« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »انواع روش‌های کمک حافظه
در مقایسه با چارچوب‌های مفهومی برای نظام‌های حافظه به‌طور عام و نظام‌های خاص مانند حافظه کاری، حافظه شرح‌حال‌نگاری و مخصوصاً حافظه معنایی، تلاشهای کمی برای ارائه یک تیپولوژی از روش‌های کمک حافظه صورت گرفته است. این مطلب تأسف‌آور است چون داشتن حداقل یک مدل ابتدایی از اثرات روبه افزایش روش‌های کمک حافظه ممکن است به درک بهتر راههایی که روش‌های کمک حافظه مؤثر واقع می‌شوند و همچنین نحوه افزایش اثرگذاری آن‌ها، کمک کند. طرح روش‌های کمک حافظه در چارچوب‌های مفهومی موجود برای نظام‌های حافظه، کمک چندانی نمیکند. برای مثال، فکر کردن در چارچوب روش‌های کمک حافظه رویدادی و حافظه معنایی به نظر نمیرسد نتایج شهودی یا عملی داشته باشد.روش‌های بیرونی کمک حافظه را میتوان دو دسته تقسیم کرد روش‌های که به‌صورت سرنخ‌های هشداری با ارائه یک سرنخ در یک زمان و مکان خاص، عمل میکنند و روش‌های که یک بازنمایی ذخیره شده ارائه می‌دهند که به بافت زمانی و یا مکانی خاصی وابسته نیستند. هشدارهایی که به حافظه آینده‌نگر کمک میکنند به نظر میرسد با دستهبندی اول متناسب باشند، درحالی‌که نت پدها و دستگاه‌های ضبط صوت مثال‌هایی هستند از ابزارهای که اطلاعات را برای استفاده بعدی ذخیره میکنند.گستردهترین شکل مورد استفاده از وسایل کمک حافظه بازنمایی، نوشته‌ها و انواع الکترونیک آن است. نقاشیها، عکسها، مجسمهها و سنگنوشتهها می‌توانند به‌عنوان ابزارهای کمک حافظه بازنمایی در نظر گرفته شوند. به هر حال بعضی از دستگاه‌ها ممکن است چندحالته باشند و این تمایز ساده را محو کنند. برای مثال، ابزارهای مسیریابی ماهوارهای بازنماییهایی از جهان خارج ذخیره میکنند، اما همچنین سرنخ‌های هشداردهنده در نقاط خاصی در فضا ارائه می‌دهند.
از کدام وسایل کمک حافظه بیشتر استفاده می‌شود؟
بسیاری از افراد بدون اختلالات عصبشناختی حافظه از وسایل کمک حافظه استفاده میکنند ؛ از فهرست‌ها، یادداشت‌ها و تقویمها اغلب بیشتر استفاده می‌شوند. پارک، اسمیت و کاوانوگ دریافتند که روانشناسان درگیر در پژوهش‌های حافظه، معمولاً چیزهایی برای کمک به یادآوری خود یادداشت می‌کند. ایوانز، ویلسون، نیدهام و برنتنال چهل وهفت بازمانده آسیب مغزی را که دچار اختلال حافظه را برای شناسایی روش‌های کمک حافظه مورد استفاده، بررسی کردند. وسایل کمکی غیر الکترونیکی انتخاب قاطع افراد دچار مشکلات حافظه بود؛ از چهل وچهار ابزار کمکی مختلف مورد استفاده، سی وپنج مورد (79. 5 درصد) غیر الکترونیکی بودند. بیشترین ابزارهای کمکی مورد استفاده، ساعت هشدار به‌منظور بیدار شدن ,مورد استفاده 38 بیمار {40. 4%} بوده و بعد از آن ساعت با تاریخ و تایمر (مورد استفاده هفده بیمار {18. 1%}). 4 ابزار برتر کمک حافظه عبارت بودهاند از:
- تقویم دیواری یا چارت دیواری ({72. 3%} 68n=)؛
- دفترچه یادداشت ({63. 8%} 60n=)؛
- فهرست ({62. 8%} 59n=)؛ و
- دفتر قرار ملاقات روزانه ({54. 3%} 51n=).
این یافته‌ها از نظر منطق به مطالعه قبلی شبیه است که در آن چهل وسه نفر از افراد دچار اختلال حافظه برای مشکلات حافظه پنج تا ده سال قبل، توان‌بخشی دریافت کرده بودند . ویلسون، از میان این چهل وسه شرکت‌کننده بیست ونه نفر (4/64 درصد) از دفترچه یادداشت و نوت بوک استفاده می‌کردند و بیست وپنج نفر (1/58 درصد) آن‌ها از چارت‌ها و جداول و تقویم استفاده می‌کردند. در هر دو مطالعه برخی از شرکت‌کننده‌ها بجای استفاده از دستگاه کمک حافظه خاص، خودشان یک روش ابداع کرده بودند به‌عنوان مثال در مطالعه سال 1991 یک مرد با استفاده از یک ساعت ویژه برای یادآوری درجه حرارت بدن خود استفاده می‌کرد، زیرا او به علت آسیب هیپوتالاموس از هیپوترمی رنج می‌برد. یک زن دیگر بالای بسته اقلامی را که نیاز داشت جایگزین کند را پاره می‌کرد و آن‌ها را برای یادآوری روی میز آشپزخانه می‌گذاشت تا زمانی که می‌خواهد به خرید برود، آن‌ها را بردارد.
در مطالعه سال 2003، یک مرد دستور انجام کارها را برای یادآوری آنچه باید انجام دهد، روی دیوار می‌چسباند و فردی دیگر در مواردی که فراموش می‌کرد قبل از فاسد شدن مواد غذایی، همه آن‌ها را مصرف کند تنها مقادیر کمی مواد غذا می‌خرید؛ بنابراین مشاهده می‌شود که روش‌های کمک حافظه غیر الکترونیک به‌صورت گسترده استفاده می‌شوند و تنوع زیادی دارند.اکثر افراد در دوره پیگیری بیشتر از راهبردهای استفاده می‌کردند که قبلاً در شروع آسیب مغزی استفاده کرده بودند. در مطالعه ویلسون ، به‌طور متوسط از چهار راهبرد کمکی قبل از آسیب استفاده شده بود ولی بعد از آسیب به‌طور متوسط از 39/7 مورد استفاده می‌شد. همچنین، ایوان و همکاران ، میانگین 45/2 راهبرد کمکی قبل از آسیب در مقابل 8/6 مورد بعد از آسیب را گزارش کرده‌اند. در هر دو مطالعه، بین استفاده از راهبردهای کمک حافظه و استقلال رابطه وجود داشت و پیشنهاد می‌کند که مستقل شدن باوجود یک آسیب حافظه، مستلزم استفاده از راهبردهای کمک حافظه است.
اثربخشی وسایل کمک حافظه بیرونی چقدر است؟
در مورد سازگاری روزمره، هر دو مطالعه قبلی ویلسون ؛ ایوانز و همکاران، مستقیم یا غیرمستقیم به بررسی اثربخشی راهبردهای کمک حافظه پرداخته‌اند. ویلسون ؛ دریافت که افرادی که مستقل هستند نسبت به کسانی که مستقل نبودند از شش مورد یا بیشتر، از وسایل کمک حافظه استفاده می‌کردند. ایوان و همکاران؛ اثربخشی راهبرهای کمک حافظه را با درخواست از افراد مستقل برای درجه‌بندی:
- به‌ندرت مؤثر،
- گاهی مؤثر،
- معمولاً مؤثر،
به بررسی اثربخشی این راهبردها پرداخته‌اند. معلوم گردید که راهبردهای کمکی پراستفاده، حداقل بر اساس درجه‌بندی مراقبان بیمار، لزوماً مؤثرترین نیستند. با این‌حال، توجه به این نکته لازم است که برخی از راهبردها توسط تعداد کمی از افراد استفاده می‌شوند اما اثربخشی خوبی دارند. این مطلب هدف‌های راهبردهای کمکی الکترونیکی و غیر الکترونیکی را در بر می‌گیرد. از میان راهبردهای غیر الکترونیک، گره زدن دستمال ؛ معادل آمریکایی بستن نخ دور انگشت مؤثر نبود، درحالی‌که دنبال کردن برنامه روزانه یا هفتگی، نوشتن فهرست و درخواست از دیگران برای یادآوری، رتبه‌های بالاتری کسب کردند. به خاطر آوردن مصرف دارو، یک هدف مهم روزانه برای افراد دچار اختلال حافظه است. ون هیول و هاکس گزارش داده‌اند که هشدار ساعت مچی و یادآور صوتی دیجیتال در بهبود رعایت دستورات دارویی در سه فرد دچار آسیب مغزی تروماتیک مؤثر است.در مورد سنجش‌های آزمایشگاهی یا بالینی، برخی از مطالعات مرتبط در کتاب‌های دیگر شرح داده شده است .
جدیدترین مطالعه ارزش سرنخ دهی حتی اگر بدون توجه به بافت باشد در بهبود حافظه آینده‌نگر را تأیید کرده است . اوکونل و همکاران، نشان داده‌اند که میتوان با بهره‌مندی از بازخورد زیستی به گروهی از افراد دچار اختلال بیش فعالی , نقص توجه، فن خود هشداری را آموزش داد و این فن عملکرد فرد در تکالیف حفظ توجه ازجمله به یاد داشتن بازداری پاسخ به سرنخ‌های خاص را بهبود می‌دهد. فیش و همکاران؛ گزارش داده‌اند که در تشویق یک بیمار دچار آسیب دوطرفه لوب پیشانی برای اجرای مقاصد روزمره، پیجر الکترونیکی، مؤثرتر از چک‌لیست بود و بیان میکنند که این امر از طریق تشویق رفتار پایش هدف به دست آمد. جنتری؛ اثربخشی یک دستگاه دیجیتال شخصی، به نام : پالم زایر سی ویک را بررسی کردند و دریافتند که یک گروه از بیماران مبتلا به ام‌اس بعد از آموزش برای استفاده از این دستگاه، در استقلال شناختی، پویایی و تعاملات اجتماعی بهبودهای نشان دادند. باید یادآور شویم که نمرات آزمون رسمی حافظه در یک دوره زمانی مشابه هیچ‌گونه بهبودی نشان نداد. چندین مطالعه اثربخشی سیستم‌های پیج، نوروپیج برای کمک به قربانیان آسیب مغزی در جبران اختلالات حافظه روزمره و برنامه‌ریزی به اثبات رسانده‌اند.
منبع
شریفی،علی اکبر(1394)، ساخت یک برنامه رایانه‌ای توان‌بخشی شناختی و بررسی تأثیر آن بر بهبود عملکرد حافظه،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی تربیتی،دانشگاه پیام نور
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید