« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »ابزارهاي فناوري اطلاعات
فناوري اطلاعات شامل مجموعه اي از ابزارهاي اطلاعاتي، اعم از وسايل ارتباط از راه دور، ابزارهاي ديداري و شنيداري و ماشين‌هاي مربوط، توام با دانش، مهارت و شيوه استفاده از آن ها در توليد، پردازش، و دبيزش اطلاعات به منظور انتقال اطلاعات به جامعه استفاده كننده مي‌باشد که در ادامه به برخي از اين ابزارها اشاره ميشود:
پست الکترونيک
هدف از پست الکترونيکي آن است که به جاي مبادله پيام‌هاي کاغذي در داخل يا خارج سازمان از مبادله الکترونيکي اطلاعات به صورت متن يا نمودار استفاده شود. در اين سيستم ارتباطي، شخص ميتواند پيام الکترونيکي را به صورت خودکار به تمامي شرکت‌کنندگان يااعضاي گروه خاصي ارسال نمايد.رسانه تبادل جدي اطلاعات را براي تحقيق مشارکتي و گفتگوهاي مهم ميسر ميسازد . از اينترنت و پست الکترونيک ميتوان براي تسريع انتشار اطلاعات و ارسال و دريافت آن، دستيابي به اطلاعات و منابع گوناگون علمي در اينترنت و هزينه نسبتاً کم برقراري ارتباط استفاده کرد.
اين فناوري ميتواند پيام ها را در كسري از دقيقه به هر مقصد ممكن روي شبكه رسانيده، اين سرعت نقل و انتقال يك امتياز بسيار عمده محسوب ميشود.امكان ديگر اين فناوري ذخيره‌سازي پيام براي طرف مقابل است. يعني ارسال پيام منوط به حضور طرف مقابل بر روي شبكه نيست بلكه ميتوان پيام را در صندوق پستي گذاشت و ضبط كرد و به محض اينكه كاربر با شبكه تماس بگيرد، از وجود نامه جديد در صندوق پستي خود مطلع شده و در صورت تمايل نامه را مي‌خواند.
دورنگار ؛ فاکس مايل
با کمک فاکس ميتوان تصوير دقيقي از يک نسخه اصلي رابا استفاده از بي سيم يا شبکه تلفني ارسال نمود به طوري که توسط گيرنده قابل دريافت و ترکيب باشد. در يک برگ کاغذ A4 در حدود 75000 بيت رمز وجود دارد که فرآيند تبديل فاکس را کند و خسته کننده ميسازد، لذا ممکن است يک خط تلفن براي ارسال فاکس مدت طولاني اشغال شود.
كنفرانس از راه دور
تله كنفرانس فناوري ديگري است كه در سايه فناوري اطلاعات بوجود آمده است. در اين فناوري امكان اين كار وجود دارد كه چند كاربر به طور همزمان از طريق كامپيوتر خود با ساير كاربران در شبكه در ارتباط باشند.كاربراني كه در اين محيط قرار گرفته، مطالبي را ارسال مي‌كنند و ديگر كاربران به طور همزمان در جريان قرار مي‌گيرند.دراين حالت ديگر فاصله جغرافيايي معنا و مفهومي ندارد و هركس در هر مکاني ميتواند به طور همزمان با ديگر كاربران شبكه ارتباط برقرار كند. امكانات و تسهيلات ويژه‌اي در اين فناوري وجود دارد. به طور مثال ميتوان پيامي را براي يكي از كاربران ارسال كرد به گونه‌اي كه ديگر كاربران كه در حالت گفتگوي مشترك هستند از آن مطلع نشوند.
با استفاده از اين امكان ميتوان از انجام بسياري از سفرهاي كاري خودداري كرد، و درحالاتي كه مسئله با يك گفتگوي ساده قابل حل و فصل است ديگر ضرورت ندارد كه افراد مختلف از جاهاي مختلف به نقطه خاصي رفته و باهم مذاكره كنند. هرچند مذاكره رودررو داراي مزاياوويژگي‌هاي خاص خود مي‌باشد.بعبارت ديگراين امكانات تمامي سفرهاي كاري را نفي نمي‌كند بلكه تنها برخي از سفرهاي كاري از برنامه حذف خواهند شد.
اين فناوري نمونه بارزي است از تبديل جهان به دهكده ارتباطات و ابزاري است كه استراتژي استفاده از سازمان‌هاي مجازي را ممكن ميسازد، طراحي محصولات و بحث بر مسائل مختلف كاري در پرتو اين فناوري به راحتي و سرعت امكان‌پذير شده است. كنفرانس از راه دور اين امكان را فراهم ساخته كه افرادي در نقاط دور دست از يكديگر بتوانند در اتاق هايي كه به وسايل ويژه‌اي مجهزند نشسته و با ديدن و شنيدن سخنان يكديگر، به كار بپردازند.
کنفرانس صوتي؛شنيداري
در کنفرانس صوتي از رسانه ارتباطي صوتي براي برقراري ارتباط بين افرادي استفاده ميشود که از نظر جغرافيايي پراکنده هستند، اما مايل اند براي حل مسأله اي مشترک يک گردهمايي داشته باشند. ارتباط کنفرانس که توسط آن دو يا چند نفر مي‌توانند در يک مکالمه تلفني شرکت نمايند، اولين شکل کنفرانس صوتي بوده و هنوز هم قابل استفاده مي‌باشد. اما سيستم‌هاي دقيق تري نيز وجود دارد.
بدين ترتيب که سازمان ها غالبا مدارهاي ارتباطي- صوتي خصوصي با کيفيت بالا را بين واحدهاي شرکت کننده در کنفرانس قرار مي‌دهند، به طوري که هر سايت با روشن کردن يک کليد ميتواند در کنفرانس حضور پيدا کند.کنفرانس صوتي براي سازمان هايي قابل توجه است که در يک منطقه جغرافيايي گسترده پراکنده مي‌باشند و گروه ميتواند با استفاده از ارتباطات صوتي به مبادله اطلاعات و هماهنگ نمودن فعاليت‌هاي خود بپردازد.
کنفرانس ويديويي؛صوتي-تصويري
در کنفرانس ويديويي، علايم صوتي با علايم تصويري همراه مي‌باشد. در کنفرانس ويديويي نيز مانند کنفرانس صوتي از رايانه استفاده نمي شود و ابزار دريافت و ارسال علايم صوتي و تصويري تلويزيون مي‌باشد. بدين ترتيب افرادي که در يک محل قرار دارند در حالي که کنفرانس اجرا ميشود مي‌توانند ضمن ديدن تصوير افرادي که در محل ديگر قرار دارند، صداي آن ها را نيز بشنوند.
کنفرانس ويديويي سال ها است که در کشورهاي غربي مورد استفاده قرار گرفته و بسيار با صرفه است. ارتباط صوتي-تصويري دو طرفه مي‌باشد، و دقيقا مانند آن است که افراد در يک اطاق حضور دارند. افرادي که در حال دريافت پيام يا سخنراني هستند، مي‌توانند در گفتگو با افراد ديگر که در حال دريافت پيام يا سخنراني هستند، ارتباط برقرار کنند.
کنفرانس رايانه اي
در کنفرانس رايانه اي از شبکه اي استفاده ميشود که به يک رايانه متصل مي‌باشد بطوري که افراد بتوانند در خلال اجراي کنفرانس به مبادله اطلاعات بپردازند. نحوه کار کاملا شبيه پست الکترونيکي مي‌باشد. در واقع در هر دو طرف از نرم افزار و سخت افزار مشابهي استفاده ميشود.
تفاوت کنفرانس رايانه اي و پست الکترونيکي اين است که شرکت در کنفرانس رايانه اي محدود به يک گروه خاص و تخصصي ميشود، لذا اطلاعات مبادله شده محدود به فعاليت مربوط به همان گروه خاص ميشود. در کنفرانس رايانه اي براي مبادله اطلاعات لزومي به حضور هم زمان شرکت کنندگان نيست، در حالي که در کنفرانس ويديويي شرکت کنندگان بايد در يک زمان مشخص در کنفرانس حضور داشته باشند.
پست صوتي
سيستم‌هاي پست صوتي يا (VMS) نظير تماس‌هاي تلفني غير همزمان مي‌باشند. اين سيستم ها به فرستنده پيام اين امکان را مي‌دهد تا صدا را ،معمولا روي ديسک يا سرور به شکل ديجيتالي ذخيره نمايد تادر فرصت مناسب، مخاطب يا گيرنده،از تلفن خوداستفاده نمايد .
سيستم پست صوتي پيام‌هاي گفتاري فرستنده را به شكل داده‌هاي رقومي تبديل مي‌كند، آن را از طريق شبكه ها انتقال داده و براي بازيابي و استفاده بعدي بر روي ديسك ذخيره مي‌كند. هنگامي كه دريافت كننده آماده گوش دادن به پيام باشد آن را به شكل شنيداري تبديل مي‌كند. دريافت كننده ميتواند از گزينه‌هاي مختلفي استفاده كند: پيام را براي استفاده بعدي ذخيره كند، آن را حذف كند، يا براي افراد ديگري ارسال كند.
ويديوتکس يا پيام نما
در ويديوتکس از رايانه براي نمايش اطلاعات بر روي صفحه نمايش استفاده ميشود. اطلاعات ميتواند به صورت متن، نمودار، و جدول در حافظه جانبي کامپيوتر ذخيره شود. سيستم‌هاي پيام نما را ميتوان بر اساس رسانه مورد استفاده به دو گروه زير طبقه بندي نمود:
- ويو ديتا
- تله تکست
در ويو ديتا از تلفن يا شبکه تلويزيوني کابلي استفاده ميشود، و تعامل محدودي بين کاربر و رايانه از طريق صفحه کليد وجود دارد، در حالي که در تله تکست از کانال‌هاي معمولي تلويزيون استفاده ميشود و ارتباط يک طرفه مي‌باشد.
پايگاه داده‌هاي عمومي
از ويو ديتا و تله تکست بدين منظور استفاده ميشود که اطلاعات واقعي در اختيار کاربران قرار گيرد. اما به خاطر محدوديتي که در کار تعامل آن ها وجود دارد، استفاده از دو سيستم توسط محيط تجاري آن ها محدود ميشود و نمي توان از قابليت هايي که براي کار با داده ها و جستجوهاي پيچيده که براي يک سيستم استاندارد پايگاه داده ها وجود دارد، استفاده نمود. اين خدمات توسط نهادهاي دولتي، بين المللي و سازمان‌هاي تجاري به شکل پايگاه داده‌هاي عمومي ارائه ميشود که انبوه اطلاعات براي دسترسي پيوسته از طريق شبکه‌هاي بزرگ يا جستجوي گروهي به صورت ذخيره شده وجود دارد.
شبکه گسترده جهاني
شبکه گسترده جهاني منبعي اطلاعاتي است که استفاده تجاري و دانشگاهي آن روز به روز بيشتر ميشود. اين شبکه بر روي شبکه جهاني اينترنت قرار دارد و آدرس URLدسترسي به آن از طريق آدرس انجام ميشود. اين شبکه در سال 1996 در حدود 8/12 ميليون استفاده کننده داشته است و در سال 2003 بيش از 110 ميليون کاربر در شبکه وجود داشته است.از سال 1990، به دنبال اختراع وب، متن کامل مقاله‌هاي منتشر شده در مجلههاي علمي به صورت الکترونيکي و دسترسي آزاد در اختيار پژوهشگران قرار ميگيرد، به صورتي که وب به يکي از مجراهاي اصلي ارتباط علمي ميان پژوهشگران تبديل شدهاست.
چت،گفتگو
گفتگوي زنده يکي از خدمات اينترنت است که افراد از طريق رايانه‌هاي خود در هر کشوري که باشند با يکديگر به طور همزمان متصل شده و از طريق تايپ متون و انتقال صدا و تصوير به گفتگو ميپردازند. فضايي که گفتگو در آن انجام ميشود اتاق گفتگو نام دارد. در اکثر اتاق‌هاي گفتگو مکالمات حول يک موضوع از قبل تعيين شده انجام ميشود.
دو يا چند نفري كه به طور همزمان به اينترنت وصل شده اند به طور زنده، محاوره اي و نوشتاري با يكديگر گفت و گو مي‌كنند. IRC نرم افزار عمومي براي گفت و گو در اينترنت مي‌باشد. گروه‌هاي گفت و گو به كانال‌هاي تقسيم مي‌شوند كه به هر كدام از آن ها موضوعات محاوره خودشان اختصاص داده ميشود. اگر افرادي كه از آن استفاده مي‌كنند زمان خاصي را براي ملاقات و صحبت در موضوع به خصوصي انتخاب كنند، گفت و گو ابزار بازرگاني و ارتباطي مؤثر خواهد بود.
اتوماسيون اداري
رواج ريز کامپيوتر در ادارات، با انتشار روزافزون محصولات جديد ارتباطي، رايانه اي و ذخيره سازي اطلاعات و تغييرات اساسي در روش اجراي امور اداري همراه بوده است. در ابتداي کار از سيستم‌هاي رايانه اي براي مکاتبات به صورت مستقل استفاده مي‌شد اما به مرور زمان رايانه ها به يکديگر مرتبط گرديدند. اين ارتباط به کاربران اجازه مي‌دهد نه تنها از فايل‌هاي مکاتبات به صورت مشترک استفاده نمايند، بلکه مي‌توانند براي يکديگر پيام ارسال کنند. امروزه انواع مختلفي از سيستم‌هاي اتوماسيون اداري وجود دارد.ابزارهاي مذکور ميتواند به مسئولين سازمان ها و کتابخانه ها در تصميم گيري هايي در تمامي زمينه ها از جمله مجموعه سازي، خدمات فني، مرجع و … کمک کند.
البته استفاده از اين ابزارها در کتابخانه‌هاي گوناگون متفاوت بوده، مثلاَ در کتابخانه‌هاي تخصصي ارتباط بين مسئولين سازمان و کتابداران ميتواند از طريق پست الکترونيکي، فاکس، کنفرانس صوتي، اتوماسيون، شبکه گسترده جهاني و يا حتي در برخي موارد کنفرانس ويديويي باشد. اما در زمينه استفاده از اين فناوري ها مديران بايد توجه نمايند که فناوري اطلاعات هدف نيست بلکه وسيله اي است براي رسيدن به هدف، هر چند که نوآوري و خلاقيت را برانگيخته و در بهبود کيفيت و حتي کميت خدمات کتابخانه ها تأثير دارد اما مهم تر از آن، انسان کارگزار و کاربر است که نبايد در معرض هجوم اين پديده قرار گيرد و به جاي بهسازي از بيماري انزوا و خود انفعالي برخوردار شود.
ارائه خدمات در کتابخانه‌ها، در عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات بر اين انديشه برنامه ريزي و ارائه ميشود که حريم حرمت انساني هميشه حفظ شود و با استفاده اصولي از اين ابزار مفيد همراه با آموزش صحيح، جريان ارتباط ميان کتابخانه و جامعه را خوش آهنگ و ثمر بخش کند. فناوري اطلاعات هم ميتواند جايگزين مهارت و کوشش افراد شود وهم مهارت آن ها را تکميل نموده و افزايش دهد که هردو حالت برکيفيت ارائه خدمات کتابخانه هاتأثير گذارست.کاربرد صحيح فناوري اطلاعات درارائه خدمات به معناي سازگار ي آن با برنامه‌هاي پژوهشي واطلاعرساني جامعه است که دائما در حال توسعه و گسترش مي‌باشدوبه خط مشي صحيحي بستگي داردکه آگاهانه تهيه وتدوين شده تاضمن قوام بخشيدن به فعاليت‌هاي جاري،آينده نيزترسيم گردد.
منبع
ابراهيمي خيرآباد،فضه(1390)، ديدگاه كتابداران كتابخانه‌هاي عمومي در مورد تاثير فناوري اطلاعات بر ميزان مشارکت آنان در فرايند تصميم گيري،پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداري واطلاع رساني،دانشگاه آموزشهای مجازی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید