گروه درماني با رويكرد تحليل رفتار متقابل

گروه درماني يا روان­درماني گروهي نوعي درمان است كه در آن افراد دچار ناراحتي هيجاني به منظور كمك به يكديگر در تغيير دادن شخصيت خود در گروهي كه به وسيله يك درمـانگر هدايت مي­شود، قرار داده مي­شوند.کوري ، معتقد است تحليل رفتار متقابل به منزله­ي يک روش درمان تعاملي است که بر جنبه­هاي شناختي عقلاني و رفتاري در فرآيند درمان تأکيد مي­کند و هدف آن افزايش آگاهي و توانايي­هاي فرد، براي تصميم­گيري و تغيير جريان زندگي خود استبا توجه به آنکه شيوه­ي تحليل رفتار متقابل وسيله­اي براي خودشناسي و چگونگي آموزش ارتباط با ديگران است، اين مکتب روشي براي تشخيص مشکلات زندگي به شمار مي­رود. بسياري از روانشناسان معتقدند كه مشاوره گروهي سيستم مداخله­اي بي­مانندي است كه مفاهيم، راهنمايي و درمان را از طريق تعامل افراد با يكديگر در گروه بيان مي­كند كه اين فرايند به نوبه خود نوعي روان­درماني خاصي را ارائه مي­دهد.

نتايج پژوهش­هاي مارکمن و ساندرسون و کارتسکي نشان مي­دهد ميزان موفقيت آموزش مهارت­هاي ارتباطي در کاهش تعارض زوجين حدود 80 % بوده است. همچنين آموزش زوج­ها به شيوه­ي تحليل رفتار متقابل باعث افزايش آميزش عاطفي آنان مي­شود. اين پژوهش با يافته­هاي گارلند,که اثربخشي آموزش مهارت­هاي ارتباطي در درك متقابل را مورد ارزيابي قرار داد و نشان داد که زوج­هايي که آموزش ديده بودند در زمينه­ي درك نگرش و احساسات همسر خود به طور معني داري افزايش نشان داده بودند، همچنين با پژوهش­هاي گودرزي ، پويان­فرد و اصلاني همسو مي­باشد. اين پژوهش­ها نشان دادند آموزش مهارت ارتباطي باعت درك بيشتر همسر خود مي­گردد. در اثر آموزش به زوج­ها چون افراد هم نسبت به خود و هم نسبت به همسر خويش شناخت پيدا مي­کنند و نيز زوج­ها جنبه­هاي مثبت عملکرد خانواده را تقويت مي­کنند و جنبـه­هاي آسيب­پذير آن را اصلاح و ترميم مي­نمايند و ارتباط والد، کودك زير نظر بالغ افزايش پيدا مي­کند و اين امر باعث آميزش عاطفي زوج­ها مي­گردد.

پژوهش شيرالي­نيا ، نشان داد که آمـوزش مهارت­هاي ارتباطي باعث افزايش احساس مثبت و علاقه­ي زوجيـن نسبت به همديگر مي­شود. نوازش و صميميت در TA باعـث مي­گردد که زوج­ها بتوانند يک رابطه­ي بي­ريا و نزديکي با هم داشته باشند و در آن برتري و سلطه­جويي ديده نشود. من­هاي کودك يکديگر را پيدا کنند .زير نظر من بالغ و دست نوازشي بر روي آنها بکشند. زماني که کودك آزرده­ي يکي از زوجيـن نمـودار مي­شود والد حمايت­گر همسر کودك آزرده­ي درون فرد را آرام مي­کند و او را نوازش مي­دهد. که اين امر باعث همراهي عاطفي زوجين مي­گردد. از ديگر نتايج آموزش زوج­ها به شيوه­ي رفتار متقابل، افزايش کنترل رفتار زوج­هاي گروه آزمايش است. اين يافته با پژوهش مارکمن، تحت عنوان راه­هاي پيشگيري از تنش­هاي زناشويي و کنترل رفتار از طريق آموزش نحوه­ي ارتباط هماهنگ مي­باشد. نتيجه­ي اين پژوهش نشان داد که همسران با سطوح بالاتري از ارتباط و سطوح پايين­تري از مهارت­هاي ارتباطي منفي توانايي بيشتري براي کنترل رفتار دارند. همچنين با يافته­هاي اصلانی و صفرزاده نيز هماهنگ مي باشد.

آنها در بررسي نشان دادند که آموزش مهارت­هاي ارتباطي باعث افزايش کنترل رفتار مي­شود. با توجه به اين نکته که در اين نظريه استفاده کردن از همه­ي حالات روابط متقابل الزامي مي­باشد و اگر افراد من بالغ خود را در زماني که کنترل رفتار از دست­شان خارج مي­گردد به کار گيرند و نيز با توجه به اين که من بالغ بيشتر به تجزيه و تحليل مي­پردازد و بيشتر عاقبت انديش است، معقول مي­باشد و هميشه واقعيت و موقعيت­هاي گوناگون را ارزيابي مي­کند. مي­توان به اين نتيجه رسيد که در صورت پرورش من بالغ و استفاده از من­هاي ديگر به طور سالم، باعث مي­شود که انسان موقعيت­هاي متفاوت را ارزشيابي و بعد از آن رفتار کند و کنترل بيشتري بر رفتار خود داشته باشد. جون، تحقيقي تحت عنوان شانزده  راه از تحليل رفتار متقابل در گروه درماني انجام داد.

وي با استفاده از تکنيک­هاي تحليل رفتار متقابل که بر روي گروهي از مراجعه کنندگان به کلينيک­هاي روانپزشکي انجام داد به اين نتيجه دست يافت که استفاده از اين روش درماني باعث افزايش به کارگيري نيروي فکر در انجام کارها و همچنين در ازدياد احساس شور و هيجان به بيماران کمک مي­کند. اسپرچر، در پژوهش خود به اين نتيجه رسيد که مهارت­هاي برقراري ارتباط تعيين کننده­ي اصلي سازگاري زناشويي و روابط متقابل زناشويي است و بسياري از مشکلات زناشويي ناشي از سوءتفاهم و ارتباط غيرموثر است که نتيجه­ي آن احساس ناکامي و خشم به خاطر عدم برآورده نشدن نيازها و خواسته­هاي زن و شوهر در زندگي زناشويي است. کيسکي و تاسوکاك، به بررسي حالات من دانشجويان دانشجويان پرستاري ترکيه با استفاده از دو رويکرد تحليل رفتار متقابل پرداختند و نتيجه گرفتند که اين دانشجويان هنگامي که با ديگران برخورد مي­کنند من بالغ خود را به کار مي­گيرند و در شرايط بحراني کمترين استفاده را از من والد مي­کنند. همچنين دانشجويان کمترين استفاده را از من کودك خود داشتند.

 لورنس، در پژوهشي کاربرد تحليل رفتار متقابل را بر بهبود مشاوره و ارتباط دانشجويان داروسازي با بيماران بررسي کرد و نتيجه گرفت آگاهي از اين تکنيک به برقراري ارتباط مفيد با بيماران کمک مي­کند. در پژوهشي محمدي، اسماعيلي و نيک، به بررسي اثربخشي مشاوره­ي گروهي با رويکرد تحليل رفتار متقابل بر مهارت­هاي ارتباطي دانشجويان پرداختند و نتيجه گرفتند که اين رويـکرد باعـث افزايش مهـارت­هاي ارتباطي، درك و خود ابرازي دانشجويان مي­شود در مشاوره گروهي از نظريه­هاي مختلفي استفاده مي­شود، يكي از نظريه­هاي كاربردي در مشاوره گروهي رويكرد تحليل رفتار متقابل مي­باشد. اين نظريه براي به كارگيري درگروه وگروه درماني، رويكردي عامي و مناسب است. برن معتقد است كه درمان گروهي اطلاعات بيشتري را درباره­ي برنامه­هاي شخصي زندگي فرد ارائه مي­دهد. در رويكرد فردي تعامل بين دو نفر مشاور و مراجع برقرار مي­شود در حاليكه در گروه فرد از تجارب بيشتري استفاده مي­كند و براي كسب مهارت­ها زمان كمتري را صرف مي­نمايد. از طريق روش تحليل رفتار متقابل و تعامل گروهي به اعضا كمك مي­شود تا در سطح مقبول و مناسبي با ديگران ارتباط برقرار كنند و آگاهي و ارتباط خود را با ديگران فزوني بخشند.

به نظريه برن مراحل تغيير رفتار عبارتند از:

• زدودن عوامل نامناسب از رفتار
• تخليه رواني
• توصيف و روشن­سازي شيوه­هاي ارتباطو
• جهت يابي مجدد

هر فردي مي­تواند در مشاوره گروهي تحليل رفتار متقابل شركت كند به شرط آنكه از قبل از او مصاحبه انفرادي به عمل آمده باشد. در جلسه انفرادي مشاور بايد اطلاعات كلي درباره هدف و شرايط تشكيل گروه، در اختيار داوطلب قرار دهد. به عقيده يالوم،  چنانچه قرار است مسائل و مشكلات حاد در گروه مطرح گردد، بايد گروه، متجانس و همگن باشد. مثلاً عقب مانده­هاي ذهني ، اسكيزوفرني­ها، معتادان به الكل، و بزهكاران بايد در گروه­هاي مربوط به خود شركت كنند. راه­هاي زيادي براي خودشناسي از طريق تحليل تعامل درون گروهي وجود دارد چنانچه در كاركرد گروه­هاي گشتالتي اكنون و اينجا مشاهده مي­شود.

گروه­هاي تحليل رفتار متقابل مسائل گذشته را به زمان حال مي­آورند و اعضاي گروه با معرفي افراد خانواده در گذشته و حال اين فرايند را تسهيل مي­كنند در نتيجه تعامل­هاي درون گروهي فرصت­هاي زيادي را به اعضا مي­دهد تا تصميمات گذشته­ي خود را مرور كنند و آنها را به چالش بكشند و تا به تصميمات جديدي دست يابند. در درمان گروه تحليل رفتار متقابل گروه تجربه زنده­اي را فراهم مي­آورد كه آنها آن را با خود به خانواده، دوستان و جامعه­اي كه در آن زندگي مي­كنند انتقال مي­دهند. گروه در مكاني آرام و ساكت و فارغ از سرو صدا تشكيل مي­شود و محتواي بحث محرمانه است. اعضا بهتر است به صورت دايره بنشينند، يك تخته سياه نيز در اتاق موجود باشد. جلسات گروهي هفته­اي يكبار و در زمان یک ونیم تا دوساعت برگزار مي­شود در موارد زيادي كار گروه براي حصول نتيجه اقلاً به مدت يكسال بايد ادامه يابد. هر چه تعداد اعضاي گروه كمتر باشد، گروه براي فعاليت مناسب­تر است.

منبع    

استاد رمضان ،هادی(1394)، هنجاريابي پرسشنامه سنجش روابط متقابل،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید