« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »اضطراب، تاریخچه،مفاهیم-رویکردها ودرمان
تاریخچه اضطراب
تا سالهای اخیر اختلالات اضطرابی، را در مقوله روان آزردگیها قرار مي‌دادند. این اختلال در قرن هیجدهم توسط پزشک اسکاتلندی، ویلیام کولن به کار برده شده بود ویک اختلال عصب شناختی را که به انواع متعددی از اختلالهای رفتاری منجر مي‌شد مشخص مي‌کرد. در خلال قرن نوزدهم، کسانی که به رغم سلامت ظاهری جسمانی، دارای رفتارهای انعطاف ناپذیر بودند، با عنوان(روان آزرده) متمایز مي‌کردند. درپایان قرن نوزدهم وآغاز قرن بیستم، دیدگاه مبتنی بر پدیدآیی زیست شناختی،جای خود را به دیدگاه فرویدی مبتنی برپدیدآیی روان شناختی داد، بدین معنی که وقتی خاطرات وامیال سرکوب شده ناهشیار کوشش مي‌کند تا ازسطح ناهشیاری به سطح هوشیاری راه یابند، اضطراب به عنوان علامت هشدار دهندۀ پایگاه (من)آشکار مي‌شود.
نظریه فروید به طور گسترده مورد پذیرش قرار گرفت ومبنای طبقه بندی روان آزردگیها را در طبقه بندی تشخیصی وآماری انجمن روانپزشکی آمریکا(DSM (تشکیل داد. در دهه‌هاي اخیر، نطریه پردازان مختلف وبخصوص نظریه پردازان رفتاری نگر، به مخالفت با این دیدگاه پرداخته اند. انتقاد اصلی آنها متوجه این نکته است که روان آزردگی به گستره وسیعتر ازآنچه در وضع کنونی تحت عنوان اختلالهای اضطرابی مشخص مي‌شود، پوشش مي‌دهد وبالاخره باید گفت که اضطراب را نمي‌توان در قلمرو آنچه تحت عنوان روان آزردگی مشخص مي‌شود، محدود کرد. چرا که چنین احساسی نه تنها در افراد بهنجار وجود دارد، بلکه بیماران افسرده وروان گسیخته نیز از این حالت رنج مي‌برند. امروزه در حد خطوط کلی مي‌توان گفت که اختلالهای اضطرابی به مجموعه ای از اختلالها پوشش مي‌دهند که اضطراب یکی از نشانه‌هاي آن است.
اضطراب
اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان، درهمه افراد در حد ی اعتدال آمیز وجود دارد دراین حد، به عنوان پاسخی سازش یافته تلقی مي‌شود. اضطراب از نشانه‌هاي طبیعی رشد، تغییر یافتن تجربه چیزهای جدید ویافت هویت ومعنی زندگی است.اضطراب به عنوان بخشی از زندگی روزمره هر انسان،یکی از مؤلفه‌هاي ساختار شخصیت وی را تشکیل مي‌دهد که در برخی از مراحل زندگی انسان، برجسته تر از سایر دورانها.مي‌توان گفت که اضطراب در پاره ای مواقع سازندگی وخلاقیت را در فرد ایجاد مي‌کند. امکان تجسم موقعیتها وسلطه بر آنها را فراهم مي‌آورد ویا آنکه وی را برمي‌انگیزد تابه طور جدی با مسئولیتهای مهم مواجه شود.از سوی دیگر اضطراب کیفیت نجات دهنده زندگی را دارد وهشداری برای آسیب بدنی،درد، درماندگی، نا کام ماندن نیازهای اجتماعی وجسمي،جدایی از افراد محبوب،تهدیدی برای مقام وموقعیت وبالاخره تهدید یکپارچگی و تامین شخص است.بر عکس اضطراب مرضی نیز وجود دارد که سر منشأ بسیاری از اختلالات قرار مي‌گیرد وموجبات ناسازگاری انسان را فراهم مي‌سازد. اضظراب مرضی، اضطرابی است مداوم، بیش از حد ومکرر. بنابراین اگر اضطراب از نظر فراوانی، شدت ومدت حالت افراطی داشته باشد به اضطراب مرضی تبدیل مي‌شود. در این صورت نه تنها نمي‌توان پاسخ را سازش یافته دانست، بلکه باید آنرا به منزله منبع شکست،سازش نایافتگی واستیصال گسترده ای تلقی کرد که فرد را از بخش عمده ای از امکانات محروم مي‌کند.
مفهوم اضطراب
برای اضطراب تعاریف گوناگونی ارائه شده است که تقریباً همه آنها مبنا واساس مشترکی هستند.برخی از تعاریف به شرح زیر است:
- اضطراب عبارت است از واکنش فرد درمقابل یک موقعیت ضربه آمیز،یعنی موقعیتی که زیر تأثیر بالا گرفتن تحریکات اعم از بیرونی یا درونی واقع شده وفرد در مهار کردن آنها ناتوان است .
- اضطراب به منزله حالت هیجانی توام با هشیاری مستقیم نسبت به بی معنایی، نقص ونابسامانی جهانی است که در آن زندگی مي‌کنیم.
- نگرانی پیشاپیش نسبت به خطرها یابدبختیها ی آینده، توام با احساس بی لذتی با نشانه‌هاي بدنی تنش، منبع خطر پیش بینی شده مي‌تواند درونی یابیرونی باشد.
- اضطراب عبارتست ازآگاهی ازاینکه سیستم ساختمانی فرد برای تعبیر وتغییر حوادث ورویدادهای مهم ناتوان وبی کفایت است.
- یک ترس رایک خطر قابل پیش بینی مي‌داند وواکنش هیجانی آن را اضطراب مي‌پندارد. از نظر بک اضطراب ارزیابی اشتباه یاعدم ارزیابی از آینده است .
- اضطراب یک احساس منتشر، بسیار ناخوشایند واغلب مبهم دلواپسی است .
- اضطراب یک علامت هشدار دهنده است، خبر از خطری قریب الوقوع مي‌دهد وشخص رابرای مقابله با تهدید آماده مي‌سازد. اضطراب واکنش به خطری نامعلوم، درونی، مبهم واز نظر با تعارض همراه است .
انواع اضطراب
اضطراب به طورکلی با انتظار وقوع یک پیشامد ناگوار مشخص است ومي‌تواند به اشکال مختلف بروز کند.
- اضطراب موقعیتی: گروهی از واکنشهای مربوط به محرکها وموقعیت‌هاي استرس آمیز مثل: مصاحبه،امتحان،اعمال جراحی ونظایر آن است.
- اضطراب فراگیر: در این نوع اضطراب بیمار تقریباً به طورمداوم در یک حالت نگرانی خفیف قرار دارد. این نوع اضطراب تقریباً به هر وجه زندگی وسلامت جسمي‌وروانی بیمار ممکن است مربوط گردد.
- اضطراب تروماتیک: نوع خاصی از اضطراب است که در بازماندگان اتفاقات وحشتناک و غیره منتطره مثل : سوانح طبیعی (سیل،زلزله) ویا پس از بمباران وتصادفات شدید مشاهده مي‌شود.
نشانه‌هاي بالینی اضطراب در سطوح مختلف
بررسی چگونگی بروز اضطراب در سطوح مختلف الزامي‌است.بطور کلی نشانه‌هاي اضطراب در چهار سطح مختلف بروز مي‌کند وهر کدام از این سطوح نیز ممکن است نشانه ها ورفتارهای مختلفی را شامل شود .اضطراب 4 سطح را شامل مي‌شود:
- عناصر شناختی: انتظار خطری مبهم وآسیب قریب الوقوع.
- عناصر بدنی: واکنش اضطراری بدن به خطر، تغییرات مهم در ظاهر مامثل :تپش قلب، عرق کردن، درد قفسه سینه، تغییرات چهره.
- عناصر هیجانی: احساسهای دلهره، وحشت، تشویش وورم معده.
آسیب شناسی وموضع گیریهای نظری دربارۀ اضطراب
از نظر علت مانند بسیاری از اختلالات روانی علت اصلی اضطراب معلوم نیست ولی دیدگاه ها ونقطه نظرات مختلفی در این رابطه وجود دارد که به بخشی ازآنها به اختصار اشاره مي‌شود.
تبيینهای مبتنی بر عوامل فرهنگی- اجتماعی
از دیدگاه نظریه پردازان فرهنگی– اجتماعی، اضطراب بیشتر در کسانی مشاهده مي‌شوند که با فشارها و موقعیتهای خطرناک اجتماعی مواجه هستند. تحقیقات مختلف نشان داده اند که در افرادی که در محیطهای تهدید آمیز زندگی مي‌کنند، احساس تنش گسترده، نگرانی، برانگیختگی وبیقراری بیشتر است.
تبیينهای روان پویشی
فروید در مورد اضطراب دوبار اعلام نطر کرده است. ابتدا او اضطراب را نتیجه مستقیم سرکوب گری عنوان کرد اما بعداً اظهار داشت سرکوب گری نه تنها مبنای اضطراب نیست بلکه در نتیجه اضطراب پدید مي‌آید. ازدیدگاه فروید،زمانی که سایق ها یاهمان کشاننده‌هاي تهدید آمیز سعی مي‌کنند هشیار شوند، در سطح «من» اضطراب پدید مي‌آید وسرکوب گری وسایر مکانیسم‌هاي دفاعی برای مقابله با این اضطراب وارد عمل مي‌شوند.
تبیينهای شناختی
یک علت اضطرابی را ارزیابی نادرست از موقعیت ویا عدم ارزیابی از آینده مي‌پندارد.برطبق این نظریه یک یا دو واقعه شناختی بزرگ با اضطراب ارتباط دارد.هر دوی این واقعه در ارتباط با موقعیت است. در ارزیابی اولیه فرد موقعیت را تهدید کننده ارزیابی مي‌کنند. در ارزیابی ثانویه میزان اضطراب وخطر درک شده توسط فرد رانشان مي‌دهد.
تبیينهای زیست شناختی
در این دیدگاه توجیه اضطراب بر اساس چند اکتشاف در مور نارسا کنش وری زیست شیمیایی به عمل مي‌آید.در دهه 1950 تاثیر بنزودیازپین ها در کاهش اضطراب آشکار شد ودر دهۀ 1970 فنون جدید رادید اکتیو تاثیر بنزودیازپین ها را آشکار ساخت. در حال حاضر در دیدگاه زیست شناختی مهمترین عامل اضطراب گابا مي‌باشد. گابا عامل اصلی انتقال پیامهای بازدارنده مضر است،بنابراین اختلال در عملکرد گابا موجب ایجاد اضطراب مي‌شود.
اضطراب، نگرانی درسالمندان
اضطراب در اواخر زندگی پدیده ای نسبتاً رایج است وبرخی از مؤلفان اظهار مي‌دارند که اضطراب تعمیم یافته در این دوره سنی رایج تر از افسردگی است و اضطراب معمولاً با اختلالهای افسرده وار نیز هم زمان بروز مي‌کند.اگرچه افسردگی ودمانس در اواخر زندگی بیماریهایی هستند که مي‌تواند بیمار وخانواده اش را مستأصل کنند،اما اضطراب ونگرانی نیز فرد را بسیار مستأصل مي‌کند.طبق تحقیقات انجام شده درحالیکه میزان شیوع اختلالهای اضطرابی در جمعیت عمومي5/5 درصد بود، تنها در یک سوم سالمندان میزان اختلالهای اضطرابی در مقایسه باسایر گروهها ی سنی در پایین ترین سطح بود واحتمال شکل گیری اختلالهای اضطرابی در زنان نسبت به مردان 2به 1 است.بر اساس گزارش اطلاعاتی مربوط به مرکز مطالعات پیری شناسی برلین شیوع اختلال‌هاي اضطرابی با افزایش سن افزایش مي‌یابد واختلال اضطرابی تعمیم یافته رایج ترین اختلال اضطرابی اواخر زندگی است.
درمان اختلالهای اضطرابی در اواخر زندگی
مؤثرترین درمان بیماران مبتلا به اضطراب،روان درمانی به همراه دارودرمانی است وروان درمانی اثر دارودرمانی راتقویت وطول درمان را کوتاه مي‌کند.سالمندان بیشتر ازدیگر اقشار جامعه داروهای ضد اضطرابی،به ویژه بنزودیازپین ها را دریافت و مصرف مي‌کنند. بنا به اظهارات او این واقعیت به خودی خود نشان مي‌دهد که اختلالهای اضطرابی مشکل عمده ای در اواخر زندگی است.تیلر، مک کران، ویلسون وکوپلند گزارش کردند که استفاده از بنزودیازپین ها با بالا رفتن سن افزایش مي‌یابد وبرای زنان بیش از مردان تجویز مي‌شود؛در نمونۀ آنها، بسیاری ازافرادمدتی طولانی از این داروها استفاده کرده بودند و کسانی که تازه شروع کرده بودند، دارو را به طور مستمر مصرف مي‌کردند هرچند که بنزودیازپین ها فراوان ترین داروهای تجویز شده برای اضطراب اواخر زندگی هستند، استفاده از آنها در سالمندان نگرانیهایی نیز به همراه دارد که توصیه مي‌شود که به دلیل خطر وابستگی به این داروها وکاهش کارآمدی آنها در اثر عادت به دارو وتحمل دارویی در صورت تداوم، تجویز این داروها باید کوتاه مدت باشد.دستۀ دیگر داروهایی که دردرمان اختلال اضطراب تعمیم یافته به کار مي‌رود بوسپیرون است .ازجمله موارد عدم استعمال این داروبیمارانی هستند که از بزودیازپین ها استفاده مي‌کنند .
منبع
خواجه ، نوشين (1391)، رابطه منبع كنترل،ميزان اضطراب، بهزيستي روان شناختي با شكايات روان تني،پايان نامه کارشناسي ارشد، روانشناسي عمومي، دانشگاه آزاد اسلامي
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید