« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »کاربردهای الگوی سیپو CIPPO
هدف مدل سیپو تأمین استفاده کننده ها و ذی نفعان ارزشیابی مانند خط مشی های کلی، مأموران دولتی، وظایف رئیس جمهور، بخش های دولتی، کارکنان طرح ها، مدیران و مجریان مدارس، توسعه دهندگان برنامه درسی، طراحان شهرها، فرماندهان ارتش، متخصصین برنامه درسی، معلمین، مشاورین و… میباشد که با اطلاعات قابل قبول و روا به کمک شناخت یک زمینه مناسب برای پیشرفت و توسعه، تنظیم اهداف درست و مناسب، فعالیت صحیح طرح ها و بودجه ها، انجام موفقیت آمیز طرح ها تصمیمات سرنوشت سازی میگیرد مانند اینکه تکرار یا توسعه و یا قطع کنند تلاش و فعالیت روی یک برنامه، از جمله اقداماتی که به کمک این ارزشیابی در مدارس ایالات آمریکا انجام گرفته می توان به این موارد اشاره کرد: کمک به فراگیران در برآورد استعدادهای نهفته خود تقویت و پیشرفت استعدادهای ویژه آن ها، پرداختن به نیازهای بچه های معلول و محروم از مزایا و اطمینان به تساوی فرصت ها، نگهداشتن و استفاده از منابع به طور مؤثر، به کار بستن تحقیق و بررسی و معلول کردن آن در تقویت و استحکام آموزش و یادگیری، برقراری مسئولیت پذیری و… این الگو را می توان در ارزشیابی یک سیستم آموزشی به کار ببرد به عنوان مثال برنامه آموزشی گروهی تحقیقات آموزشی دانشکده ی علوم تربیتی در دانشگاه تهران را می توان به عنوان یک سیستم آموزشی در نظر گرفت که در آن زمینه و بستر دانشگاه تهران، درون داد دانشجویان و اینکه چگونه و چه دانشجویانی می پذیرند، فرایند تدریس و آموزشی دانشجویان، برون داد دانش آموختگان که وارد عرصه اجتماع می شوند می باشند، بطور کلی می توان از الگوی سیپو در ارزشیابی سیستم ها و نظام ها استفاده کرد. در ایران استفاده از الگو سیپو در مقایسه با سایر الگوها بیشتر است. مواردی که می توان از انواع ارزشیابی ها در الگوی سیپو استفاده کرد:
استفاده از ارزشیابی زمینه: برای طرح ریزی یک برنامه آموزشی موفق؛ قضاوت از برابری فرصت های آموزشی، فراهم کردن شرایط برای ارزیابی درونی، آماده شدن برای ارزیابی بیرونی، زمانیکه لازم به نظر می رسد در رسالت و اهداف سازمان و وظایف سازمان برای تخصیص بودجه تجدیدنظر گردد.
استفاده از ارزشیابی درون داد: زمانیکه برای یک مسأله آموزشی مطرح شده پاسخ مناسب داده نشده، برای حل یک مسأله و مشکل آموزشی چندین راه حل مطلوب وجود دارد.
استفاده از ارزشیابی فرایند: نیاز به پاسخگویی در برابر اجرای یک برنامه، یک راهبرد اجرایی برای استفاده در محیط و زمینه بزرگتر به صورت آزمایشی اجرا شود.
استفاده از ارزشیابی برون داد: پاسخگویی دادن بازخورد نسبت به نتایج برنامه ها و فعالیت های مربوطه لازم می باشد تشخیص و ارزیابی و سنجش تأثیر یک برنامه و فعالیت آموزشی برای پیشگیری از پیامدهای ناخواسته، تشخیص و ارزیابی و سنجش تأثیر یک برنامه و فعالیت آموزشی برای پیشگیری از پیامدهای ناخواسته، تشخیص معتبر بودن یک راهبرد و برنامه مناسب و شایسته برای استفاده در موارد و محیط های متشابه.
ارزشیابی زمینه (بافت):
با بررسی دقیق و همه جانبه محیط آموزشی یا محیطی که برنامه ایجاد تغییرات در آن اجرا می شود به منظور شناخت و تعیین وضعیت اهداف و برنامه های آموزشی موجود، اهداف وضعیت موجود با اهداف وضعیت مطلوب مقایسه می شود و تفاوت بین دو وضعیت معین می گردد تا نیازهای آموزشی یعنی اهداف مطلوبی که در وضعیت موجود وجود ندارد مشخص شود از میان نیازهای تعیین شده، با توجه به شرایط و امکانات مسایل آموزشی یعنی نیازهای مهمتر و ضروری تر که برای برآورده نشده، مسایل، فرصت های از دست رفته، امکانات بدون استفاده، سنجش نیازهای آموزشی، مشخص کردن فرصت های موجود برآوردن نیازها، قضاوت در مورد هدفهای از قبل تعیین شده و تعیین اینکه آیا هدفهای پیشنهاد شده نیازها و مسایل مورد نظر را برآورده می سازد تا بتوانیم به تصمیم گیرندگان، ذی نفعان و استفاده کنندگان این برنامه کمک کنیم، می باشد.روش اجرای ارزشیابی زمینه: از روش های توصیفی و مقایسه ای استفاده می شود مانند: مصاحبه، گفتگو و مذاکره با افراد ذیصلاح و دست اندر کار مسایل آموزشی، مشاهده مستقیم جریان آموزش، اجرای آزمون های تشخیصی جهت تعیین میزان عملکرد فراگیران، تحلیل سیستمی، بررسی پیمایشی، بازنگری اسناد و مدارک و روش دلفی.
ارزشیابی درون داد:
بعد از مطالعه، بررسی و شناخت محیط و زمینه ای که برنامه جدید خواهد در آن به اجرا درآید باید تمام عوامل سازنده و تشکیل دهنده برنامه موجود یعنی امکانات مالی و انسانی، تشخیص و سنجش قابلیت های موجود، خط مشی ها و راهبردهای ممکن جهت تحقق اهداف و روش های اجرایی این راهبردها، موانع و محدودیت های موجود در سیستم، تعیین و تعریف فعالیت های لازم جهت تدوین برنامه، بدست آوردن و اطلاعات مناسب در مورد فعالیت ها، روش ها، منابع، بودجه و زمان لازم برای امکان پذیری اجرای برنامه، بررسی پتانسیل سود- هزینه و اطلاعات مورد نیاز جهت چگونگی استفاده از منابع برای رسیدن به اهداف را شناسایی کرده و گزارش کامل اطلاعات جمع آوری شده را به ذینفعان و تصمیم گیران ارائه دهد.
ارزشیابی درون داد راهکارهای موجود و طرح ها و برنامه هایی که برای رسیدن به اهداف برنامه به ما کمک می کند مورد بررسی و مقایسه قرار می دهد و روش و ابزاری که بوسیله آن بتوان به راهکار مناسب و شایسته رسید، شناسایی می کند و آن راهبرد و روشی را که امکان پذیر و عملی و مناسب می باشد را انتخاب کرده و در اختیار تصمیم گیران و استفاده کننده ای برنامه قرار دهد. و به این طریق به آنها در انتخاب، انطباق و یا تدوین و طراحی برنامه و انتخاب راهبردها و یا روش های مورد نیاز برای رسیدن به اهداف ضروری، تخصیص منابع، واگذاری و انتخاب کارکنان و زمانبندی کار کمک می کند.
ارزشیابی درون داد نقاط قوت و ضعف هر یک از برنامه ها را مشخص کرده و در مورد علت انتخاب راهبرد و طراحی برنامه جدید و رد برنامه های دیگر اطلاعات دقیقی فراهم می کند. و درباره طرح و راهبردهای اجرایی قضاوت بعمل می آورد. روش اجرای ارزشیابی بررسی پیشینه فعالیت ها و توجه و بررسی برنامه های مشابه، تحلیل منابع انسانی و کالبدی، اجرای طرح های آزمایشی، تحلیل و بررسی راهبردها و روش ها برای رسیدن به اهداف برنامه و مقایسه آنها با یکدیگر و سنجش منابع و بودجه و امکانات مورد نیاز به منظور تصمیم گیری در مورد چگونگی طراحی و ساخت برنامه تازه ارزشیابی شود. ارزشیابی درون داد و ارزشیابی از برنامه آموزشی به پرسش های زیر می پردازد:
آیا اهداف تعیین شده بسنده است؟ آیا اهداف عینی با اهداف آرمانی همخوانی دارد؟ آیا محتوا با اهداف عینی و آرمانی برنامه منطبق است؟آیا راهکارهای آموزشی مناسبند؟ آیا راهکارهای دیگری هم وجود دارد که می تواند در تلاقی با اهداف عینی به ما کمک کند؟پایه و مبنای اعتقاد به این که استفاده از این محتوا و راهکارهای آموزشی به مربیان امکان خواهد داد که در رسیدن به اهدافشان موفق شوند کدام است؟
ارزشیابی فرایند ارزشیابی از جریان برنامه آموزشی می باشد که در طول مرحله اجرای تدوین برنامه انجام می شود و فرایندی آزمایشی است که برای رفع نواقص برنامه و قبل از اجرای آن در سطح وسیع تر انجام می پذیرد.ارزشیابی فرایند به چگونگی اجرای تمام مراحل برنامه نظارت دقیق و مداوم داشته و از طریقی بررسی فعالیت های اجرایی و تجزیه و تحلیل آنها و مقایسه آنها با آنچه که در برنامه پیش بینی شده کمبودها، نارسایی ها و نقاط ضعف و قوت برنامه و میزان مطلوبیت آن را مشخص کرده و شیوه های کار را به همانگونه که اتفاق افتاده است مثبت می کند و به این ترتیب شرایط لازم برای تصمیم گیری های عاقلانه در مورد اجرای برنامه را فراهم سازد.
از نتایج ارزشیابی و اطلاعات بدست آمده برای پاسخگویی به سازمان ها و همه کسانیکه خواستار اطلاع از کم و کیف اجرای برنامه می باشند می توان استفاده کرد. برای بررسی نتایج یک برنامه باید چگونگی و نحوه اجرای آن نیز معین باشد بنابراین از این ارزشیابی می توان برای تفسیر و تبیین نتایج ارزشیابی برون داد استفاده کرد.روش اجرای این ارزشیابی مشاهده و نظارت مستقیم و مداوم بر اجرای فعالیت ها و مصاحبه به نیروهای انسانی اجرا کننده برنامه و جمع آوری داده های مربوط به تصمیم گیری می باشد. ارزشیاب فرایند با اطلاعات جمع آوری داده های مربوط به تصمیم گیری می باشد. ارزشیاب فرایند با اطلاعات جمع آوری شده به سؤالات زیر پاسخ می دهد:
- آیا بین زمان شروع و توالی قسمت های مختلف برنامه در حال اجرا با آنچه که در طرح پیش بینی شده مطابقت دارد؟
- آیا قسمت های مختلف برنامه به همان صورتی که در طرح پیش بینی شده است به اجرا در می آید؟
- چه موانعی به سه راه موفقیت آن قرار دارد؟
پاسخ به این پرسش ها به کنترل و هدایت شیوه های اجرایی کمک می کند.
ارزشیابی برون داد (محصول یا دست آورد)
ارزشیابی برون دادهای برنامه معمولاً در سه مرحله زمانی متفاوت انجام می گیرد:
1- در جریان اجرای برنامه و در پایان هر یک از مراحل برنامه به منظور پی بردن به چگونگی اجرای برنامه و موفقیت آن در رسیدن به هدفهای پیش بینی شده.
2- در پایان اجرای کامل برنامه به منظور پی بردن به میزان موقعیت کلی برنامه در رسیدن به هدفهای تعیین شده در مرحله ارزشیابی زمینه.
3- مدت زمانی پس از اجرای کامل برنامه به منظور پی بردن به میزان پایداری و اثربخشی نتایج حاصل از برنامه ارزشیاب برون داد نتایج قصد شده و قصد نشده را برای کمک به حفظ فعالیت روی اقدامات مهم شناسایی کرده و روی یافته های مهم نتایج متمرکز دارد و به تصمیم گیران و استفاده کننده های این ارزشیابی در میزان تلاش لازم و موفقیت آمیز برای پرداختن و رسیدن به اهداف کمک می کند. وی نتایج بدست آمده از برنامه را با هدفهای برنامه مقایسه کرده و میزان موفقیت برنامه را در برآوردن نیاز تصمیم گیران و استفاده کننده های برنامه مشخص می کند. ارزشیاب برون داد درباره مطلوب بودن بازده و برون داد فعالیت ها و همچنین اثرات جانبی و پیش بینی نشده برنامه ها به قضاوت می پردازد.
روش انجام کار مشخص کردن ملاک و معیاری مربوط به بازده و نتایج برنامه، تعریف عملیاتی برون داد و بازده برنامه و چگونگی اندازه گیری و سنجش برون دادها می باشد.اطلاعات گردآوری در این ارزشیابی به منظور تصمیم گیری در مورد ادامه فعالیت ها، تعدیل و یا تغییر بعضی از مراحل، قطع و یا تکرار برنامه می باشد.اطلاعات گردآوری در این ارزشیابی به منظور تصمیم گیری در مورد ادامه فعالیت ها، تعدیل و یا تغییر بعضی از مراحل، قطع و یا تکرار برنامه می باشد.
عناصر ارزشیابی برون داد ارزشیابی های بلندمدت (آیا طرح موفقیت آمیز انجام شده است؟) به تشخیص اثرات طرح، اثربخشی و کارایی، قابلیت ثبات و قابلیت انتقال تقسیم می شود و در این قسمت ها این سؤالات مطرح می شود:آیا بهره برداران و استفاده کننده های طرح به خوبی توانسته اند از آن استفاده کنند؟ نتایج طرح در کمک به آنان اثربخش بوده است؟ آیا اهداف انتخاب شده همان نیازهای مناسب و مطلوب بوده اند؟ آیا منافع استفاده کننده ها و ذینفعان حفظ شده است؟ فرایندهایی که بازده هایی قابل انتقال و قابل توافق برای استفاده مؤثر در جای دیگر دارند چگونه انجام می پذیرد؟
از این الگو دو نکته می توان آموخت:
- میدان عمل ارزیابی می تواند خیلی گسترده باشد یعنی در یک برنامه ای که می خواهد در آن تغییرات ایجاد شود می توان زمینه، درون داد، فرایند و برون داد را ارزیابی کرد.
- هدف اساسی ارزیابی تولید اطلاعاتی است که مورد استفاده تصمیم گیرندگان قرار گیرد. اگر این اطلاعات قابل استفاده نباشد و یا مورد استفاده قرار نگیرد باید ارزیابی را ناموفق دانست.
الگوی سیپو روشن کردن هدفها و نیات برنامه مورد ارزیابی تأکید دارد و مشاهده منظم را وسیله ای برای پی بردن به اینکه آیا هدفها و نیات تحقق یافته اند؟ یا نه توصیه می کند. در این الگو ملاک های اعتبار درونی و برونی و پایانی عینی، مرتبط بودن، اهمیت، وسعت عمل، قابل قبول بودن، متناسب بودن با شرایط زمانی و قابلیت نفوذ و کارایی مورد توجه قرار گرفته است.این الگو لزوم ارزیابی کار ارزیابی را نیز نشان می دهد به همین دلیل ملاک های مرتبط بودن، متناسب بودن با شرایط زمانی و قابل قبول بودن از اهمیت خاصی برخوردار است. خود ارزیاب و اطلاعاتی که تولید می کند نیز باید مورد اعتماد تصمیم گیرندگان باشد.
- هدف ارزشیابی تدارک اطلاعات مفید برای مقاصد تصمیم گیری
- ویژگی های شاخص کمک به تصمیم گیری های منطقی و اجرای ارزشیابی
- موارد استفاده در کلیه مراحل تولید برنامه، تولید برنامه آموزشی، نظام های مدیریت آموزشی، طراحی برنامه- مسئولیت پذیری در (پاسخدهی).
- ملاک های داوری برای ارزشیابی فواید قابلیت استفاده، سهولت، مناسب، دقت فنی، جامعیت، حساسیت نسبت به نیاز اطلاعاتی کسانیکه در موقعیت مدیریتی هستند، استفاده از ارزشیابی در سراسر مراحل تولید برنامه، استفاده از منابع وسیع اطلاعاتی.
- محدودیت پذیری پر هزینه بودن- تأکید بیش از حد به نظر مدیران- فرض پیش بینی در تصمیم گیری.
منبع
مرشدی ، لیلا(1391)، تحلیل سوره مبارکه انشراح بر اساس مدل ارزشیابی سیستمی CIPPO ،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی مدیریت آموزشی،دانشگاه آزاد اسلامی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید