آموزش و پرورش دوره­ راهنمایی

تعریف آموزش و پرورش دوره­ راهنمایی

دوره راهنمایی تحصیلی پس از دوره­ ابتدایی آغاز می­شود و مرحله­ دوم تعلیمات عمومی به شمار می رود. معمولاً گروه سنی یازده تا سیزده ساله در این دوره تحصیل می­کنند.علت نامگذاری مرحله دوم تعلیمات عمومی به نام دوره­ راهنمایی تحصیلی وارد شدن مفهوم راهنمایی در آموزش و پرورش و لزوم توجه به تفاوتهای فردی و فراهم کردن شرایط بهره­برداری صحیح از استعدادهاست که در همه­ سطوح تعلیمات رسمی باید مورد توجه قرار گیرد.انتخاب رشته تحصیلی مناسب از موارد مهمی است که باید به آن در این دوره بیشتر توجه شود. بنابراین مدارس راهنمایی تحصیلی عبارتند از مراکزی که با اجازه وزارت آموزش و پرورش برای تربیت نوجوانان یازده تا سیزده ساله برای تحقق اهداف این دوره تأسیس می­شود و در آنها علاوه برافزایش معلومات و توجه به رشد بدنی، عقلی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی نوجوان، خدمات راهنمایی و مشاوره نیز ارائه می­شود.

اهمیت دوره­ راهنمایی

این دوره از چند نظر حائز اهمیت است:

• در دوره راهنمایی تحصیلی دانش­آموزانی تحصیل می­کنند که معمولاً در گروه یازده تا سیزده سالگی که آثار بلوغ در آنان ظاهر می­شود قرار دارند، به عبارت دیگر دانش­آموزان این دوره در مرحله حساسی از زندگی به نام نوجوانی هستند. ویژگیهای خاص این سنین و تحولات جسمانی و روانی در نوجوانان ایجاب می­کند که آنان در مراکز تربیتی خاصی تحت تعلیم و تربیت قرار گیرند و جدا کردن آنان از کودکان دوره­ ابتدایی و نوجوانان و جوانان دبیرستانی ضرورت دارد . همانگونه که گفته شد این سنین به لحاظ روانشناسی رشد و تربیت، مرحله مهمی است زیرا بنابر تحقیقات روانشناسان علاوه بر ظهور ویژگیهای شخصیت، تفکر انتزاعی دانش­آموزان در این مرحله شکل می­گیرد و موضوعات و شیوه آموزش به آنان با کودکان دوره­ قبل تفاوت بارز پیدا می­کند.
• دوره راهنمایی تحصیلی،دوره­ انتقال از محیط ساده مدرسه ابتدایی به محیط پیچیده­تر مدارس متوسطه است. دوره­ای که انتقال از کودکی را به اواخر نوجوانی و جوانی بر عهده دارد و نسبت به دوره­ ابتدایی از نظر تنوع دروس و تنوع دبیر تفاوت دارد،ازاین رو توجه خاص به این دوره وتوسعه­ مراکز تربیتی برای اجرای برنامه­های تدوین شده ضرورت دارد .

ویژگیهای دانش آموزان دوره­ راهنمایی

آموزش و پرورش نوجوانان در این دوره­ زمانی موفقیت آمیز است که دست­اندرکاران تعلیم و تربیت این گروه سنی با ویژگیهای آنان آشنا باشند.دانش آموزان دوره­ راهنمایی تحصیلی را معمولاً نوجوانانی تشکیل می­دهند که به لحاظ ماهیت زیستی، اجتماعی و روانی خود نسبت به دانش­آموزان دوره­های دیگر ویژگیهای متفاوتی دارند. مدت دوره­ نوجوانی پسر از نظر روانشناسان، زیست­شناسان و جامعه­شناسان یکسان نیست، ولی اکثر صاحبنظران، این دوره را بین دوازده تا هفده یا هجده سالگی اعلام کرده­اند، بنابراین دانش­آموزان دوره­ راهنمایی تحصیلی و دوره­ متوسطه، در این گروه سنی قرار دارند.

مهمترین ویژگیهای نوجوانان از نظر بدنی، شناختی، اخلاقی، اعتقادی، عاطفی و اجتماعی عبارت است از:

• سریعتر شدن آهنگ رشد جسمی و تغییر در تناسب و تعادل بدن: از آشکارترین تظاهرات دوره­ نوجوانی، رشد سریع جسمی است که بیشتر ناشی از ترشح غدد داخلی و هورمونهاست. این امرکودک پر جنب و جوش دوره­ قبل را به جوانی خستگی پذیر بدل می­سازد.
• گذر ازمرحله­ تفکر انضمامی و ورود بمرحله­ تفکر انتزاعی: پایان سنین چهارده یا پانزده سالگی راحد تکمیل ساختمان ذهنی می­دانندونوجوانان در این سن ازلحاظ ابزار ذهنی به حداکثر تحول عقلی خود می رسند.
• بلوغ جنسی و ظهور علایم جسمی و روانی آن: در دوره­ نوجوانی صفات اولیه جنسی فعال شده، همچنین به دلیل رشد صفات ثانویه جنسی، تغییرات و تفاوتهای ظاهری بین دختران و پسران ایجاد می­شود. بلوغ جنسی و پدید آمدن علایم جسمی و روانی آن، نوجوانان را نگران و مضطرب می­سازد.
• ویژگیهای اخلاقی و اعتقادی: نوجوانان در این دوره سعی می­کنند هر چیزی را از نو ارزیابی کنند و بتدریج در جهت تشخص طلبی اخلاقی گام بردارند. آنان مایلند که درباره معنی حیات به اعتقادی مستحکم برسند، از این رو به فلسفه زندگی قانع کننده­ای نیاز دارند. مسائل مذهبی، سیاسی و اجتماعی فکر کودکان را به خود مشغول می­کند از این رو نقش دست­اندرکاران آموزش و پرورش نوجوانان بویژه معلمان دینی در دوره راهنمایی تحصیلی در رشد اخلاقی و اعتقادات نوجوانان این دوره مهم است.

ویژگیهای عاطفی: این ویژگیها متعددند از جمله:

• به محبت دیدن و محبت کردن تمایل بیشتر دارند.
• عواطف آنان فعال و پویاست و از حالات عاطفی ناپایداری برخوردارند.
• به افتخار جویی تکیه می­کنند.
• تا حدی پرخاشگر به نظر می­رسند و رفتاری گستاخانه و تا اندازه­ای بی ادبانه دارند.

ویژگیهای اجتماعی نوجوانان: نوجوانان در این دوره با محیط اجتماعی برخوردی فعال دارند و وابستگی آنان به خانواده کمرنگ و همانند سازی نوجوانان با گروه همسال تقویت می­شود و بیشتر از هر دوره­ای تحت تأثیر دوستان قرار می­گیرند و گروه­گرایی آنان به اوج خود می­رسد. نوجوانان در جستجوی احراز هویت و تشخیص طلبی و استقلال جویی، حمایت و همدردی و کسب نقشهای اجتماعی هستند. تمایل به استقلال رأی دارند و در سازگاری اجتماعی آنان آشفتگی دیده می­شود.

منبع

حاجی زاد،محمد(1390)،مقايسه مهارتهاي حرفه اي معلمان دروس علوم پایه و علوم انسانی دوره راهنمایی،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید