیمار، ترس ازانگ اجتماعی، ناموفق بودن مشاوره و یا اشکال درثبت است. براساس اطلاعات موجود وبهره گیری ازنرم افزارارائه شده توسط سازمان بهداشت جهانی ایدزتخمین زده می شود، حدود 70-60 هزارمورد آلودگی درکشور رخ داده است .

براساس آمارجمع آوری شده ازدانشگاه های علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی، تا تاریخ 1/4/1390 مجموعا 23125 نفرافراد مبتلا به ایدزدرکشورشناسایی شده اند که 5/91 درصدآنان را مردان و5/8 درصد رازنان تشکیل می دهند. تاکنون 3054 نفرمبتلا به ایدز شناسایی شده و4311 نفرازافراد مبتلا فوت کرده اند. 5/46 درصد ازمبتلایان به ایدزدرزمان ابتلادرگروه سنی 34-25 سال قرارداشته اند که بالاترین نسبت دربین گروههای سنی رابه خود اختصاص می دهند. علل ابتلا به ایدزدربین کل مواردیکه ازسال 1365 تاکنون درکشوربه ثبت رسیده اند به ترتیب، تزریق با وسائل مشترک درمصرف کنندگان مواد(8/69 درصد) رابطه جنسی(10درصد) دریافت خون وفراورده های خونی (1/1) انتقال ازمادربه کودک(8/0)بوده است.

راه انتقال در3/18 درصد ازاین گروه نامشخص مانده است. درمقایسه این آماربامواردیکه ابتلا آنان درسال 1389 گزارش شده است.اعتیاد تزریقی 4/66درصد، برقراری روابط جنسی 1/21درصد، وانتقال ازمادرمبتلا به کودک 5/2 راتشکیل داده است. در10 درصد ازموارد شناسایی شده دراین سال راه انتقال نامشخص بوده وهیچ مورد جدید ابتلا ازراه خون وفراورده های خونی گزارش نشده است.

منبع

قاسمی،حسین(1392)، نقش طرحوارههای ناسازگار اولیه درپیشبینی رفتارهای پرخطر،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی تربت جام

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید