الکترونیک وآموزش

فناوری اطلاعات و ارتباطات درمدت زمان کوتاهی که ازپیدایش آن میگذرد توانسته است تغییرات فراوانی را درنحوه زندگی بشر به وجود آورد. یکی اززمینه هایی که سهم عمده ای ازاین تغییرات را به خود اختصاص داده است، یادگیری است.نقش فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی درچرخه یادگیری بسیاراهمیت دارد.دریادگیری به شیوه سنتی، فرد مجبور است  که به طورمداوم بخواند و بنویسد و ارتباط تقریبا یک طرفه بود. اما با کارگیری فناوری اطلاعاتی و ارتباطی دریادگیری، فرد علاوه براین مهارتهای پایه نیازمند داشتن مهارت دراستفاده ازفناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی میباشد. یادگیری های مبتنی برفناوریهای نوین اطلاعاتی، با ایجاد تغییرات بنیادین درمفاهیم آموزش سنتی، توانسته است بسیاری ازناکارآمدیهای نظامهای آموزشی را رفع کرده و دگرگونی های اساسی را درآموزش به وجود آورد. با استفاده ازدنیای مجازی دریادگیری، میتوان به روشهای نوین و کارآمدی ازیادگیری دست یافت. علت کاربرد فناوری اطلاعاتی و ارتباطی دریادگیری، آموزش بهتر و سریعتر میباشد. کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات درآموزش، نوع جدیدی ازیادگیری را به وجود آورد، به طوریکه یادگیری تنها به صورت حضوری انجام نمیشود. زیاد ضرورتی ندارد که یادگیری حضوری و رودررو باشد و انتظارمیرود که یادگیری درمحیطهایی غیرازکلاس، امکان پذیرباشد، به نحوی که بتوان اطلاعات را به راحتی با سایریادگیرندگان به اشتراک گذاشت. این تحول سبب تغییر نقش معلم و نیز نقش کتابخانه ها شده است. به این ترتیب، نوع جدید یادگیری، یادگیری الکترونیکی نام گرفت .نظامهای آموزشی و یادگیری مبتنی برفناوری اطلاعات، هرروزدرآموزش مادام العمر انسان، اهمیت بیشتری می یابد. شبکه های پرسرعت از آموزش ازراه دورپشتیبانی میکنند و بعلاوه جریان آموزش و یادگیری، انعطاف پذیرترمیشود. سلیمانی و همکاران، به بررسی رابطه بین میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات(محتواي الكترونيكي) با ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد پرداخته و نشان دادند با ویژگی های جمعیت شناختی اعضای هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد پرداخته و نشان دادند که جنسیت در میزان استفاده از فن آوری و عملکرد افراد تاثیر داشته است و میانگین استفاده از رایانه و نرم افزار ها،اینترنت و سرویسهای اینترنتی،میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکرد های آموزشی زنـان بیشتر از مردان و میزان استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در انجام عملکرد های پژوهشی مردان بیشتر از زنـان بوده است.شریفی و اسلامیه ، به بررسی رابطه بین یادگیری سازمانی و به کارگیری فن آوری های ارتباطات و اطلاعات در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار پرداخته و نشان دادند که بین دو متغیر رابطه مستقیم وجود دارد.

گیلسپی ،معتقد است که فناوری های جدید می توانند از طریق فعال کردن دانش آموزان،تشویق برای تولید و خلق کردن و تسهیل نمودن همکاری بر کیفیت یادگیری دانش آموزان تاثیر بگذارند:

1. امروزه توانمندسازي به عنوان يكي از ابزارهاي مفيد ارتقاء كيفي كاركنان و افزايش اثربخشي سازماني تلقي مي گردد. انديشمندان مديريت تحول و بهسازي سازمان، توانمندسازي منابع انساني را راهبردي اثرگذار بر عملكرد و بهسازي نيروي انساني معرفي كرده اند،معتقدند، توانمندسازي منابع انساني يكي از نگرش هاي عصر جديد است كه امروزه توسط سازمان ها به كار گرفته ميشوددر واقع پاسخ به نياز حياتي مديريت معاصر است.
2. يكي از خصيصه‌هاي فن‌‌آوري اطلاعات كه در كليه شئونات كاربري آن قابل ملاحظه است سرعت توسعه آن مي‌باشد. اين سرعت ناشي از بستر ارتباطي نسبتاً مناسبي است كه اكنون در سراسر جهان گسترده شده است. بنابراين، يكي از مهمترين و در عين حال مشكل‌ترين مراحل توسعه فن‌آوري اطلاعات در زمينه آموزش تصميم‌گيري در مورد اولويت‌ها و همچنين خط مشي مورد نياز براي اينكار مي‌باشد.در واقع سؤال اصلي آنست كه از كجا شروع كنيم، در مسير كدام اولويت‌ها حركت كنيم و به كدام هدف برسيم. در نتيجه لازم است اولويت‌ها در توسعه آموزش مجازي از ديدگاه جغرافياي فرهنگي‌، جغرافياي آمادگي براي آموزشهاي الكترونيكي،‌ محتويات دروس الكترونيكي،‌ هزينه‌ها و بودجه‌ها و مهمتر از همه عامل نيروي انساني مورد بررسي و تحليل قرار گيرند. توجه داشتن به عناوين اولويت‌ها حداقل اطلاعات لازم براي تعيين سياستهاي اجرائي ميباشد. بديهي است در مرحله بعد لازم است هر يك از عناوين به دقت تحليل شده و در مقايسه با ديگر عناوين سنجيده شوند تا راهكارهاي لازم براي قدمهاي بعدي مشخص گردد. در نتيجه بر اساس اولويت‌ها و در واقع بر اساس تعيين آنها ميتوان به يك جمع بندي براي تعيين خط مشي توسعه آموزشهاي الكترونيكي در ايران رسيد .
3. تعين خط مشي عبارت است از ترسيم نقشه‌‌اي براي نيل به اهداف مورد نظر. در نتيجه ،‌ خط مشي يك ابزار مديريتي است كه مانند ديگر ابزارها به ايشان كمك مي‌كند تا سازمان تحت نظر خود را در نيل به اهداف و انجام وظائف مورد نظر هدايت كنند. پس از تعيين خط مشي ميتوان حركت كلي و جزئي مؤسسه و بخصوص عملكرد اعضاء و نيروي انساني را در جهت نيل به اهدافي كه از قبل تعين شده‌اند مورد ارزيابي قرار داد. بعلاوه ميتوان اثر عوامل محيطي و خارجي را بر حركت مؤسسه ، و احياناً انحراف در آن را مورد ارزيابي و اندازه گيري قرار دارد.
4. در آموزشهاي سنتي عوامل محيطي و مؤثر در امر آموزش بسيار آهسته تغير مي‌کنند. بطوري كه مي توانيم در برهه اي قابل توجه از زمان ؛ دوره‌هاي ده ساله عوامل مؤثر خارج از سيستم را ثابت در نظر بگيريم. در چنين شرائطي مي توان از خط مشي بلند دامنه استفاده كرد. در چنين الگوهائي برنامه‌ريزي براي ده سال آينده امري منطقي و معمول است. لكن امروزه محيط فراگيران آموزش محيطي است بسيار پويا و در عين حال دارای تغييرات سريع و ناگهاني. همانطور كه اشاره شد مهمترين عامل مؤثر در آموزشهاي الكترونيكي محيط حاكم بر آن يعني فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات ميباشد كه لحظه به لحظه در حال تغير و تحول است. لذا در چنين شرائطي بايد از خط مشي استراتژيك و كم دامنه‌اي استفاده كرد كه اولاً به سادگي بتوان آنرا پياده سازي نمود و ثانياَ امكان تغير و تحول آن آسان باشد. از اين پس هر جا كه به عبارت خط مشي اشاره مي‌شود منظور همان Strategic Plan ميباشد. لغت Strategy بمعناي فن تدابير جنگي بكار رفته است. زيرا در ميدان نبرد نيز عوامل مؤثر بسرعت در حال تغير مي‌باشند و بنابراين نقشه جنگي بايد از قابليت انعطاف پذيري بسيار بالائي برخوردار باشد. در آموزشهاي الكترونيكي بر خلاف آموزشهاي سنتي نميتوان از يك الگو يا خط مشي بلند دامنه استفاده كرد. آنچه براي آموزشهاي الكترونيكي ميتواند خط مشي مناسبي باشد ،‌ خط مشي است كه ضمن در نظر گرفتن شرائط حاضر و امكانات موجود ،‌ آماده برخورد با هر نوع تغير ،‌ تحول و حتي مخالفت ناگهاني باشد.
5. خط مشي فرآيندي ساخت يافته است براي تصميم سازي و به اجرا درآوردن تصميمات و بمنظور هدايت يك سازمان در نيل به اهداف از قبل تعين شده. اين فرآيند حياتي است ، زيرا بايد بتواند سازمان مورد نظر را در مقابل شرائط متغير و ناگهاني آماده نگهدارد خواه اين اتفاقات از قبل قابل پيش بيني شده باشند يا نشده نباشند .
6. سطح كيفي و استانداردهاي پذيرفته شده براي محتواي دروس الكترونيكي از ديگر عناصر تعيين كننده و تاثيرگذار در انتخاب خط مشي مي باشند. متاسفانه يكي از عناصر مهم در آموزشهاي الكترونيكي كه به درستي مورد توجه قرار نمي گيرد كيفيت محتواي دروس الكترونيكي است. محتواي دروس الكترونيكي بر خلاف دروس سنتي فقط به مجموعه اطلاعات و دانش هاي نهفته در يك درس اطلاق نمي شود. بلكه به نوعي شامل روش ارائه درس و برخورداري از تعامل موثر و انگيزه ساز بين فراگير و سيستم آموزشي نيز مي شود. بنابراين، محتواي دروس الكترونيكي هم از نظر كمي و هم از نظر كيفي يكي از عوامل مهم در تعيين اولويت ها و انتخاب راهكارهاي مورد نظر براي ساختن يك سيستم آموزشي است.برای داشتن كيفيت مورد نظر در محتواي دروس الكترونيكي، تعريف و تعيين اولويت ها بسيار دشوارتر است. شايد يكي از مشكل تربن مراحل در تعيين اولويت ها و انتخاب خط مشي تعريف چارچوب روشني براي كيفيت يا ويژگي هاي دروس الكترونيكي است. استفاده از رسانه هاي مختلف ميتواند عامل موثري در تعيين اندازه هاي كيفي دروس الكترونيكي باشد. يك درس الكترونيكي در ساده ترين شكل مي تواند فقط با استفاده از متن هاي ساده و از طريق صفحات پي در پي به فراگيران ارائه شود. پرداختن به اين عنوان كه چنين محتوايي براي چه موضوعاتي مناسب است و تا چه اندازه مي تواند در انتقال دانش و مهارتهاي لازم موفق باشد خود جاي بحث جداگانه اي را دارد. در اينجا مي خواهيم به اين مطلب اشاره كنيم كه در صورت نياز مي توان از رسانه هاي مختلف ؛متن، صوت، تصوير، پويا نمايي و فيلم در كنار هم و به منظور انتقال دانش مورد نظر به فراگيران استفاده كرد. در اين صورت با افزايش تنوع رسانه ها پيچيدگي و هزينه هاي مربوط به طراحي و ساخت دروس الكترونيكي افزايش مي يابد.

از طرف ديگر استفاده از الگوهاي مختلف آموزشي مي تواند بر بعد كيفي محتواي دروس الكترونيكي اثر بگذارد. علاوه بر الگوهاي آموزش تنوع روشهاي تعاملي كاربر و سيستم آموزشي نيز مي تواند بر كيفيت آموزشهاي الكترونيكي تاثير گذار باشد. بنابراين، ملاحظه مي شود كه محتواي دروس الكترونيكي يكي از مهمترين و در عين حال حساسترين عوامل در تعيين اولويت ها و انتخاب خط مشي لازم براي آموزشهاي الكترونيكي است .

منبع

خضرلو،مسلم(1393)،بررسی نقش کلاسهای تولید محتوای الکترونیکی برگزارشده درشیوه تدریس معلمان، پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی،دانشگاه آزاداسلامی ارومیه

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید