ارتباط سواداطلاعاتي با تفکر انتقادي واکتشافي

پايه اوليه در سواد اطلاعاتي اين است که فرد احساس نياز به اطلاعات کند. در جوامعي که اطلاعات ارزش و قدرت نيست و نظام آموزشي به گونه اي است که نياز اطلاعاتي تشديد نمي شود و تشنگي اطلاعات پديد نمي‌آيد، صحبت از سواد اطلاعاتي تنها انشا نوشتن است. تفکر خلاقانه و نقادانه از لحظه تولد تا مرگ با انسان است بنابراين بايد پرورش و تقويت شود. چرا که مجموعه مهارت‌هاي سواد اطلاعاتي بدون تفکر خلاق در مسير درستي حرکت نمي‌کند و لايه‌هاي سطوح بالاتر آن شکل نخواهند گرفت. در نتيجه تفکر خلاقانه و نقادانه عنصر اساسي در حوزه سواد اطلاعاتي است .

سواد اطلاعاتي ابزاري براي يادگيري است و حلقه‌اي است براي برقراري پيوند بين منابع و يادگيرنده که فرآيند يادگيري را تسهيل کند و با تفکر خلاق، يادگيري را گسترش دهد. کتابداران چون بيشترين ارتباط را با منابع دارند از مفهوم سواد اطلاعاتي بيشتر بهره مي‌گيرند .بنابراين يکي از وظيفه کتابداران آموزش سواد اطلاعاتي به کاربران است و مفهوم سواد اطلاعاتي تنها مختص رشته کتابداري نيست. سواد اطلاعاتي، توانايي افراد براي فعاليت مؤثر در يک جامعه اطلاعاتي است. اين امر مستلزم تفکر انتقادي، آگاهي از اخلاق شخصي و حرفه‌اي، ارزيابي اطلاعات، نيازهاي اطلاعاتي متصور، اطلاعات سازماندهي شده، ارتباط متقابل با اطلاعات شغلي و ايجاد کاربرد مؤثر اطلاعات در حل مشکلات، تصميم‌گيري و تحقيق است و بالا بردن آن در سطح دانشگاه‌ها مستلزم آموزش، فرهنگ‌سازي و توسعه فناوري است .

با توجه به تعاريف فوق فرد با سواد اطلاعاتي با استفاده از مهارت تفکر انتقادي و اکتشافي مي‌تواند مسئله موردنظر را مشخص كند؛‌ راه‌حل‌هاي ممكني را براي آن در نظر گيرد؛ اين راه‌حل‌ها را با توجه به شواهد آزمايش كند، با توجه به اين آزمايش، نتيجه‌گيري‌هاي مناسبي به دست آورد؛ اين نتيجه‌گيري‌ها را ارزيابي، در موقعيت‌هاي جديد به كار گيرد و سرانجام به قوانين كلي و قابل تعميم برسد. يا به بياني ديگر اطمينان از اين كه افراد بتوانند به طور مستقل نياز اطلاعاتي خود را تشخيص داده و مطرح كنند، به اطلاعات مورد نياز دسترسي پيدا كنند، اطلاعات به دست آمده را ارزيابي و سپس استفاده كنند، اطمينان از اين كه افراد بتوانند مهارتهاي تفكر انتقادي و تحليلي را در مورد استفاده از منابع اطلاعاتي بياموزند، اطمينان از اين كه افراد بتوانند به جاي استفاده از شيوه آزمون و خطا، روش‌هاي لازم براي كسب هر يك از مهارتها را بياموزند، اطمينان از اين كه افراد قادر باشند هر مرحله از فرايند نيازشناسي، جستجو، بازيابي، مكان‌يابي، ارزيابي، سازماندهي و ادغام اطلاعات را با ديدگاهي انتقادي مورد توجه قرار دهند، اطمينان از اين كه افراد از حقوق استفاده از اطلاعات آگاه باشند، آن را رعايت كنند و اجازه ندهند ديگران به آن بي‌توجه باشند، و اطمينان از اين كه افراد بتوانند به صورت خود فراگير بياموزند . کتابدار مي‌تواند اصول و راه ‌حل مسئله را براي کاربر توضيح دهد، مهارت کتابداردر اين خواهد بود که منابع کتابخانه را غني‌سازد تا يادگيرندگان بتوانند با تفکر مسئله را حل کنند، دادن اطلاعات مستقيم درباره محتواي اطلاعات به يادگيرندگان صحيح نيست و باعث خواهد شد يادگيرندگان قدرت بينش و بصيرت خود را به کار نگيرند ووابسته به کتابدارويادگيري طوطي وار جستجو،بازيابي،سازماندهي،ارزيابي اطلاعات شوند.

منبع

برجیان بروجنی،مهشید(1390)، سواد اطلاعاتي کتابداران شاغل در سازمان اسناد و کتابخانه، پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداری واطلاع رسانی، دانشکده ادبيات و علوم انساني تهران

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید