ارزیابی عملکرد

صاحبنظران و محققین معتقدند که ارزیابی عملکرد موضوع اصلی در تمامی تجزیه وتحلیل‌هاي سازمانی محسوب می‌شود و تصور سازمانی که شامل ارزیابی و اندازه گیري عملکرد نباشد، عملاً غیر‌ممکن به نظر می رسد. بنابر این ،سازمان ها بايد وقت، انرژي و منابع انساني و مالي قابل توجهي را صرف ارزيابي عملكرد خود در تحقق اهدافشان كنند، اما تحقيقات نشان مي دهند كه عليرغم تلاش هاي فراوان و هزينه هاي مربوط به آن تنها 35 درصد آن ها ، سيستم‌هاي سنجش عملكرد خود را مؤثر يا خيلي مؤثر رتبه بندي كرد ه اند.

پیشینه ارزیابی عملکرد و بررسی دیدگاه های مختلف

به طور کلی در بررسی ماهیت وجودی ارزیابی عملکرد با دو دیدگاه مواجه هستیم.نخست،نگرش سنتی به ارزیابی عملکرد که در آن مهم‌ترین هدف ارزیابی قضاوت و یادآوری عملکرد است. عملکرد سازمانی به طور سنتی با توجه به مفاهیم مالی و حسابداری همچون سودآوری شرکت، قیمت سهام، بازگشت دارایی، و نرخ رشد بوده است. بین سال‌هاي 1975 تا 1980 سازمان‌ها می‌توانستند تنها با تصمیم گیري براساس معیارهای مالی به موفقیت خود اطمینان داشته باشند، ولیکن با افزایش رقابت در بازارها، مدیران علاوه بر اندازه‌هاي مالی نیازمند آگاهی از سایر جنبه هاي عملکرد سازمان نیز می باشند.مدل های قدیمی اندازه گیری عملکرد که عموماً مبتنی بر شاخص‌های مالی اند ،دارای اشکالات فراوانی بوده اند ،از جمله:

• صرفاً مبتنی بر شاخص‌های مالی و هزینه‌ای
• بهره گیری از شاخص‌های تأخیری
• اتصال نداشتن شاخص‌ها با استراتژی
• سختی اجرا
• نبود انعطاف پذیری
• نگرش موضعی و غیر جامع
• در تضاد با تفکر بهبود مستمر
• بی توجه به خواسته های مشتریان

رویکرد نوین، آموزش، رشد و توسعه ظرفیت های ارزیابی شونده، بهبود و بهسازی افراد ، سازمان و عملکرد آن، ارائه خدمات مشاوره ای و مشارکت عمومی ذینفعان، ایجاد انگیزش و مسئولیت پذیری برای بهبود کیفیت و بهینه سازی فعالیت ها و عملیات را هدف قرار داده و مبنای آن را شناسایی نقاط ضعف و قوت و تعالی سازمانی تشکیل می دهد. افراد و واحدهای سازمانی گرچه انجام دهنده کار هستند اما تنها جزیی از سیستم کل می باشند و باید شرایط اجزای دیگر سازمان و محیط پیرامون نیز مدّ نظر قرار گیرد. توجه به اینکه معیارهای همه جانبه ، استراتژی ها و آرمان های سازمان از لوازم یک سیستم مدیریت عملکرد جامع هستند. چنین رویکردی در ارزیابی عملکرد، یک ارزیابی واقعی، قابل اعتماد، بهبودگرا و پویا خواهد بود. به‌طور مشخص وجه تمایز دیدگاه نوین ارزیابی عملکرد با دیدگاه سنتی بر اساس سه عامل فلسفه، محتوا و کارکرد بنا نهاده شده است. جدول زیرتفاوت های دو نگرش فوق در ابعاد مختلف نشان می دهد.

 جدول :مقایسه معیارهای سنتی و نوین ارزیابی عملکرد

تعاریف ارزیابی عملکرد

مطالعه ادبیات نظری در باب تعریف ارزیابی عملکرد حاکی از دیدگاه‌های متفاوتی به این مقوله می‌باشد که منتج به تعاریف متفاوتی گردیده است که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

• ارزیابی عملکرد عبارت است از: «فرآیند کمی کردن کارایی و اثربخشی عملیات» که با مروری بر ادبیات موضوع می توان دلایل آن را به سه گروه اصلی زیر تقسیم کرد:

1. اهداف استراتژیک : که شامل مدیریت استراتژیک و تجدید نظر در استراتژی هاست،
2. اهداف ارتباطی:که شامل کنترل موقعیت فعلی،نشان دادن مسیر آینده،ارائه بازخورد و الگوبرداری از سازمان‌های دیگر است.
3. اهداف‌ انگیزشی: که شامل تدوین سیستم پاداش و همچنین تشویق بهبود و یادگیری است.

• به فرآیند سنجش جامع عملکرد و در قالب عباراتی نظیر: کارایی ، اثر بخشی، معناداري، توانمند سازي قابلیت پاسخگویی در چارچوب اصول و مفاهیم براي تحقق اهداف و وظایف سازمانی ، ساختاري، برنامه اي و توسعه بلند مدت سازمان ارزیابی عملکرد اطلاق می شود.

بدین ترتیب ارزیابی عملکرد به مجموعه اقدامات و اطلاعاتی اطلاق می گردد که به منظور افزایش سطح بهینه از امکانات و منابع در جهت دستیابی به اهداف به شیوه‌ای اقتصادی توأم با کارایی و اثربخشی صورت می‌گیرد،به طوری که ارزیابی عملکرد در بعد «نحوه استفاده از منابع» اساساً در قالب شاخص‌های کارایی بیان می شود.اگر در ساده‌ترین تعریف ،نسبت داده به ستاده را کارایی بدانیم، نظام ارزیابی در واقع میزان کارایی تصمیمات مدیریت در خصوص استفاده از منابع و امکانات را مورد سنجش قرار می‌دهد ،که عمده‌ترین شاخص آن صرفه ‌اقتصادی یا بهینه بودن فعالیت‌هاست.از سوی دیگر ارزیابی عملکرد در بعد «سازمانی» معمولاً معرف اثر بخشی فعالیت‌هاست ،منظور از اثربخشی، میزان دستیابی به اهداف و برنامه ها با ویژگی کارا بودن فعالیت‌ها و عملیات می باشد.

در تعریفی جامع، فرايند سنجش جامع عملكرد ،در قالب عباراتي نظير: كارايي، اثربخشي، توانمندسازي، قابليت پاسخگويي در چارچوب اصول و مفاهيم براي تحقق اهداف و وظايف سازماني، ساختاري، برنامه اي و توسعه بلندمدت سازمان ارزيابي عملكرد سازمان اطلاق مي شود ويا به عبارت ديگر منظور ارزيابي عملكرد اين است كه مدير كليه امكانات مصرف شده اعم ازمادي و معنوي را با بازدهي كار بر اساس معيارهاي مورد قبول مقايسه كند تا روشن شود كه به اهداف كمي و كيفي مورد انتظار نائل آمده است ياخير.

منبع

علوی، سیدامیر حسین(1394)، عملکرد سازمان های حوزه حمل و نقل شهرداری، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت اجرایی، دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید